Сызбалар, есептер, ситуациялар. 1. Әлеуметтанудың негізін қалаушы француз ғалымы Огюост Конт қоғамды белгілі бір қызмет атқаратын

1. Әлеуметтанудың негізін қалаушы француз ғалымы Огюост Конт қоғамды белгілі бір қызмет атқаратын, ынтымақтастық пен қоғамдық еңбек бөлінісіне негізделген жүйе деп тұжырымдап, қоғамның негізін отбасы, таптар және мемлекет құрайды деген анықтамасына талдау жасаңыз.

2. Эмиль Дюркгейм «қоғамды коллективтік санаға негізделген, жеке индивидке қарағанда жоғары, бастапқы сипаты бар рухани нақтылық» деп түсіндіреді. Яғни, қоғамның тұтастығының негізі — коллективтік, жалпыға тән сана деген тұжырымдарды айтады. Осы айтылған пікірге өз көзқарасыңызды білдіріңіз.

3. Көрнекті неміс ғалымы М. Вебердің: «Қоғам — адамдар бір-біріне ықпал, әсер етуінен туындайтын әлеуметтік байланыстардың жиынтығы» деген пікірін сіз қалай түсінесіз?

4. «Қоғам дегеніміз бұл-еліктеу»деген Г.Тард пікірінің мазмұнын талдаңыз.

5. Американдық әлеуметтанушы Парсонстың «Қоғам-адамдар арасындағы қарым-қатынастардың жүйесі, ал ол қарым-қатынастардың негізі — ережелер (нормалар) іс құндылықтар болып табылады» деген пікірін қалай бағалайсыз?

6.К. Маркс қоғамды адамдардың бірлесіп қызмет етулерінің нәтижесінде пайда болып, тарихи дамып отыратын қатынастардың жиынтығы ретінде түсіндіреді.Осы анықтаманы мысалдар арқылы түсіндіріңіз.

7.Әлеуметтік әділеттілік ұғымы туралы өз көзқарасыңызды білдіріңіз.

8.Кестелерге назар аударыңыздар.

 


.

 

Кестені толтыру керек.

Адам мен қоғамның өзара тәуелділігін немесе байланысын анықтаңыз:

 
 

 

 


Демократиялық қоғам мен азаматтық қоғамның ерекшеліктерін анықтаңыз:

 
 

 

 


Кестені толтыру керек.

Қоғамның негізгі саларарын анықтаңыз:

       
 
 
   

 

 


Кестелерді толтыру керек.

       
   

           
   
 
 
К. Маркс қоғам түрлерін қалайша анықтады және неше формацияға бөлді?
 
   

 

 
 

 

 



Кестелерді толтыру керек .

Әлеуметтік әділеттілік мәселесі туралы өз көзқарасыңызды төмендегі кестеге толтырыңыз:

                                 
   
ӘЛЕУМЕТТІК ӘДІЛЕТТІЛІК
 
   
 
     
 
     
 
     
 
 

 

 

Глоссарий

п\п Әлеуметтанулық ұғымдар Анықтамасы
Әлеуметтік бақылау қоғамдағы нормалар мен құндылықтардың жиынтығы.
Әлеуметтік мәдениет қоғамда өмір сүретін тұлғалардың нормалық үлгісі.
Әлеуметтік жүйе уақыт пен кеңістіктің арасындағы әлеуметтік қатынастардың нобайы.
Қоғам шектеулі бір территорияда орналасқан жеке мәдениеті мен институтын иемденетін адамдардың бірлестігі.
Әлеуметтік биология ұжымдық әрекеттің генетикалық механизмдері жөніндегі ғылым.
Социум қоғам мен адамның әлеуметтік ортасы.

8) Мәнжазба тақырыптары

1.Қоғам жүйе ретінде.

2.Қоғамдық дамудың формациялық, өркениеттік және мәдениеттік концепциялары.

3.Қоғамдық болмыс пен қоғамдық сана диалектикасы.

4.Қоғам және табиғат: өзара байланыс мәселесі.

5.Қоғам дамушы жүйе ретінде: эволюция және революция.

6.Қазақ ағартушылары: А.Құнанбаев, Ы.Алтынсарин, Ш.Уәлихановтың әлеуметтік-философиялық көзқарастары.

7.Ұлттық даму және ұлттық өзіндік сана.

8.Қазіргі глобальді мәселелер және оларды шешу жолдары.

9.Қазіргі қоғамдығы діннің орны мен ролі.

10.Қазіргі Қазақстан транзиттік қоғам ретінде: қиындықтар, мәселелер және қайшылықтар.

 

Дебиеттер

Негізгі:

1. Әлеуметтану. 2 – кітап/ Жалпы ред. М.М. Тажин. – Алматы, 2005. – 268 б.

2. Биекенов К.У., Биекенова С.К., Кенжакимова Г.А. Социология: учебник для студентов гуманитарных вузов. – Алматы: Lem, 2010. – 380 с.

3. Болатова А. Н., Исмагамбетова З. Н., Мырзабекова А.Ш. Социология - Караганда, 2011.

4. Giddens A. Sociology.6 edition.- Cambridge Polity Press, 2009.-1183р.

5. Қарабаев Ш.Қ. Әлеуметтану негіздері: Оқу құралы. - Алматы: Экономика, 2004. – 640 б.

6. Прикладная социология: методология и методы: интерактивное учебное пособие – М.: Институт социологии РАН. 2011.

7. пузиков М.Ф. Социология как учебная дисциплина. Учебно – методический комплекс для студентов вузов. – Алматы, 2008. 632с.

8. Садырова М.С. Әлеуметтану: өзекті мәселелер – Алматы: «Эверо», 2011. 284 бет.

