УҒАНАҠБАШ (КУГАНАКБАШ)-с. в Стерлиб. р-не. От назв. местности Ку-ғанакбаш(Ҡуғанак - гидроним, баш «ис­ток, верховье»)

ҠУЖАБАҠ (КУЖАБАК)- д. вЗианч. р-не. От антропонима Кужабак.

ҠУҘАҒАЙЫМ (КУЗАГАИМ)р., прав. пр. Каскинсы в Зианч. р-не, д. Баи-шево.

ҠУҘБАҠ (КУЗБАК)- рч. в Зил. р-не, д. Искужино. От антропонима Куҙбак.

ҠУҘҒАУ (КУЗГОВО)- д. в Краснок. р-не. От гидронима Ҡуҙғау. Другие назв.: Аккына, Урта Нукай, Ситэнлек.

КУҘҒАУЫЛ (КУЗГАУЛ)- р.,пр. Бе­лой в Аург. р-не, д. Татарский Нагадак.

ҠУЖАБАҠТЫ (КУЖБАХТЫ)- с. в Илиш. р-не. Вариант назв. Кужбакты. От антропонима Ҡужбакты.

ҠУЖАЙ (КУЖАЙ)- д. в Учал. р-не. От антропонима Кужай. Там же: Ҡужап тауы, Кужай шиишәһе.

ҠУЖАН (КУЖАН)- д. в Абз. р-не. От антропонима Кужан. Другое назв. Хозайбирҙе Башайы. Ср.: һэйеткол Ба-шайы, Даүдзт(Көһэмеш) Башайы - другие назв. дд. Саиткул, Давлет в том же р-не.

ҠУЖАНАҠ (КУЖАНАК)- д. в Зи­анч. р-не. От антропонима Кужанак. Дру­гое назв. Кыҙры.

ҠУЙТАПҠАН (КУЙТАПКАН)- р., прав. пр. Асели в Зианч. р-не, д. Абзаново. От куй «курдючная овца», танкам «нашед­ший».

ҠУЙЫМКҮЛ (КУЙЫМ-КУЛЬ)- оз. в Аск. р-не, с. Старые Казанчи.

ҠУҠРАУЫҠ (КУКРАУК)хут. в Ишимб. р-не. От назв. рч. Кукрауык -лев. пр. Сикази в том же р-не (кукрауык «грохочущая»). На той же речке водопад


КУП

(Р.Г.Игнатьев, 1881). Назв. нашло отражение во многих легендах и пре­даниях башкир как естественный про­ход, путь по горным хребтам. Другие назв.: Кус юлы, Тоз юлы. От зоонима Куңырбуга, юл «дорога» с афф. -ы. См. Кап и фа юлы.

ҠУПАЙ (КУПАЙ)- с. в Куши. р-не. От антропонима Купай.

ҠУПАН (КУПАН)- оз. в Альш. р-не, д. Кармыш. От Купан, кул «озеро» с афф. -е.

ҠУПАЯР (КУПОЯР)- д. в Давл. р-не. От назв. местности Купаяр (Купай - ант­ропоним, яр «берег»),

ҠУРАЙ (КУРАЙ)- рч., прав. пр. Бол. Удряка в Благовар. р-не, д. Яланкуль. От курай «курай» (растение, из которого изготовляется башкирский национальный музыкальный инструмент).

ҠУРАЙСЫ (КУРАЙСЫ) - рч., лев. пр. Агаскыргаи в Байм. р-не, д. Куват.

КУР АЛЫ(КУРАЛЫ) - р., лев. пр. Ба­зы в Илиш. р-не, д. Телепан. От кура «хлев» с афф. -лы.

ҠУРАНСА (КУРАНЧА)- д. в Нури-ман. р-не.

ҠУРАС (КУРАЧЕВО)- д. в Балт. р-не. Вариант назв. Курач. От гидронима Курас (СНМ).

ҠУРҒАШ (КУРГАШ) - д.в Арх. р-не. От гидронима Кургаш (см.).

ҠУРҒАШ (КУРГАШ) - д.в Киг. р-не. От гидронима Кургаш (см.).

ҠУРҒАШ (КУРГАШ)- рч., лев. пр. Басу в Арх. р-не; прав. пр. Ика в Белокат. р-не; прав. пр. Киги в Киг. р-не. От кур­гаш «свинец; тяжелая вода». Ср.: Кургаш -рч., лев. пр. Инзера в Арх. р-не, с. Верхние Лемезы; Курғаш шиишзһе - рч., прав. пр. Бедярыша в Белор. р-не, д. Ассы; Кургаш, Кургашйылга - рч., пр. Зилима, в Гафур. Р-не, д. Каран-Елга; Кургаш - рч., прав. ПР- Урала в Учал. р-пе, д. Абдулкасим и др.


КУР

КУРҒАШ (КУРГАШКА)- д. в Бело­кат. р-не. От гидронима 'Кургаш (см.). КУРҒАШАЙ (КУРГАШАЙ)- г.

в Учал. р-не, д. Кубагуш. Там же: Курга-шай йылғаһы. От кургаш «свинец» с афф. -аи.

КУРҒАШЛЫ (КУРГАШЛЫ)- рр., прав. пр. Зилима в Гафур. р-нах. От гидро­нима Кургашлы (см.).

КУРҒАШЛЫ (КУРГАШЛЫ)- п.в Арх., Гафур. р-не; прав. пр. Лемезы в Арх. р-не (кургаш «свинец» с афф. -лы). Ср.: Кургашлы - рч. лев. пр. Бол. Авзяна в Белор. р-не; прав. пр. Асейылги в Ишимб. р-не; пр. Мал. Ика в Кугарч. р-не; лев. пр. Нугуша в Мелеуз. р-не; Бзяк-Кургашлы - рч. в Белор. р-не, рп. Тукан.

КУРҒАШТАМАК (КУРГАШТА-МАК)- д. в Благовещ. р-не. От назв. ме­стности Кургаштамак (Кургаш - гидро­ним, тамак «устье»).

КУРҒАШТЫ (КУРГАШЛЫ)п. в Бурз. р-не. От назв. рч. Кургашты, лев. пр. Бол. Нугуша (кургаш «свинец» с диал. афф. -ты).

