ТТ – тыныс тұншықпасы
Батыс Қазақстан мемлекеттік медицина академиясы) арналады.
Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау министрлігі
Қазақстан Республикасы медициналық жоғарғы оқу орындарының
Қазақ мемлекеттік медицина академиясының
жанындағы оқу-әдістемелік секция
Марат Оспанов атындағы Батыс-Қазақстан
мемлекеттік медицина академиясы
Жаманқұлов Қыдырқожа Абдолкәрімұлы
ІШКІ АУРУЛАР
Оқулық жоғарғы медициналық оқу орындарындағы студенттерге арналады.
Ақтөбе, 2007
УДК 616.
БКК 54.1. Я. 73
ISBN 9965-819-13.0
Жаманқұлов Қыдырқожа Абдолкәрімұлы
Ішкі аурулар
(оқулық)
Рецензенттер:
1. Сейсембеков Т.З. – Қазақ мемлекеттік медицина академиясының дәрігерлердің білімін жетілдіру факультетінің ішкі аурулар кафедрасының профессоры. ҚР МҒА академигі.
2. Ахметов Қ.Ж. – Марат Оспанов атындағы мемлекеттік медицина академиясының ішкі аурулар пропедевтикасы кафедрасының жетекшісі, медицина ғылымдарының докторы, профессор.
Білім берудің мемлекеттік жалпылай міндетті стандартына сүйене құрастырылған ішкі аурулардың типті бағдарламасына (мамандық 051101 – «емдеу ісі») сәйкес жазылған оқулық; ішкі мүшелердің (тыныс алу, жүрек-тамыр, асқорыту, дәнекер тіндері, несеп бөлу және қан жүйелері) ауруларын сипаттайтын 6 тараудан, оқулық ішінде келтірілген қысқартулардың түсініктемесінен, тестілік сұрақтар мен олардың жауаптарынан тұрады. Оқулық кестелер және суреттермен көрнектелген.
ҚЫСҚАРТУЛАР
АА – апластикалық анемия
ААТ – ашық артериялық түтік
ААФ – ангиотензин айналдырушы фермент
ААФИ – ангиотензин айналдырушы фермент ингибиторы
АВ– атриовентрикулярлық
АГ – артериалық гипертензия (гипертония)
АДГ – антидиуретикалық гормон
АЖТУ – активтенген жартылай тромбопластин уақыты
АИК– айналымдағы иммундық комплекс
АИЖВ – адамның иммунитет жетіспеушілігінің вирусы
АҚК– айналымдағы қан көлемі
АҚҚ– артериялық қан қысымы
АҚФ – айдалма қан фракциясы
АЛТ – аланинаминотрансфераза
Анти-Jo-1 – аминоацетил синтетазаға қарсы антиденелер
Анти-РМ (Sd) – ядроға қарсы антиденелер
Анти-SRP – антисинтетазалық емес плазматикалық антиденелер
АНЦА – антинейтрофильдік цитоплазматикалық антиденелер
АПК – айналымдағы плазма көлемі
АПО – аполипопротеидтер
АС – анкилоздаушы спондилит
АСТ – аспартатаминотрансфераза
АТ1-блокатор – ангиотензиннің бірінші типті рецепторларының блокаторлары
АТ-ІІ – ангиотензин-ІІ
АІЖ– асқазан-ішек жолы
БАА – бейспецификалық аортоартериит
БЖК – бейспецификалық жаралы колит
БСҚҚ – бейстероидтық қабынуға қарсы дәрілер
БФЖ – буындардың функциональдық жетіспеушілігі
БЭ – бауырлық энцефалопатия
БЭА – бронхоэктазия ауруы
ВГ – Вегенер гранулематозы
В12ЖА – витамин-12-жетіспеушілік анемия
ГА – гипертония ауруы
ГАн – гемолитикалық анемия
ГБИ – гистологиялық белсенділік индексі
ГГТП – гаммаглютамилтранспептидаза
ГДГ– глютаматдегидрогеназа
ГКМП – гипертрофиялық кардиомиопатия
ГКС – глюкокортикостероидтар
ГЛС – гепато-лиенальді синдром
ГН – гломерулонефрит
Г-6-ФД – глюкоза-6-фосфатдегидрогеназа
HBV – В гепатитінің вирусы
HBV – ДНҚ – В гепатиті вирусының геномі
HBcor Ag – В гепатиті вирусының ядролық антигені
HBe Ag – В гепатиті вирусының ядроалды антигені
HBs Ag – В гепатиті вирусының беткей антигені
HCV – С гепатитінің вирусы
HДV – Д гепатитінің вирусы
НР – Helicobacter pylori
ДАҚҚ – диастолалық АҚҚ
ДКМП – дилатациялық кардиомиопатия
ДМ – дерматомиозит
ДТЖА – дәнекер тінінің жайылмалы аурулары
ЕДТ – емдік дене тәрбиесі
ЕРДС – ересектердің респираторлық дистресс – синдромы
ЖА – жыбыр аритмиясы
ЖАПК – жүрекшелераралық перде кемістігі
ЖӘ - жүрек әлсіздігі
ЖБ – жедел бронхит
ЖБЖ – жедел бүйрек жетіспеушілігі
