Желтосан ызары

(гіме)

Автобусты іші сиыр оыралаандай дрлігіп кетті.

– Мынау алаш айдан пайда бола кетті ей, зі.

– сыы неткен сасы еді кпірді.

– ят-ай, .

– Смотреть противно!

– Выгони его!

Егезердей екі орыс срепеті кеткен бомжды алдыы жатан екі лаынан стап суырды айырынша шыыртып сйреп алып шыты да арты есіктен латырып жібермекші болып еді. лгіре алмады. Автобус озалып кетті. Бйірден ы-ы еткізіп екі тепті де, е арты атарда отыран мені асыма лаша латырды.

Жаныма дік етіп орныты. Жпелдемеде не істерімді білмей алдым. Атарылан арын сасыан мынау бомжды иісі оламды ауып мрнымды бастым. Кздері летін ой кзденіп ткеріліп отырды да алды. Жзі бір аарып, бір срланды. Артынша бйірін басып «Ал..ла..а..ай!» деп ыыранды.

здерінде бомж жотай орыстар аузы жабылмай аранып-сіленіп жатыр. Жиіркеніп ре отырсам да намыса тыртысып бомжды асында аан азытай отырдым да алдым.

«Ал..ла..а..ай!»,- деп таы ыыранды. Сосын жан біте бастады. «Итті балалары-ай, сендер-а тбіме жететін болдыдар ой!» Ашты деп атамды кеттідер. Соыс деп кемді кеттідер! Ол аз боландай «Желтосан» деп йелімді кеттідер. Мені мгедек еттідер! Итті балалары деп бар дауысымен айай салды. Автобус іші сілтідей тынды. «Желтосан» дегенге лаым еле етіп оан мойнымды брдым. «Бауырым», - деді, желкеме олын артып. Кмірдей олы темірдей атты екен. Мен озала оймадым. Домбыып ісінген абаты ары жаындаы жасаураан жасты жанарынан ащы шындыты, жйкесін мжыан кімдіктіжатанын сездім. «Бауырым, білесі бе?» таятан дрдиген жаралы еріндерін тілімен жалап ойып ксіле сйледі. «Мына итті балалары ой мені тнімді де, жанымды да жаралаан. Хан міріне бергісіз баытты мырымды бір-а кнде тас-талан етті ой! Сен білесі бе? Ол тн мен шін мірімдегі е баытты рі е баытсыз тн еді, ліп – шып сйген ашыым, аспандаы жлдызым, жердегі ырмызым, клдегі ндызым Жанар екеуміз йлену тойымызды бкіл бігерлігін енді ана аятатанбыз. Бгінгі тнні арасын батырса, ерте тойымыз. Баыт бізді ктіп тр. Некемізді идыра салып КазГУ айдасы деп Есентай зенін бойлай талдарды арасымен жоары арай жбымыз жараса тартып келе жатан бетіміз. Екеуміз КазГУ-ден аспирантураны бітіре салысымызбен сонда білдей аа оытушы болып орналасанбыз».

Ол кн дл бгінгідей атулы, шыылтыр аяз еді. Тадайы мздап, демі кесірігіде, ткірігі аузыда атуа ша алан. Аспан тнеріп тран. Дымыл сыз бетіді шымшиды. араылыты пайдаланып сонша жыл махаббат бесігінде бірге тербелсем де жаындауа батпаан слу Жанарымды белінен батылдана икемдедім. Жанарым я жзі бал-бл жанып тоаны ма? Жо бойындаы тылсым сезімні буына мастанды ма? Білмедім. ныса тсіп шаыма икемделе берді. Ерніне ернім жаындай берген еді «йге баран со»-деді сыбырлап, аузын баса тмен арады. О аяыны шымен ар тепкілей алды. Ілгері жылжыды. йге жетуге асыып келеміз. Бл тн бізді тн еді. Бл тнде жаылан рбір шыра біз шін еді. Бл тнде айтылан рбір н, жайнаан р жлдыз біз шін еді. Соылан шапала, лемні шаттыы бл тні біз шін еді. Мен солай ойлаам. Кенет арсы алдымыза бір аза солдат жетіп келді де: «Тез ашыдар! анша тез болса, сонша жасы, ап, ттеген-ай!» - деді де лып етіп тал араылыына сгіп кетті.