КУРҒЫ (КУРГЫ)- рр., лев. пр. Уфы в Белокат. р-не; лев. пр. Сакмары в Зил. р-не; лев. пр. Ашкадара в Федор, р-не. От кургы «глубокий лесистый овраг, рыт­вина, пересыхающая речка; мелкий лес, ха­рактерный для степных местностей». Ср.: Кургы йылгаһы - рч. в Альт, р-не; Кур-гылар - бывш. д. (другое назв. - Видалай-иш) в Бур. р-не; Кургы тауы - г. в Бузд. (д. Каранай), Дуван, (д. Староха-лилово, Мияк. (д. Зильдяр) р-нах. Курга -оз. в бывш Уфим. уезде (МИ БАССР. Т. III) и др.

КУРКЫЛДАУЫК (КУРКЫЛДА-УК)- роди, в Чишм. р-не, с. Алкино. От куркылдауык «клокочущая».

КУРКЫС (КУРКЫС)- р., лев. пр. Сакмары в Зил. р-не.

КУРКЫШТАУ (КУРКЫШ-ТАУ)- г в Абз. р-не, д. Тупак. От куркыш «страх, страшная», тау «гора».


       
 
   
 

ҠУШ КУШАЛАТАУ (КУШАЛА-ТАУ)- г. в Зианч. р-не, д. Верхний Муйнак. Вариант назв. Кушлатау. От кушала «парная, дву­главая», тау «гора». ҠУШАЛЫҒАЙЫ (КУШАЛЫ- ГАЙЫ)- оз. в Кармаск. р-не, д. Мурсяк. КУШАН (КУШАН)- г. в Кугарч. р-не, д. Тулебай. От куш «парная, двугла­вая» с формантом -ш. Ср.: Кушатул -дол. в Чишм. р-не, д. Биккул. ҠУШАЯҠ (КУШАЯК)- р., лев. пр. Ая в Мечетл. р-не. От куш «парное, двой­ное», аяк «устье». ҠУШБАХТЫ (КУШБАХТЫ)с в Илиш р-не От антропонима Кушбахты. ҠУШИМӘН (КУШ-ИМЯН)д. в Янаул. р-не. От назв. местности Ку-шимэн (куш «соединенный, спаренный, сросшийся», имэн «дуб»). ҠУШЙЫЛҒА (КОШ-ЕЛГА)с. в Бижб. р-не. От гидронима Кушйылга (Кошйъша). ҠУШЙЫЛҒА (КУШ-ЕЛГА)- д. в Бе-леб., р-не. От гидронима Кушйылга. ҠУШЙЫЛҒА (КУШ-ЕЛГА)- рч., лев. пр. Усени в Туйм. р-не, речки в Абз. (д. Бурангул), Белор. (д. Азнагулово), Бижб. (д. Азнай), Байм., Бурз., Гафур., Ишимб., Кугарч., Салават. (д. Термеиево) р-нах. От куш «парная, параллельная», йылга «речка». ҠУШКҮЛ (КУШКУЛЬ)- д. в Нури-ман. р-не. От гидронима Кушкул (куш «парное, соединенные», кул «озеро»). ҠУШКҮЛ (КУШКУЛЬ)- нпп. в Аск., Аург., Игл., Кармаск. р-нах. От гидронима Кушкул (см.). ҠУШКҮПЕР (КУШ-КУПЕР)р., прав. пр. Гали в Байм. р-не, д. Тавлыкай. Там же: бывш. Д. Кушкупер ауылы. От назв. местности Кушкупер (куш «спа­ренный», купер «мост»). ҠУШКАРАН (КУШКАРАН)п. в Ермек. р-не. От гидронима Кушкаран (куш «парная, параллельная, текущая ря-

ҠУР 134

ҠУРЛЫ (КУРЛЫ)- р., лев. пр. Кар-масана в Кушн. р-не.

ҠУРПЫЛЫТАУ (КУРПЫЛЫТАУ)-

г. в Байм. р-не, д. Яизигит. От курпылы
«отавистая», тау «гора».

ҠУРТАШ (КУРТАШ)- р., прав. пр. Бол. Ревата в Белор. р-не, д. Арышпарово. Вариант назв. Ҡуртас. От назв. г. Ҡурташ (кур «богатая», таш «камень, гора»).

КУРЫУҘЫ (КУРЫУДЫ)- г. в Бурз. р-не, д. Байназар. Вариант назв. Кырыуҙы. Ср.: Курыузы йылғаһы - рч. в Учал. р-не,

д. Ильсе.

ҠУСҠАРҺУЙҒАН (КУСКАРСУЙ-ГАН)- р., лев. пр. Ускунуша в Зил. р-пе, д. Кашкарово. Там же: Кускарһуйған пла­ны. От назв. поляны Ҡускарһуйған (кускар «баран», һуйған «зарезали»),

ҠУСЫРАЙ (КУСЫРАЙ)- рч., прав, пр. Мал. Шишеняка в Белор. р-ие, рп. Туҡан.

ҠУСАҒАЗЫ (КУСАГАЗЫ)- р., прав, пр. Инзера в Белор. р-не.

ҠУҪА (КУСА) - рр., прав. пр. Ая в Бе-локат. р-не; лев. пр. Лемезы в Арх. р-не. Возможно, от диал. куһа//куҫа//куға «куга, камыш».

ҠУТЫРЛЫТАУ (КУТЫРЛЫ-ТАУ)-г. в Байм. р-не, с. Старый Сибай. От кутырлы (кутыр «короста, струп» с афф. -лы), тау «гора». Ср.: Кутырлы-таш - г. в Зианч. р-не, д. Яныбаево; Ку-тырлысусак - г. в Оренбург, области; Ку-тырташ - г. в Хайб. р-не, д. Абубакир.

ҠУҺА(КУСА) - р., лев. пр. Зилаира в Байм. р-не, д. Ишбирде. Там же: Бәләкэй Ҡуһа, Өлкән Ҡуһа. Возможно, от диал. куһа/Укуға «куга, камыш».

ҠУҺАЙЫЛ (КУСАИЛ)- г. в Байм. р-не, д. Уметбай. От иран куһ «гора» с та монг. иил «гора».

