анның гемограммасы мен лейкограммасы
Медицинада қанның жасушаларын санау өте маңызды рөл атқарады.Клиникада қан анализін анықтау барысында қанның химиялық құрамын,эритроциттер мен лейкоциттердің санын,гемоглобинді және эритроциттердің тұну жылдамдығын,эритроциттердің резистенттілігін анықтаудың ауруларға диагноз қоюдағы маңызы зор.Дені сау адамдарда қан жасушаларының саны (бір-біріне қатынасы)тұрақты,мұны гемограмма дейді.Қан гемограммасында лейкоциттер мен олардың түрлерінің алатын орны ерекше.Мұны лейкоцитарлық формула деп те атайды.
Ан жасушаларының жасқа байланысты өзгеруі
Жаңа туған нәрестенің алғашқы сағаттарындағы қанында эритроциттердің саны 6,0-7,0*10 12/л,демек ересектердің эритроциттерден көп.Кейін 10-14
Тәуліктерде бұл көрсеткіш ересектердің эритроциттерінің санына теңеседі.Ал 3-6 айлық нәрестеде эритроциттердің саны қайтадан азаяды.Бұл физиологиялық анемия.Сәбидің жыныстың пісіп-жетілу кезінде эритроциттердің саны қайтадан ересектердің санымен теңеседі.Жалпы жаңа дүниеге келген нәрестеде анизоцитоз байқалады,оның ішінде эритроциттердің макроциттері мен ретикулоциттері көп болады.Жаңа туған нәресте қанындағы лейкоцитттер 10,0-30,0 х 9/л болса,ал екі аптадан кейін саны азаяды,9,0-15,0х10 9/л.Баланың 14-15 жасында лейкоциттерінің саны ересектердікіне тән.Жаңа туған сәбидегі нейтрофильдермен лимфоциттердің саны ересектердікіндей 4,5-9,0х10 9/л.Бұл әрі қарай лимфоциттердің саны өсіп,ал нейтрофильдерінің саны азаяды.Туғаннан кейінгі төртінші тәулікте бұл лейкоциттердің саны теңеседі.Мұны лейкоциттердің бірінші физиологиялық қиылысу дейді.Баланың 1-2 жасында лимфоциттері 65 ал нейтрофильдері 25,4-жастағы балада қайтадан лимфоциттер азайып,ал нейтрофильдер көбейіп,ересектермен теңеледі,мұны екінші физиологиялық қиылысу кезеңі дейді.
Біртіндеп лимфоциттердің санының азаюы,ал нейтрофильдің көбеюі баланың жыныстық-пісіп жетілуі кезінде,қалыпты жағдайдағы ересектердікімен теңеседі.
Лимфа
Лимфа табиғатынан сарғыш түсті,лимфа капиллярлары мен тамырларында жылжитын сұйықтық.Лимфа сұйығының құрамында лимфоплазма мен лимфоциттер болады.Лимфоплазма химиялық құрамы жағынан қан плазмасына ұқсас,бірақ белоктары аз.Ең көп белогі альбулиндер.Белоктың құрамында диастаза,линаза және гликолитикалық ферменттерде бар.
Лимфоплазманың құрамында бейтарап майлар,қарапайым қанттар, әртүрлі қосындылармен кальций,магний,темірде болады.
Лимфаның формальды элементтерінің құрамында лимфоциттер мен моноциттер,лейкоциттердің кейбір түрлері,кейде эритроциттерде кездеседі.
Лимфа тіндегі,мүшелердегі лимфакапиллярда жиналып,көптеген факторлардың әсерінен (осмотикалық және гидростатикалық қысымнан)тіндерден лимфоплазмаға өтіп отырады.Лимфаның құрамы үнемі өзгеріп отырады.Шеткі лимфа(бұл лимфа түйініне дейінгі бөлігі),аралық(лимфа түйінінен өткеннен кейін) және орталық (көкірек ,оң жақтағы лимфа ағымы) болып бөлінеді.Лимфа сұйығының қалыптасуына қаннан жасуша аралық кеңістікке бөлінген су және басқа заттармен қоса тін аралық сұйықтық өте қажет.