Бақылау сұрақтары

- Қазақстан Республикасы Конституциясының ережелерін, мемлекет қорғанысының негізін жастардың оқып үйренуі;

- Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің тағайындалуын, оның сипаты мен ерекшеліктерін, Қазақстан Республикасы азаматтарының қасиетті борышы ретіндегі әскери қызмет мәнін, әскери анттың негізгі талаптарын, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Жарғыларын жете түсінуі;

- әскери бөлімдердегі ұрыстық техника және қару-жарақпен, жеке құрамының тұрмыс-тіршілігі және олардың орналастырылуымен танысуы;

- қажетті әскери білім мен практикалық дағдыларға ие болуы;

- төтенше жағдайларда адамның тіршілік әрекетінің қауіпсіздік негіздерін меңгеруі.

Әскери-патриоттық тәрбие алғашқы әскери дайындықпен тығыз ұштастырыла отырып, жастардың әскери істі жақсы меңгеруіне, төтенше жағдайларда қорғанудың тәсілдері мен құралдарын дұрыс пайдалана білуіне ықпал ете алуы қажет. Осы бағдарлама келесі бөлімдерден тұрады:

1. Оқу пәнінің мазмұны мен құрылымы

2. Оқу материалының тақырыптық жоспарлануы

3. Оқушылардың білім деңгейіне қойылатын талаптар

Алғашқы әскери дайындық бойынша жалпы ережелері

Мемлекеттік органдардың азаматтарды әскери қызметке даярлауды ұйымдастыру және қамтамасыз ету ережесін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы мамырдағы № 449 Қаулысы.

Алғашқы әскери дайындық бағдарламасы кіріспе сабақтан, әскери іс негізі тарауынан, азаматтық қорғаныс пен медициналық білім негіздерінен және бақылау сабақтарынан тұрады.

1. Кіріспе оқу-сабақтарынжүргізу кезінде жастарды әскери қызметке және Қазақстан Республикасын қорғауға даярлау маңыздылығына, алғашқы әскери дайындық курсының оқу тапсырмаларын орындау мақсатында олардың моральдық, психологиялық және дене күштерін біріктіру қажеттігіне ерекше көңіл бөлінеді.

2. Әскери іс негіздерібөлімі алғашқы әскери дайындық бағдарламасының негізгі бөлігі болып табылады [1].

Бөлімге төмендегілер енгізілген:

- Қарулы Күштер Қазақстан Республикасының егемендігін қорғау күзетінде;

- Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери Жарғылары;

- Тактикалық дайындық;

- Атыс дайындығы;

- Саптық дайындық;

- Әскери топография.

Әскери іс негіздеріноқып-үйретупроцесінде алғашқы әскери дайындықтың оқытушы-ұйымдастырушысы оқушыларды тәрбиелеудің негізгі бір міндеті - олардың сенімділігі, Қазақстан Республикасының егемендігін қорғауға саналы түрде әзірлену қажеттігі қалыптастырылады. Оқу-сабақтары кезінде оқушылардың әскери анттың ролі мен маңызын түсінулеріне, Қазақстан халқы меноның заңды түрде сайланған Президентіне деген адалдығына ант берулеріне қол жеткізу, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне, оның дәстүрлеріне, әскер тектері мен түрлеріндегі қызмет ерекшеліктеріне, әскери мамандыққа деген қызығушылықты, әскери білім алуға ұмтылуды дамытуға қол жеткізулері керек, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Жарғысы бұл Қарулы Күштердің қызметін реттейтін заңдар жиынтығы екенін, оның талаптарын орындау әрбір әскери қызметшінің міндеті екендігін түсіндіру керек.

Тактикалық дайындықоқытудың негізгі бір бөлімі болып табылады.

Ол алғашқы әскери дайындық бағдарламасының бөлімдерін кешенді түрде зерделеуді қамтамасыз етеді.

Тактикалық дайындық жөніндегі оқу-сабақтарының барлық тақырыптары оқушылардың жалпы әскери ұрыстар негіздерін зерделеуге, ұрыс кезіндегі іс-қимылдарды үйренуге, дұшпанның жаяу әскерлері мен бронды машиналарын жоюға арналған қару мен гранаталарды қолдана білуге бағытталған.

Оқу кезінде оқушылар әдістер мен іс-қимылдарды орындау техникаларын, алғашында элементтер бойынша, кейіннен толығымен оқиды.

Тактикалық дайындық жөніндегі практикалық оқу-сабақтарына оқушылар автоматтардың нұсқаларымен, газ тұтқыштармен, сондай-ақ жаттығу гранаталарына арналған сөмкелермен шығады. Оқушылар практикалық тәсілдер мен іс-қимылдар жасай алатындай болып киінулері керек.