ҠУШАЙ (КУШАЙ)- р., прав. пр. Мал. Сюрени в Зианч. р-пе, д. Бикбау; прав. пр. Накаса в Кугарч. р-не, д. Азна-гул. От антропонима Кушай.


УШ_____________

дом», каран «полынья, речка с полыньей, речка»).

КУШКЫУАК (КУШКУАК)д. в Чишм. р-не. От назв. местности Кушкыуак (куш «парный, слившийся», кыуак «кустарник).

ҠУШМАНАҠ (КУШМАНАКОВО)-д. в Бур. р-пе. От куш «парный, сливший­ся» и манак.

ҠУШМӨГӨҘ (КУШМУГУЗ)- г. в Бурз. р-пе, д. Исламбай. От куш «двугла­вая, с двумя вершинами», мвгөҙ «рог; го­ра». Ср.: Кушлумуюз - р., прав. пр. Зирган-ки (МИ БАССР. Т.V).

ҠУШНАРАТ (КУШНАРАТ)д. в Дюрт. р-не. От назв. местности Куш-нарат (куш «соединенная, спаренная, срос­шаяся», нарат «сосна»). Другое назв. Дон­басс.

ҠУШТИРӘК (КУШТИРЯК)- с. в Ба-кал. р-не. От назв. местности Куштирж (куш «соединенный, спаренный, сросший­ся», тирэк «осокорь»).

ҠУШТУКМАК (КУШТУКМАК) -р., прав. пр. Кусуя в Мелеуз. р-не, д. Ка-шали. Там же: Куштукмак йэйляуе. От куш «парная, текущая рядом, по соседству», тукмак «тропинка».

ҠУШ ТҮГӘРӘККҮЛ (КУШ ТУГА-РЯК-КУЛЬ)- оз. в Кугарч. р-ие, д. Туем-бет. От куш «парное, соединенное» и назв. оз. Тугэрзккул «круглое озеро».

ҠУШТӘКЛЕ(КУШТЯКЛЕ) - г. в Игл. р-пе, д. Икень. От куш «парное, двойное», итжле «со склоном» (итзкле, итэк «склон» с афф. -ле).

КУШЫЙ (КУШЫЙ)- д. в Абз. р-не. От антропонима Кушый. Ср.: Кушый йылгаһы - рч., лев. пр. Мелекеса в Дуван, р-ие, с. Дувап.

ҠУЯЗЫ (КУЯЗЫ)- р., прав. пр. Белой в Дюрт. р-не, д. Куязбаш; лев. пр. Тора в Ишимб. р-не, с. Верхотор. Ср.: Куязы Нары - г. (МИ БАССР. Т. [).

ҠУЯЗЫБАШ (КУЯЗБАШ)д. в Дюрт. р-пе. Там же: Куязыбаш инеше.


УЯ

От назв. местности Куязыбаш (Куязы - ги­дроним, баш «верховье, исток»).

ҠУЯН (КУЯН)- дд. в Игл., Калт. р-нах. От антропонима Куян. Прежн. назв. д. в Игл. р-не Убежище (СНМ), другое назв. д. в Калт. р-не - Мерен. Ср.: Куян ауылы (офиц. Нэби) - нпп. в Бурз., Кугарч. р-нах; Куянауыл тауы - г. в Мечетл. р-не, д. Абдулла; Пучкак-Куян (другие назв. Уй-булат, Искак-Куян).

ҠУЯНАЙ (КУЯНАЕВО)- д. в Киг. р-не. От антропонима Куянай. Другое назв. Чистая Елань (Сб. ст. св.).

КУЯНҠУЛ (КУЯН-КУЛ)- р., лев. пр. Юшатырбаша в Куюрг. р-пе. От куян «за­ячья», кул «долина».

ҠУЯНСЫ (КУЯНЧИ)- д. в Кара-ид, р-не. От антропонима Куянсы.

ҠУЯНТАУ (КУЯНТАУ)- п. в Байм. р-не. От назв. г. Куянтау (куян «заячья», тау «гора»). Ср.: Куянтау - г. в Бакал. р-не, д. Тактагул; Куян-тау - р., прав. пр. Бол. Инзера в Белор. р-не; Куян-тау - г. в Куюрг. р-не (д. Мораптал), Мелеуз. (д. Камбулат), Учал. р-нах.

ҠУЯШ (КУЯШКИНО)- д. в Кармаск. р-не. От антропонима Куяш.

ҠУЯШТЫ (КУЯШТЫ)- р., лев. пр. Мяндыма в Гафур. р-не. От антропонима Куяш с афф. -ты.

КУЯШТЫР (КУЯШТЫР)- с. в Аск. р-не. От гидронима Куяштыр. Другое назв. Кустэй (СНМ).

ҠЫҘАШ (КИДАШ)- р., лев. пр. Чер-масана в Бузд. р-не, д. Капей-Кыбау. Воз­можно, от антропонима Кыҙаш.

ҠЫҘҒЫ (КЫЗГЫ)- д. в Арх. р-не. От назв. рч. Кыҙғы, прав. пр. Инзера.

ҠЫҘЫЛ ЫРҒЫҘЛЫ (КРАСНАЯ РЕ-ГИЗЛА)- д. в Арх. р-не. От назв. речки Кызыл Ырғъщы.

ҠЫҘҘАР БИРГӘН (КЫЗЛАР-БИР-ГАН)- д. в Зил. р-не. От назв. г. Кыҙзар биргэн (кыззар «девушки», биргэн «выда­ли»). Ср.: Кызҙар биргэн тауы - г. в Бурз. р-не, д. Верхний Нугуш.