Тас есімнен шыып кеткенін енді сездім. Студенттер алаа жиналып жатан еді-ой! алай мыта алдым. Мен де сонда болуым керек еді. Тойды абаттаса аланы. Сол тні йгілі «Желтосан ктерілісіні» екінші кні-тын. Сатанып-а келе жатыр едім, алайша алшадай алдым?! Абайлау керек еді. Кері брыла берген едім, лгірмедім. «Тота!» - деді ащы дауыс, тасыр-тсыр жгіріп жетті де, ралды трт жендет жан-жаымыздан оршай алысты. здері итше тіміскіленгенімен оймай, тайыншадай асыр ит жетелеп алыпты. Кздері тздай трт орыс.

– Наркоман деді, біреуі мылтыты дмімен мадайыма ойып кетіп. Жабыла кетті, екеуін рып латтым. Трт жігіт лгірте ме? олында темірді сыныы жо мен байсты бркітше шегелдеді де, олымды тыртыстырып кзірлеп тастады. Иті тірсегімнен аямай апты. Жанар жан шыра шыырып келіп мені бас салан еді. Май бас орыс ола шашынан екі орап стады да, шышытынан бір ойып сыл еткізді.

Екі лаым тырс етіп бітелді, тбе йам шымыр ете тсті. Бас сйегімді келіге салып жаншып-жаншып жібергендей шыылдап кетті. Екі кзімні асты тйіліп ауыра алды, бар дауысыммен баырып жібердім. Май бас орысты тмсыынан мадайыммен келістіріп отырып пердім-ай сті келіп. асыр иті жамбасымнан ырши тістеді. ара сымнан зілді соы тиді. Біреу кз алдыма сансыз са жлдыздарды келіп шашып жібергендей болды. Тілімді жтып ойандай кй кештім, тамаым бітіп бара ма?! Кйіп бара ма, йтеуір нім шыпады. Есімнен танып бара жаттым.

Есімді жианда Жанарды, лгі май бас орыс арды стінде жлмалап жатыр екен. Сзіліп тскен кше шыратарынан барлыы аны крініп тр. А балтыр, а бксе кзіме бірден шалынды. Аппа арды стінде, аппа Жанарым быланып барады. зім жлма тр ой иіскеуге имаан аппа глім нжіске батып барады. Сомадай кпір таымына басып алып ныыздап жаншиды-ау келіп, Жанарым жанталаса тыпыршиды.

Бомж сылдап жылады. Сосын оыс маан жалт арап: «Сен айтшы, бгін андай кн деді? – деді, жас шимайлаан жзін ажем болан бас киімімен сртіп жатып. Мен нсіз басымды шайадым. «Сендер айтыдаршы!» - деп аырып алды. Ешкім жауап атпады.

«Бгін 16 желтосан, білесі бе?!». з басын зі тпештеді. Тісін айрады. Шыырлаан дыбысы жрегімді ажап жатандай. яланда кірерге тесік таба алмадым. тте, мынаны орлыын-ай дл азір олыма рал берсе алдыы шепке аянбай аттанып-а кетер ем.

- Сен жарымессі, - деді маан ждырыын тйе. – Жарым есі бар, жарым есі жо, себебі миыны жартысын мыналар білдірітпей жеп алан. Ал алан жартысын иттеріне сатап отыр. Барлыы жарымессі! Кпшілікке арай олын сермеді. Барлыы мгртсі! Ей, а латар, лемні ожасы едідер ой! Есітідер! азаша айтып трмын. Жасылап есітідер! – Маан мойнын брып: «Бауырым, білесі бе? Блар азашаны сенен арты біледі. Крді бе, ызаратай аланын». ойнынан бір бтелке ара алып шыты.

– Ішесі бе?

– Жо, аа, намаз оушы ем.

– Дрыс, сен ішпей а ой! Одан да маан да тіле. Мына шашты крді бе?