Атыс дайындығыбойынша оқу-сабақтарын өткізуде, қару мен оқ-дәрілерді пайдаланар кездегі қауіпсіздік шараларына ерекше назар аударылады. Оқу барысында оқушылар атыс қаруының құрылымын, оны атуға даярлау тәртібін және атыс ережесін зерделейді.

Саптық дайындық бойыншабарлық оқу-сабақтары саптық дайындыққа арналған алаңда жүргізіледі. Саптық дайындық бойынша оқу-сабақтарын өткізу барысында оқушыларды оқыту әдісіне ерекше назар аударылады: оқытушы-ұйымдастырушының саптық тәсілдерді толығымен, элементтер бойынша көрсетуі және оқушылардың үйретілген саптық тәсілдерді орындаудағы жаттығулары [3].

Саптық тәсілдерді орындау алғашқы әскери дайындық бойынша басқа да сабақтарда, сондай-ақ дене дайындығы бойынша оқу-сабақтарында және алғашқы әскери дайындық бойынша сыныптан тыс жұмыс шараларында да тоқтатылмауы керек.

Әскери топография бойыншаоқу-сабақтарының негізгі мақсаты өздерінің орналасқын жерлерін анықтау, оқушылардың таныс емес жерлерде дұрыс бағыт таба білулерін, азимут бойынша дұрыс бағытқа қозғалу сапарын таңдай білуі болып табылады.

3.Азаматтық қорғаныс пен медициналық білімбөлімінде оқушылардың Қазақстан Республикасының тұрғындары мен экономикасын бейбіт және соғыс уақыттарында табиғи зілзалалар зардабынан, үлкен опаттар мен апаттардан қорғау жөніндегі шаралармен танысуына, сондай-ақ төтенше жағдайлар болған жерлер мен зақымданған орталарда құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарды жүргізу, және де жарақаттанған немесе зақымданған кездерде көмек көрсетуге арналған.

4. Бақылау сабақтарындаоқушылар (жасөспірімдер) төмендегідей нормативтерді (жаттығулар, тәсілдер, іс-қимылдар) орындайды:

- тактикалық дайындық бойынша – мақсаттарды айқындау, бағыттар мен жергілікті жердегі жағдайларға қатысты олардың орналасқан жерлерін анықтау және бақылау нәтижелері жөнінде баяндау; атыс позициясын (атуға арналған жер) таңдау; ұрыс алаңында еңбектей білу; танкке қарсы қол гранатасын лақтыруға үйрену;

- атыс дайындығы бойынша – жатып дәл атуға дайындалу және қаруды оқтау, бұдан басқа, оқушылардың автомат және танкке қарсы гранатаның құрылымын білуі тексеріледі.

Гарнизон бастықтарының, әскери бөлім (әскери-оқу орындары) командирлерінің (бастықтарының) келісімі бойынша оқу-дала жиындары кезінде автоматтан ату ұйымдастырылады (автоматтан атудың бастапқы жаттығуы);

- саптық дайындық бойынша – саптық тұрыс, орнында тұрып және қозғалыста болып артқа бұрылу, саптық адым, орнында тұрып және қозғалыста болып әскери сәлем беру, бастыққа келу және одан кету, сапқа тұру;

- азаматтық қорғаныс пен медициналық білім бойынша – демалу органдары мен теріні жеке қорғау құралдарын кию бойынша, істен шыққан газ тұтқышты пайдалану және денені таңу жөніндегі нормативтер.

Көрсетілген бөлімдер бойынша бақылау сабақтарындағы оқушылардың бағасы, олардың әрбір нормативті орындағаны үшін (тәсілдер, жаттығулар) алған бағаларынан құралады және төмендегідей болып анықталады:

- егер тексерілген нормативтердің (тәсілдер, жаттығулар) кем дегенде 60% «үздік» деген бағаға орындалса, ал қалғандары — «жақсы» болса, «үздік»;

- егер тексерілген нормативтердің (тәсілдер, жаттығулар) кем дегенде 50% «үздік» және «жақсы» деген бағаларға орындалса, ал қалғандары — «қанағаттанарлық» деген бағадан төмен болмаса, «жақсы»;

- егер тексерілген нормативтердің (тәсілдер, жаттығулар) біреуі «қанағаттанарлық» деген бағаға орындалса, «қанағат»;

- егер, екі не одан да көп қанағатсыз баға алған болса, «қанағаттанарлықсыз» деген бағалар қойылады.