ҠЫҘ_______________________________ 1

ҠЫЗҘАР ТАУЫ (ДЕВИЧЬЯ ГОРА)-

гг.в Абз. (д. Казмаш), Арх. (д. Тереклы), Аург. (д. Турсугали), Байм. (д. Кульчура), Бакал. (д. Новый Катай), Бузд. (д. Тюрюш), Ермек. (д. Рятамак), Ишимб. (д. Ишей), Кармаск. (д. Бузовьязы), Куюрг. (д. Акса-ры), Кугарч. (д. Бикбулат), Мелеуз. (д. Араслан), Мечетл. (д. Новомещеро-во), Мияк. (д. Биккул), Салават. (д. Ель-гильде), Стерлиб. (д. Муртаза), Учал., Федор, (д. Бала-Четырман), Хайб. (д. Нижнеисмаково), Чекм., Чишм. (д. Кара-Якуп) р-нах. От кыҙ «девушка» с афф. -ҙар, тау «гора» с афф. -ы. Назва­ния связаны с весенними праздниками, девичьими играми, которые проводи­лись на горе. Общее значение «Девичья гора». Другие назв. г. в Байм. р-не Суктау. в Стерлиб. р-не Атбил, в Фе­дор, р-не һукайлы йэйлэүе.

ҠЫҘҘАР ТАШЫ (ДЕВИЧИЙ КА­МЕНЬ)- гг. в Абз. (д. Новый Балапан), Байм. (д. Туркмен), Бурз. (д. Новый Му-сят), Белор. (д. Кагармап), Ишимб. (д. Макар) р-нах. От кы} «девушка» с афф. мн. ч. -ҙо/л таш «камень, гора» с афф. -ы. Названия возникли в связи с обычаем проведения весенних девичьих игр. Другие назв. г. в Бурз. р-не Кьщарғ-ырылган, в Абз. р-не Кесе дюкэ, в Бурз. р-не Кеҙәташ.

ҠЫЗҠАСҠАН(КЫЗКАСКАН) - р., лев. пр. Зилима в Белор. р-не, д. Арышпа-рово. От кыҙ «девушка», каскан «скры­лась».

КЫҘЛАРҠА(КЫЗЛАРКА) г.

в Бурз. р-не, д. Аскар. От кыҙыл «крас­ный», арка «спина, хребет».

ҠЫҘЛАРҠА (КЫЗЛАРКА) - р., прав, пр. Кашкаира в Зил. р-не, д. Кызлар Бир-ган. От назв. г. Ҡыҙыларка «красный, кра­сивый хребет».

ҠЫЗРАЙ (КИЗРАЙ)- п. в Мелеуз р-не. Там же: Кыҙрап йылгаһы - лев. пр. Нугуша. От антропонима Кыурай (<Ҡыҙырғэле). В АТД Кизрайская ферма.


6 ________________________ ҠЫҘ

ҠЫҘРАС (КИДРЯЧ)- с. в Давл. р-не. От антропонима Кы?рас.

ҠЫҘРАТАУ(КЫЗРАТАУ) - г. в Бе­лор. р-не д. Бердагулово.

ҠЫҘЫЛ (КИЗИЛ)- р., прав. пр. Ура­ла в Абз. р-не. Офиц. Оло Кызыл (Большой Кизил). Возможно, от кыҙыл «красная или красивая». Ср.: һыулы Кызыл, Коро Кызыл - рч., лев. пр. Уршака в Альш. р-не.

ҠЫҘЫЛАҒАС (КЫЗЫЛ-АГАЧ)- оз. в Давл. р-не, д. Курьятмас. От кыҙыл «красное», ағас «дерево».

ҠЫҘЫЛ БАЙРАҠ (КЫЗЫЛ БАЙ-РАК)- с. в Илиш. р-не. От назв. к-за «Кызыл Байрак».

ҠЫҘЫЛБАЛЫҠ(КЫЗЫЛБА-

ЛЫК)- р., лев. пр. Нугуша в Бурз. р-не, д. Галиакбер. От кырылбалык «красная рыба».

ҠЫҘЫЛ БӘРЙӘҮ(КЫЗЫЛ-БАР-ЖАУ) - д. в Нуриман. р-не. От кыҙыл «красный; советский» и прежн. назв. д. Бәрйэү (Бэрюү - гидроним; бэр//бар «есть», яу «сражение»). Другое назв. Яңы Нимес.

ҠЫҘЫЛ БҮЛӘК (КЫЗЫЛ-БУ-ЛЯК)- нип.в Бакал., Туйм. р-нах. От кыҙыл* и бүлж «лес, участок леса, на­дел».

ҠЫҘЫЛ ВОСТОК (КЫЗЫЛ-ВОС­ТОК)- д. в Балт. р-не. От кыҙыл* и Восток.

ҠЫҘЫЛҒЫ (КЫЗЫЛГА)с.

в Чишм. р-не. Ср.: Кыҙылғы - бывш. д. в Аург. р-не; Кыҙылгы күле - оз. в Кар­маск. р-не, д. Ибрагим; Кыҙьшы пырғана-ғы - овр. в том же р-не, д. Бишаул-Унгар.

ҠЫҘЫЛ ЙОНДОҘ (КЫЗЫЛ ЮЛ-ДУЗ) - нпп. в Благовар., Илиш., Ишнмб., Чекм. р-нах. От назв. к-за «Кызыл Йондо?».

ҠЫҘЫЛЙЫЛҒА(КЫЗЫЛ-ЕЛГА) -д. в Бузд. р-не. От гидронима Ҡыҙылпылға (кыҙыл «красная; красивая», йылга «реч­ка»). Ср.: Ҡы?ылпылға - рч., пр. Уршака в Аург. р-не, д. Старый Мурадым;


ҠЫҘ________________________________

Кыҙылйылға - рч. в Белор. (д. Шигай), Ми­як. (д. Малые Шады), Стерлит. (д. Талач) р-нах.

ҠЫҘЫЛ КОС (КЫЗЫЛ-КУЧ)- с. в Илиш. р-не. От назв. к-за «Кызыл кос».

ҠЫҘЫЛКҮЛ (КЫЗЫЛ-КУЛЬ)дд. в Балт., Караид. р-нах. От гидронима Кыҙылкүл (кыҙыл «красное; красивое», күл «озеро»). Ср.: Кыҙылкүл- оз. в Аск. (д. Ур-шады), Давл. (д. Гумер), Салават. (д. Ур-мансы) р-нах.

ҠЫҘЫЛКҮПЕР (КЫЗЫЛКУПЕР)-п. в Куши. р-не. От назв. местности Кыҙылкүпер (кыҙыл «красный; советский», күпер «мост»).