– Крдім, аарып кетіпті.

– Дрыс айтасы. Шаш деген а ске. Мына шаш сол тні-а аарып кеткен. Ал жрек сол тні арайып кеткен. Сен мені крмеді ой! Мен андай едім. Мен жігіт біткенні сарасы болатынмын. Мені елдер алаш дейді. Ол рас, біра бір ауыз тірік айтып крмегем. Шашыма арап шал деп ойлама. Мен лі жаспын. Мгедекпін. Мендей аріп бар дегенге сенбейтін де шыарсы. Жанарым-ай! Бгін алаа барып, Жанарды, бкіл желтосаншыларды аруаына баыштап ран оыдым. ран боланда да, мен тсінеді дейсі бе? азаша шатпатадым. айтем енді!? дай тсінеді, ! Ал сен отырсы кзі баырайып. айдан шыаныды, айда баратыныды да білмейсі. Жр сйтіп жасы болса. Араынан бір рттап ойды да жаласты гімеге кшті.

– Азат, арамашы. Жалынам, арама маан деп шыырды Жанарым. Май бас кпір мені крді бе дегендей періштедей пк Жанарымды езгілеп жатыр. Бейне ансонарда бркітке жем болып бір тамшы анын аппа ара шашып берген а оянды елестетерсі. Жыртылан киімдер мен іш киімді стіме латыра салды. Бар айратымды бойыма жинап орнымнан трегелдім, олым артыма айырыла кзірлеулі еді. Жан дрмен мтылдым. ш жендет ортаа ала таяты астынан алды. Бетім бет емес тула дерсі, кз кетті ждырытай боп ісіп, мрын орнында жо деп ойладым. абырам быртылдап сынды, тістерім шыртылдап шты. Мына саусатарымды крді ой?! Сапер крекпен ыршып тсірген. ыршып тсіргені аздай «Шіркін тз болса ой! мына бзаыны жарасына сепсе н айтады», «Айызымыз бір анар еді» деп тамсанандарын айтерсі. – Енді байадым, о олыны трт саусаы буыннан жо. – Жіліншігімді сапер крекпен май бас кпір бір емес, санап жаттым трт рет шапанда кйреп тстім. лын дауысым шыты. О жа аяым жер тартып жатандай сыл етті. Жан жо. Ыыранып жаттым. Май бас кпір белбеуін аытып жіберіп басыма шаптыртты. Слден со трт жендет жерден жлып алды да, талды ашасына тамаымнан іле сйеп ойды. Біреуі жзіме жар тсірді, екіншісі иегімнен ктеріп трып, крі ойды тісін тексергендей езуімді кергіледі, май бас кпір бажайлап арады да, сау алан тістерімні арасындаы екі тал алтын тісімді байап алды. Сойан тлкідей жиркенішті ыржиды. Сосын белінен кішкентай балта алып шыты да, соны арт жаымен жанымды онша инамай а, асан ептілікпен лгі ккейін тесіп бара жатан азынаны тырс-тырс еткізіп аып алды. Жаным кзімні алдында тотаусыз жанталасып жрді. Миым шы етті. Баайым сол етті. Басым тмен салбырап бара жатты. Ол аз боландай Жанар екеумізді олымыздаы неке жзікімізді тгел сыпырып алды. Ана шеуіне брылып: «Мына ыз енді сендерге алды», -деді.