9. Ядов В.А. Стратегия социологического исследования. Описание, обьеснение, понимание социальной реальности - 3 –е изд., испр. – Москва: Омега – Л, 2007.- 567 с.

Қосымша:

1.Абдикерова Г.О. Әлеуметтану. – Алматы, Қазақ университеті, 2011. – 192 б.

2. Абдирайымова Г.С. Жастар социологиясы. 2 – басылым. – Алматы: Қазақ университеті, 2012. – 224 б.

3. Биекенов К.У., Садырова М.С.Әлеуметтану. Ұғымдар мен балалар. – Алматы, 2011. – 400 бет.

4. Әженов М.С., Садырова М.С., Омарова А.Т. Білім социологиясы. Оқулық. Алматы: «Эверо», 2011.-400 бет.

5. Долгоруков А.М. практикум по общей социологии: Учебное пособие для вузов. – М.: Высшая школа, 2006. – 296 с.

6. Жаназарова З.Ж. Отбасы социологиясы: оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2010. – 240 б.

7. Казымбетова Д.К. Введение в социологию: Учебное пособие. – Алматы, 2008. -121 с.

8.Кравченко А.И., Анурин В.Ф. Социология: Учебник для вузов. – СПб.: Питер, 2005.- 432 с.

9.Нартов Н.А., Бельский В.Ю. Социология: Учебник для студентов вузов. – М.: ЮНИТИ –ДАНА, 2005. – 511 с.

10.Общая социология: Учебное пособие/ Под общ. Ред. А.Г.Эфендиева. – М.: ИНФРА – М, 2007. – 654 с.

 

1) № 7 Сабақ

Тақырып Қоғамның әлеуметтік құрылымы: топтар, ұйымдар, институттар

2)Сабақ мақсатыСтуденттерге қоғамдық институттар мен процестердің негізгі ерекшеліктерін, бағыттары мен қызметтерін әлеуметтік түрде ашып көрсету. Әрбір кезеңдегі қоғамдық процестерге жаңаша көзқараспен талдау жасау; Әлеуметтік институт және әлеуметтік процесс ұғымдарын анықтай және талдай білуге үйрету, алынған білімдері бойынша білім мен дағдыларын бекітуге студенттерді пікірталас ретінде мәнін ашуға үйрету.

 

3) Семинар жоспары:

1. Әлеуметтік топтың түрлері мен әлеуметтік желілер;

2. Әлеуметтік ұйымдар теориясы мен ұйымдық даму ерекшеліктері;

3. Әлеуметтік институттардың маңызды белгілері мен функциялары және олар туралы теориялар;

3. Әлеуметтік институттың типологиясы;

Блиц-тест

1. Микроәлеуметтануға жатады?

А) позитивизм

В) эволюционизм

С) марксизм

D) символикалық интеракционизм

Е) структуралық функционизм

2. Әлеуметтанудың негізін қалаушылар қоғамдағы ынтымақтастықты және келісімдікті дамытудың қай жолын көрсетті?

А) революция

В) үгіт-насихат

С) білік

D) реформалық

Е) социалистік революция

3. Әлеуметтанудың негізгі ұғымдарының бірі:

А) саяси процесс

В) психология

С) экономикалық фактор

D) әлеуметтік философия

4.Жүйенің қызметін бақылаудың салдары дегеніміз:

А) аномия

В) динамика

С) дисфункция

D) функция

Е) девиация

5.Бюрократияны әлеуметтік өмірді рационализациялауға әкеледі деп есептеген:

А) А.Тойнби

В) Ф.Теннис

С) М.Вебер

D) С.Липсет

Е) О.Конт

6.Білім институтының қоғамдық нормалар мен құқықтарын түсінуге үйрету функциясын қалай атаймыз?

А) мамандар дайындау

В) кадрларды жетілдіру

С) тәрбиелеу

D) әлеуметтік бақылау

Е) білімін жоғарылату.

7.Мәдениет дегеніміз:

А) қарым-қатынас

В) ішкі саясат

С) өзара әңгімелесу

D) салт-дәстүрлердің әлеуметтік нормалардың, тәртіптердің жиынтығы

Е) мемлекеттің сыртқы саясаты

8."Айналадағы мен" теориясын қалыптастырушы:

А) Г.Маркузе

В)Ч.Кули

С) Г.Тард

D) Д.Мид

Е) Э.Дюркгейм

9."Түсінетін әлеуметтануды" қалыптастырушы:

А) Г.Тард

В) Д.Мид

С) М.Вебер

D) Г.Спенсер

Е) З.Фрейд

10.Бүкіл бар әлеуметтік қажеттілікті және қызығушылықтарды қанағаттандыруға бағытталған нормалар жүйесі бұл әлеуметтік:

А) әлеуметтік

В) тексеру

С) институт

D) прогресс

Е) процесс

5) Бақылау сұрақтары

1. Қоғамның басты әлеуметтік институттарын атаңыз.

2. Қоғам дамуындағы институттардың ролдері мен ықпалдары қандай?

3. «Әлеуметтік топ» ұғымына анықтама беріңіз.

4. Қазіргі Қазақстандағы әлеуметтік ұйымдардың ерекшеліктері неде?

5.Әлеуметтік институт және әлеуметтік топ ұғымдарының анықтамасы.

6. Негізгі әлеуметтік институттар мен ұйымдар түрлерін атаңыз.

7. Әлеуметтік институттардың басты қызметтері қандай?

8. Әлеуметтік институттардың қазіргі заманғы ролдерін анықтаңыз.

9. Қазіргі қоғам дамуындағы әлеуметтік топтардың ерекшеліктерін талданыз.