ҠЫҘЫЛҠАБАҠ(КЫЗЫЛ-КАБАК) -гг. в Альш. (д. Ташлы), Ишимб. (д. Кабяс) р-нах. От кыҙыл «красный», кабак «об­рыв».

ҠЫҘЫЛҠОРТ (КЫЗЫЛКУРТ)- р.,пр. Сима в Арх. р-не, д. Шакир.

ҠЫҘЫЛ МАЯҠ (КЫЗЫЛ МАЯК)-д. в Куюрг. р-не. От кыҙыл*, маяк «маяк, веха».

ҠЫҘЫЛМОРОН (КЫЗЫЛ-МУ-РУН)- гг. в Давл. (д. Дюртюли), Кугарч. (д. Туембет), Куюрг. (д. Кутлуюл), Мияк. (д. Абиш) р-нах. От кыҙыл «красный», мо-рон «мыс».

ҠЫЗЫЛМӨЙӨШ (КЫЗЫЛ-МУ-ЮШ)- р., лев. пр. Нуката в Белор. р-не, д. Арышпарово. От кыҙыл «красный; кра­сивый», мөпөш «угол, местность, место».

ҠЫҘЫЛНОРА (КЫЗЫЛ-НУРА)- г. в Мелеуз. р-не, д. Кашали. От кыҙыл «крас­ная», красивая», монг. нора «мыс». Ср.: Нора тауы, Бәләкәй Нора, Оло Нора - гг. в Давл. р-не, д. Бурангул; Нора тауы - г. в Белор. р-не, д. Исмакай; Нура - рч., прав, пр. Белой в Белор. р-не.

ҠЫҘЫЛ ОКТЯБРЬ (КЫЗЫЛ ОК­ТЯБРЬ)- дд. в Бур., Ишимб. р-нах.От назв. к-за «Кызыл Октябрь».

ҠЫҘЫЛӨЙӘК (КЫЗЫЛ-УЯК)- р., лев. пр. Бол-Нугуша в Бурз. р-не, д. Гали­акбер.


I_______ _________ кыз

ҠЫҘЫЛСАТ (КЫЗЫЛ-САТ)- р , пр.

Таш-елги в Илиш. р-не, д. Аккулай. От кыҙыл «красная; красивая», сат «пере­кресток, развилина, рукав, приток, река».

КЫЗЫЛ СУЛПАН (КЫЗЫЛ ЧУЛ-ПАН)- д. в Шаран. р-не. От кыҙыл «крас­ная; советская», Сулпан «утренняя звезда».

КЫЗЫЛ ТАҢ (КЫЗЫЛ ТАН)- п. в Стерлит. р-не. От кыҙыл «красная; совет­ская», тац «заря».

ҠЫҘЫЛТАУ (КЫЗЫЛ-ТАУ)- п. в Шаран. р-не. От назв. г. Кыҙылтау (кыҙыл «красная; красивая», тау «гора»). Ср.: Кыҙылтау - гг. в Альш. (д. Идрис), Аург. (д. Новый Мурадым), Бакал. (д. Куш-тиряк), Белеб. (д. Тузлукуш), Бузд. (д. Кан-ны-Туркей), Давл. (д. Новый Янбек), Илищ. (д. Старый Киргиз), Ишимб. (д. Кинзебулат), Кугарч. (д. Туембет), Ме­леуз., Мияк. (д. Биккул), Стерлиб. (д. Уметбай), Татышл. (д. Зиримзибаш) р-нах.

ҠЫҘЫЛТАШ (КЫЗЫЛ ТАШ)- п. в Туйм. р-не. От назв. г. Ҡыҙыяташ (кыҙыл «красный», таш «камень»). Ср.: Кы?ылташ - гг. в Абз. р-не; там же: Өлкән Кыҙылташ, Бэләкәй Кыҙылташ в Байм. (д. Уметбай), Белор. (д. Уткаль), Бурз. (д. Тимер), Дуван., Зианч. (д. Бикбау), там же: Кыҙылташ йылғаһы - прав. пр. Уска-лыка, Зил. (д. Искужино), Ишимб. (д. Ураз-бай), Караид. (д. Новый Янсаит), Кугарч. (д. Верхний Биккужа), Куюрг. (д. Якшим-бет), Мелеуз. (д. Иштуган, на картах -Баш. Алатау), Салават. (д. Алькино), Стер­либ. (д. Муртаза), Учал. (д. Шарип) р-нах. КЫҘЫЛҺЫУ (КЫЗЫЛ-СУ)- р., прав. пр. Кырчына в Туйм. р-не, с. Канд-рыкуль. От кыҙыл «красная; красивая», һыу «вода, река».

ҠЫҘЫЛШАР (КЫЗЫЛ-ШАР)-д. в Благовар. р-не. От назв. местн. Кызыл-шар [кыҙыл «красный; красивый», шар «кустарник, кочковатое место»).

КЫҘЫЛШИШМӘ (КЫЗЫЛ-ЧИШ-МА)- дд. в Благовар., Мияк. р-нах. От ги-


       
 
   
 