ш жендет тырдай жалааш Жанарыма аш асырдай жабылды. мірде сір, мендей сорлы жо шыар-ау! Мені тірі деп ойлап трсыдар ой! Мен руапын. Сен сенесі бе? Мен бар боланы Азатты руаымын. Мен сол тні-а лгенмін. Азат деген есім жер бетінен сол тні мгілікке жоалан. О, жаратан ием-ай! Мндай орлыты крсеткенше, кзіме неге шел бітірмегенсі! Маан ос жанардан крі, жалыз Жанар керек еді ой. Жаратана мымды шатым. Жендеттер мары бден анан со Жанарымды жалааш кйінде шашынан сйреген беті Есентай зеніндегі мзды бетіне шаласынан жатызып ойды. Сосын кздері от шаш аядап асыма келді. Тыыршытай бір жендет рзіке таяпен белімнен бар кшін жинап рып-рып алды. Кз алдым жар-жр етті. Аспан аударылып тскендей болды, белден тмен йыды да алды. Миым табаныма тскендей сезілді, кіші дретім жріп кетті. Екі бірдей бйрегім заымдалыпты, кні бгінге шейін кіші дретіме ие бола алмаймын. – Сол жа с саусаын ерніне тигізді, о олындаы жалыз бармаымен шалбарыны ауын ымдап крсетті. Ауына мз атыпты. Бой бермей кеткен несепті мзы болса керек. Азат крді бе дегендей жымиды, біра ма толы жзінен клкіден грі асірет иісі аиды.

– Мені Есентай зеніне домалата саландай болды сосын екі жендет аяымнан дырылдатып сйреп Жанарымны асына апаранын сезіп жаттым. «лді ой деймін», - деді бір жендет. азір тірілтем деді май бас жендет. Сосын етігімді сыпырып алып зен жаалай су іздегендей болды. Слден со бетіме шрылдап йылан мздай судан алт есімді жидым. Май бас орыс шаш ал десе, бас алатын екі жендет оны бйрыымен олтыымнан стап жерден жлып трызды да сйеп трды. Біреуі мз стінде шаласынан слап жатан Жанарды шашынан тартып трызып беліндегі сапер крегімен арасынан тіреп отырызып ойды. Май бас орыс аспай-саспай Жанара мылтыын кезеді. Етігіні батысымен тіземнен аырын теуіп ойды, мнысы жасылап ара дегені еді.

– Бауырым, сен тсінемісі? Сол кезде крмеймін десем кзім бар болды. Неге арадым екен деші! Ммкін маан ыр крсеткен шыар, арай салсам атпас па екен деген тйсік болды санамда. Блай боларын зім де сезбей алдым. Май бас орыс Жанарды нысанаа алып, шріппені басып алды. Мылты тарс етті. О мадайдан тиді. арамайын а деген ем. Мойным брылмай арысып аланы, кзім рыр солай адала берді. Мадайдан ноаттай із алдыра тескен о, басты арты апаын, арасты тбемен жаласан блігін жлып кетті. Жанар был еткен жо. имылсыз жатыр. Миы шашылып кетті.

Ары арай не боланын білмеймін. ана малшынан киімім сауыс болып атып, лі мен тіріні арасында жатан жерімнен біреулер тауып алып мйітханаа ткізіпті. Су ішерлігім бар екен. Баытма арай, сол кні мйітханада аза шал кезекші бола алыпты да, жрек соысымнан тірі екенімді біліп, білдірітпей йіне кеп емдетіп алыпты. Жанарымнан шті-кйлі хабар жо. Ммкін лі мен тірілерді арасында ала сыртына кміліп кеткен шыар.

«Адам – ит жанды» деген рас екен, азір ойласам зім де таданам. Бір мезгіл «меіреу» болыппын, «жынды» болыппын, тілсіз мылау болыппын йтеуір тірі аланым рас деп тотатты Азат гімесін.

Кз жасын клегейлеуге тырысып, екі алаанымен бетін баса тізесіне жабыса тсті. Селк-селк еткен денесінен зін баса алмай аланы аарылады. Автобустаылар оан тегіс мсіркей арайды. «Тота!»-деді басын оыс жлып ап. Ала арай шойнадай жгірді. Жрт жарыла жол берді. Жгірген беті жргізушіні асына кілт тотады, ммкін жынданан шыар, «Ей, а ла, тота! азаша білесі бе? Тез тота! Болмаса отыран жеріде лтіріп, бас сйегіе шай йып ішем», - деп ждырыын ктерді. Автобус шарт тотады. Азат алдыы есіктен тсіп бара жатып шоферге брылып: «Біз лі жрегінен шашлык жасап жейтін боламыз. Кт бізді!»- деді.

Мен содан айтып Азатты крген емеспін.