_____________________ ҠЫЙ Ҡыйғас йылғаһы - рч., пр. Нугуша в Ме­леуз. р-не. ҠЫЙҒЫ (КИГИ)- р., прав. пр. Ая в Киг., Дуван, р-нах. В верхнем течении Кыйғыбаш. Ср.: Кышыкул - оз., Кыйзы болоно - луг в Мечетл. р-не, д. Большекы-зылбаево. ҠЫЙҘЫШЛЫ (КЫЙДЫШЛЫ)- р., прав. пр. Нугуша в Мелеуз. р-не. ҠЫЙКИСЕҮ (КЫЙКИЧУ)- р, лев. пр. Белой в Янаул. р-не. ҠЫЙЫҠКҮЛ (КЫЙЫК-КУЛЬ)озера в Аск. (д. Уршады), Мечетл. (д. Большекызылбаево) р-нах. От кыйык «косое, наклонное, кривое», «похожее на косынку», кул «озеро». Ср.: Ҡыйыктау - г. в Нуриман. р-не, д. Старый Бирюч; Ҡыйыклы - оз. в бывш. Казан, дороге (МИ БАССР). ҠЫЙЫҠСА (КЫЙЫКСА)оз. в Чишм. р-не, рп. Чишмы. От кыйыкса «ко­сое, кривое». ҠЫЙЫР (КЫЙЫР)- р, лев. пр. Ле-мезы в Белор. р-не, д. Верхние Лемезы. Ср.: Ҡыйыр йылғаһы - рч. в Кугарч. р-не, д. Давлеткул. ҠЫЙЫШБАШ (КЫИШ-БАШ)- г. в Абз. р-не, д. Бурангул. От кыйыш «кри­вая, косая», баш «вершина, гора». ҠЫЙЫШҠЫ (КИИШКИ)оз. в Кармаск. р-не, д. Новые Киешки. От кы­йыш «кривое» с афф. -кы. ҠЫЛҒАНАЙ (КЫЛГАНАЙ)оз. в Давл. р-не, д. Старый Яппар. Вариант назв. Кылганай сугермәге. От кылған «ко­выль, ковыльное» с афф. -аи. ҠЫЛҒАНЛЫКҮЛ (КЫЛГАНЛЫ-КУЛЬ)- оз. в Альш. р-не, д. Малый Ак-кулай. От кылган «ковыль», с афф. -лы, кул «озеро». ҠЫЛҒАНТАУ (КЫЛГАНТАУ)- гг. в Салават. (д. Алькино), Стерлиб. (д. Айту-ган) р-нах. От кылған «ковыльная», тау «гора». ҠЫЛДАЙҒАН (КЫЛДАЙГАН)- г. в Зил. р-не, д. Максютово.

ҠЫҘ ______________________________138

дронима Кыҙылшиишэ (кыҙыл «красный, красивый», шиишә «родник»). Ср.: Кыҙыл-ишиша - родн. в Альш. (д. Чебенли), Ер-мек. (д. Усман-Ташлы), Нуриман., Чекм. (д. Новое Биккино) р-нах.

ҠЫҘЫЛ ЫҠ (КЫЗЫЛ ИК)- п. в Ер-мек. р-не. От кыҙыл «красный, советский» и назв. р. Ык.

КЫЗЫЛ ЮЛ (КЫЗЫЛ ЮЛ)- нпп. в Альш., Мишк., Стерлиб. р-нах. От назв. к-за «Кызыл Юл».

ҠЫҘЫЛЪЯР (КЫЗЫЛ-ЯР)- нпп. в Альш., Бузд., Гафур., Ермек., Нуриман., Стерлиб., Туйм., Чекм., Янаул. р-нах. От назв. места. Ҡыҙылъяр (кызыл «крас­ный», яр «берег»). Ср.: Ҡыҙылъяр - бывш. дц. в Кугарч., Мелеуз. р-пах; прежн. назв. д. Красный Яр в Уфим. р-не (ЦГИА РБ).

ҠЫҘЫЛЪЯР (КЫЗЫЛ-ЯР)д. в Арх., Зианч. р-нах. От назв. мести. Кыҙылъяр (см.).

ҠЫҘЫЛЪЯР (КЫЗЫЛ-ЯР)- д. в Бе-лор, р-не. От назв. мести. Ҡызылъяр (см.).

ҠЫҘЫРБАҠ (КЫЗЫРБАК)- д. в Са-лават. р-не. От антропонима Ҡыҙырбак. Там же: Кыҙырбак йылгаһы, Ҡыҙырбак юлы.

ҠЫҘЫРЫМТАШ (КЫЗЫРЫМ-ТАШ)- гг. в Абз. (д. Бурангул), Альш. (д. Ташлы), Бурз. (д. Байназар), Зил. (д. Ишбулды) р-нах. От кыҙырым «удобно-проходимый; исходимый склон», таш «ка­мень, гора». Ср.: Кыҙырымтау - г. в Абз. р-не, д. Саиткул.

ҠЫЙҒАҘЫ (КИГАЗЫ)- с в Аск. р-не. Там же: Кыйғазы урманы, Кый-ғаҙыбаш кулы. От назв. рч. Кыйғаҙы, прав. пр. Таныпа. Ср.: Кыйғаҙы - рч., прав. пр. Бири в Мишк. р-не.

ҠЫЙҒАҘЫТАМАҠ (КИГАЗЫТА-МАК)- д. в Мишк. р-не. От назв. местн. Къйиазытамак (Кыйғаҙы - гидроним, та-мак «устье»).

ҠЫЙҒАСКҮЛ (КИЙГАС-КУЛЬ)-оз. вКуюрг. р-не, д. Якшимбет. От кыпғас «ломаное, с изгибом», кул «озеро». Ср.:


ЫЛ______________________________

ҠЫЛЫ (КЫЛЫ)- рр., прав. пр. Ян-гельки в Абз. р-не; пр. Курсака в Альш. р-не, рп. Раевский; пр. Демы в Бижб. р-не; пр. Бол. Ускалыка в Зианч. р-пе, д. Умбет; пр. Зилаира в Зил. р-не, д. Ишбулды; пр. Нугуша в Мелеуз. р-не, д. Иткучук; пр. Кундряка в Стерлиб. р-не, д. Раевка; в Аург. р-не, д. Старый Тимка; Кугарч. д. Нижний Сюрюбай; Мияк., д. Куль-Кун-кас р-нах. От кылы «старица, протока, со­единяющая озеро или старицу с рекой».

ҠЫЛЫ (КЫЛЫ)- озера в Давл. (д. Новый Яппар), Мияк. (д. Култай-Каран) р-нах. От кылы «старица».

ҠЫЛЫСКЫР (КЫЛЫСКЫР)- гг. в Абз. (д. Аюсазы), Ишимб. (д. Новый Са­йт) р-иах. От кылыс «сабля; саблеобраз­ный, острый», кыр «ребро, хребет». Ср.: Ҡылыская - скл. в Кугарч. р-не, д. Верх­ний Биккужа; Ҡылыстау - г. в Бур. (д. Берлячево), Илиш. (д. Новый Аташ), Мияк. (д. Каркалитамак) р-нах. Кылыс-кул - оз. в Уфим. р-не.

ҠЫЦҒЫР (КЫНГЫР)- рр., прав. пр. Бири в Бир. р-не; пр. Менеуза в Бижб. р-не, д. Кенгер-Менеуз. От древнетюрк. ртг «косой, косоглазый» (балк. къынгыр «кривая возвышенность», монг. хонхор «уг­лубление, вымоина, впадина, лог, ложбина, выемка, яма»). Ср.: топоним в Казах. Рес­публике Кенгир, связанный с этнонимом кангар (Е. Койчубаев, 1974); Кыңзырбаш -рч., прав. пр. Мал. Ускалыка в Знанч. р-не, д. Умбет; Ҡыңғырчатау - г. в Дюрт. р-не, д. Урман-Асты; Ҡыңғырташ - г. в Байм. р-не, д. Баиш; Ҡыцгыр уҙэге - ложб. в Бурз. р-не, д. Кутан.

ҠЫҢҒЫР-МӘНӘҮЕЗ (КЕНГЕР-МЕ­НЕУЗ)- с. в Бижб. р-не. От гидронимов Ҡыңғыр и Мэнэуез.

ҠЫПСАҠ (КИПЧАК)с.

в Илиш. р-не От этнонима Ҡыпсак. Ср.: Бэлжәй Ҡыпсак - д.; Кыпсак Эрсеуе - ур. в Бурз. р-не; Кыпсак яла-ны - пол. в Белор. р-не, д. Абзаково; Кыпсак кисеуе - брод в Байм. р-не, д.


■9______________________________ ҠЫП

Билал; Кыпсаклар ыҙмаҫы - уроч. в Хайб. р-не, д. Акъюл; Кыпсак (офиц. Имел) - д. в Куйб. обл.; Кипчак - оз. в бывш. Ногайской дороге (МИ БАССР. Т. IV).

ҠЫПСАҠ-АСҠАР (КИПЧАК-АС­КАР)- с. в Альш. р-не. От этнонима кып­сак и антропонима Аскар.

ҠЫПСАҠ (КИПЧАК)- бывш. д. в Хайб. р-не. От этнонима кыпсак. Вари­ант назв. Ялан Кыпсагы, Мөхәмәтрахман-ғол.

ҠЫРАҠА (КРАКА)- горн. хр. в Бе­лор., Бурз. р-нах. От кырака «хребет, гор­ный кряж».

ҠЫРАН (КЫРАН)- скл. в Гафур. (д. Толпар), Ишимб. р-не, д. Кулгана.

ҠЫРАТАУ (КЫРА-ТАУ)- г. в Учал. р-не, д. Ишкен. От кыра «хребет», тау «гора».

ҠЫРАШАЛЫКҮЛ (КЫРАШАЛЫ-КУЛЬ)- оз. в Илиш. р-не, д. Нижнее Юл-дашево. От кырашалы, кул «озеро».

ҠЫРҒЫҘ (КИРГИЗКИ)

д. в Дюрт. р-не. От этнонима кыргыҙ.
Ср.: Иске Кырғыҙ
- д. в Илиш. р-не;
Киргиз-Каракалпак (Аланцу) -

д. в бывш. Афаносов. волости Менз. уезда (Сб. ст. св.); Кырғыҙ айырыһы -рч., лев. пр. Бол. Нугуша в Бурз. р-не, д. Галиакбер; Кырғыҙ тауы - г. в Кар-маск. (д. Чишма), Учал. (д. Тунгатар) р-нах; Кырғыҙ төбәге - уроч. в Давл. р-не, д. Казангул и др.

ҠЫРҒЫҘ (КИРГИЗОВО)- д. в Крас-нок. р-не. От этнонима кырғыҙ.

ҠЫРҒЫҘЛЫ (КИРГИЗЛА)- рч., прав. пр. Киргиз-Мияки в Мияк. р-не, с. Киргиз-Мияки. Прежн. назв. Буреташбаш. От назв. кург. Кырғыҙлы (кырғыҙ - этно­ним с афф. -лы).

ҠЫРҒЫҘ-МИӘКӘ (КИРГИЗ-МИЯ­КИ)- с. в Мияк. р-не. Варианты назв. (у башк.): Кырғыҙ ауылы, Кырғыҙ Маяк. От этнонима кырғыҙ и назв. рч. Мижэ, прав. пр. Демы.


ҠЫР д. в бывш. Мензелинском округе (ныне в Татарской Респ.). ҠЫРЫМБИКӘ (КЫРЫНБИКЯ)- р., прав. пр. Мал. Сюрени в Зианч. р-не. От антропонима Кырьшбикэ. Ср.: Кырын-бикэ тауы - г. в Кугарч. р-не, д. Нукай. ҠЫРЫҪТАЛ (КРЫСТАЛ)оз. в Давл. р-не, д. Калиновка. От кырыҫтал «разновидность ивы». ҠЫҪҠАЙЫЛҒА (КЫСКА-ЕЛГА)-с. в Бузд. р-не. От назв. рч. Кыҫкайылға -пр. Чермасана (кыҫка «короткая», йылға «речка»). Ср.: Кыҫкайылға - рч., прав. пр. Бол. Сюрени; лев. пр. Асели, прав. пр. Ишапая в Зианч. р-не; Кыҫкайылға - рч., в Кугарч. (д. Бикбулат), Мияк. (д. Зильдяр) р-нах. ҠЫҪҠАКУЛ (КЫСКА-КУЛ)- рч., прав. пр. Тюрюша в Бузд. р-не, д. Киска-кулбаш. От кыҫка «короткая», кул «долина». ҠЫҪҠАҠУЛБАШ (КИСКАКУЛ-БАШ)- д. в Бузд. р-не. От назв. местн. Кыҫкакулбаш (Кыҫкакул - гидроним, баш «исток, верховье»), ҠЫҪҠАУЫҠ (КЫСКАУК)- г. в Ку­гарч. р-не, д. Даут-Каюп. От кыҫка «корот­кая» с афф. -уык. ҠЫҪЫҠ (КЫСЫК)- п. в Белор. р-не. Там же: р. Кыҫык - прав. пр. Лемезы. От кыҫык «теснина». Ср.: Кыҫык - бывш. нпп. в Абз., Бурз. р-нах; Кыҫык, Кыҫыклык, Кыҫык аҫты - ур. в Ермек. р-не, д. Старошахово; Кыҫык - тесн.; Кыҫыкйорт - ур. в Зианч. р-не, д. Кызыл Яр; Кыҫыктау - г. в Мечетл. (д. Сальзи-гут), Аург. (д. Янагуш) р-нах; Кыҫык шишмэке - родн. в Караид. р-не, д. Абдул-лино; Кыҫык юлы - дор. в Мияк. р-не, д. Сафар. ҠЫҪЫНТЫ (КЫСЫНТЫ)д. в Арх. р-не. От назв. рч. Кыҫынты, прав. пр. Зилима (кыҫынты «теснина»). Ср.: КыҫындыШыҫындык (другое назв. -Ташбаш Төрөмбэт, Иске Төрөмбәт) -д. в Аург. р-не.
_______________________ ҠЫШ 1-й; лев. пр. Сике в Зианч. р-не. От назв. местн. Кышлауар (кышлау «зимовка, зимо­вье», бар «есть, имеется»). ҠЫШЛАУЙЫЛҒА (КШЛАУ-ЕЛ-ГА)- д. в Аск. р-не. Вариант назв. Кыш­лау ауылы. От назв. рч. Кышлауйылға, лев. пр. Тульгуза (кышлау «зимовье», йылға «речка»). Ср.: Кышлау-Елгинский - бывш. п. в Арх. р-не; Кышлау йылгакы - рч. в Нуриман. р-не, д. Старый Бирюч. ҠЫЯТАУ (КЫЯ-ТАУ)- гг. в Арх. (д. Туркмен), Аск. (д. Уршады), Байм. (д. Гадельша), Бакал. (д. Куштиряк), Зианч. (д. Габбас), Мечетл. (д. Сулейман), Сала­ват. (д. Мещегар) р-нах. От диал. кыя «ска­ла, скалистая», тау «гора». ҠЫЯРАТ (КИЯРАТ)- р., прав. пр. Узяна в Бурз. р-не, д. Тимер. Там же: Кы-ярат таны. ҠЫЯУЫҠ (КИЯУК)- д. в Ишимб. р-не. От назв. рч. Кыяуык, лев. пр. Зигана (кыя «косая, наклонная» с афф. -уык). ҠӘНБӘК (КАНБЕК)- с. в Мияк. р-не. От антропонима Канбэк. ҠӘНЗӘФӘР (КАНЗАФАРОВО)-д. вЗил. р-не. От антропонима Кэнзэфэр. Другое назв. Һактау. ҠӘРЕШ (КАРЯШКА)- рч., лев. пр. Кармасана в Кушн. р-не. ҠӘҺӘРМӘН (КАГАРМАН)- д. в Бе­лор. р-не. От антропонима Кәкэрмән. Дру­гое назв. Коткор.
Л

ЛАБАУ (ЛАБАУ)- р., лев. пр. Уфы (Караидели) в Игл. р-не, д. Сарт-Лобово. Возможно, от иран. лаб. «берег» (Е. Койчу-баев, 1974) с афф, -ау. Ср.: Ылабау күле -оз.; Ылабау төбэге - уроч. в Давл. р-не, д. Новый Яппар. ЛАВОЧНОЕ (ЛАВОЧНОЕ) - с.в Уф.р-не. ЛАВРОВСКИЙ (ЛАВРОВСКИЙ)- п. в Белокат. р-не.

ҠЫР __________________________140

ҠЫРЗАС (КИРДАС)- с. в Абз. р-не. От назв. г. Кырҙас «хребет».

ҠЫРҠНАРАТ (КРЫКНАРАТ)

да. в Белеб., Мияк. р-нах. От кырк «сорок; много», парат «сосна, сосняк».

ҠЫРҠТЫ (КРЫКТЫ)- горн, массив в Абз. р-не. «Отрог Уренгойского хребта, в своем начале называется Крыкты (башк. Кыркты), далее - Ирендык» (Э. А. Эвер-сман, 1840). Отроги массива имеют назв.: Эблэй тауы, Эюкә тауы, Ҡандыгай тауы. Отдельные высоты именуются по назв. де­ревень: Үтзгән Ҡырктыһы, Күсэр Кырктыһы, Салауат Ҡырктыһы и др. От кырк «сорок» в значении «много, множест­во» и форманта -ты «гора».

ҠЫРЛА (КЫРЛА)- гг.в Алый. (д. Ташлы), Зианч. (д. Башкирская Самаза) р-нах. От кырла «хребет, гребень горы». Ср.: Оҙонкырла - хр. в Ермек. р-не, д. Ря-тамак.

ҠЫРМАЙ (КЫРМАЙ)- г. в Бурз. р-не, д. Кулгана. Там же: рч. Кырмай йыл-гакы. От антропонима Кырмай.

ҠЫРМЫҪҠАЛЫ (КАРМАСКА-ЛЫ)- ее. в Кармаск., Стерлиб. р-нах. От назв. местн. Кырмыҫкалы (кырмыҫка «муравей» с афф. -лы).

ҠЫРПЫ (КЫРПЫ)- с. вКалт. р-не.

ҠЫР-ТЛӘҮЛЕ (КИР-ТЛЯВЛИ)- с. в Шаран. р-не.

ҠЫРЫЛҒАН (КЫРЫЛГАН) р.,прав. пр. Япраклы в Байм. р-не, д. Туркмен 1-й. Там же: Кырылган һаҙы, Ҡырьииан-күләүек. От глагола кырылыу «гибнуть» с афф. -ған. Ср.: Ҡырылған - родн. в Ми­як. р-не.

ҠЫРЫМ-ҺАРАЙ (КРЫМ-САРАЙ)-пещ. в Аург. р-не, д. Усман. От кырым «ров, вал» (туркм., крым-тат., балкар, в том же значении; М. Фасмер. Т. II), карай «дворец, замок, хлев, сарай, пещера». Ср.: Ҡырым һарай көтөүлеге - уроч. в Бакал. р-не, д. Куштиряк; Крым-Сарай - бывш. нпп. в Благовар., Калт. р-нах; Крым-Са­рай - рч., лев. пр. Дымки; Крым-Сарай -