ЖВ – жедел васкулиттер
ЖЕЛ3 – жедел екшеленбеген лейкоз
ЖЖӘ - жедел жүрек әлсіздігі
ЖЖС (Ж) – жүректің жиырылу саны (жиілігі)
ЖИ – жүрек индексі
ЖИА – жүректің ишемия ауруы
ЖИЖС – жүре пайда болған иммунитет жетіспеушілігі синдромы
ЖҚЖ – жүйелі қызыл жегі
ЖЛ – жедел лейкоз
ЖЛЛ – жедел лимфобласттық лейкоз
ЖМЛ – жедел миелобласттық лейкоз
ЖММоЛ – жедел миеломонобласттық лейкоз
ЖМоЛ – жедел монобласттық лейкоз
ЖПрЛ – жедел промиелоцитарлық лейкоз
ЖРА – жедел респираторлық ауру
ЖСАГ – жекеленген систолалық АГ
ЖСД – жүйелі склеродермия
ЖТА – жүректің туа болған ақаулары
ЖТЖ – жоғарғы тыныс жолдары
ЖТЛП – жоғарғы тығыздықтағы липопротеидтер
ЖФ – жүрекшелер фибрилляциясы
ЖШТК – жалпы шеткі тамыр кедергісі
ЖЭМ – жедел эритромиелоз
ЖЭФ – жайылмалы эозинофильді фасцит
ИКД – имплантацияланатын кардиовертер – дефибриллятор
ИТП – идиопатиялық тромбоцитопениялық пурпура
ИФА – идиопатиялық фиброздаушы альвеолит
КА – Крон ауруы
КҚ – кілегей қабық
17-КС – 17-кетостероидтар
ҚАПК – қарыншааралық перде кемістігі
ҚД – қарыншалар дірілі
ҚК – қос көбейтінді
ҚМК – қанның минуттік көлемі
ҚТ – қарыншалық тахикардия
ҚФ – қарыншалар фибрилляциясы
ҚЭ – қарыншалық экстрасистолия
ЛДГ – лактатдегидрогеназа
LE-клеткалар – қызыл жегі клеткалары
МӘСК – медициналық - әлеуметтік сараптау комиссиясы
МИ – миокард инфарктісі
МКД – миокардиодистрофия
МҚК – минуттік қан көлемі
МҚП – митральдық қақпақтың пролапсы
НС – нефроз синдромы
НЦД – нейроциркуляторлық дистония
ОА – остеоартроз
17-ОКС – 17-оксикетостероидтар
ОНЖ – орталық нерв жүйесі
ОТА – облитерациялы тромбангиит
ӨАТҚ - өкпе артериясының тығындалу қысымы
ӨАТЭ - өкпе артериясының тромбоэмболиясы
ӨАЭС - өңеш арқылы электрлік стимуляция
ӨЖД - өт жолдарының дискинезиясы
ӨЖЖ - өкпені жасанды желдендіру
ӨЖС - өкпенің жалпы сиымдылығы
ӨҚК - өкпенің қалдық көлемі
ӨМЖ - өкпенің максимальды желденуі
ӨССА - өкпенің созылмалы себінді аурулары
ӨТС - өкпенің тіршілік сиымдылығы
ӨТТЛП - өте төменгі тығыздықтағы липопротеидтер
ӨЭ - өкпе эмфиземасы
ПМ – полимиозит
ПТ – пароксизмальды тахикардия
ПТМ – пневмотахометрия
ПУ – протромбин уақыты
РА – ревматоидтық артрит
РАЖ – ренин-ангиотензин жүйесі
РВАГ – реноваскулярлық АГ
РКМП – рестрикциялы кардиомиопатия
РФ – ревматоидтық фактор
САБ – синоатриальдық блокада
САГ – симптоматикалық АГ
САЖ – симпатикалы-адренал жүйесі
САҚҚ – систолалық АҚҚ
СБ – созылмалы бронхит
СБЖ – созылмалы бүйрек жетіспеушілігі
СБК – салалы бұлшық ет клеткасы
СВГ-В – созылмалы вирустық В гепатиті
СВГ-Д – созылмалы вирустық Д гепатиті
СВГ-С – созылмалы вирустық С гепатиті
СГ – созылмалы гепатит
СГН – созылмалы гломерулонефрит
СДЖӘ - созылмалы диастолалық жүрек әлсіздігі
СДК – соңғы диастолалық көлем
СДҚ – соңғы диастолалық қысым
СЖӘ - созылмалы жүрек әлсіздігі
СК – созылмалы колит
СҚК – систолалық қан көлемі
СМБ – симпато-миметикалық белсенділік
So-1-антиденелер – миозитспецификалық антисинтетазалық антиденелер
СӨЖ – созылмалы өкпе-текті жүрек
СП – созылмалы панкреатит
ССЖӘ - созылмалы систолалық жүрек әлсіздігі
ССК – соңғы систолалық көлем
СТӘС – синус түйінінің әлсіздік синдромы
СТЖЖ – сыртқа тыныстаудың жоғарғы жылдамдығы
СТК – сыртқа тыныстау көрсеткіші
СТ3Х – созылмалы тассыз холецистит
СТФ – сыртқы тыныс функциясы
СЭ – созылмалы энтерит
Т3 – трийодтиронин
Т4 – тироксин
ТЖ – тыныс жетіспеушілігі
ТЖА – теміржетіспеушілік анемия
ТМК – тыныстың минуттік көлемі
ТӨТС – тездетілген ӨТС
ТП – түйінді периартериит
ТПГ – түнгі пароксизмальді гемоглобинурия
ТСҚҰ – синдромы – тамыріші себінді қан ұю синдромы
ТСТ1 – тездетіп сыртқа тыныстаудың 1 сек. көлемі
ТТ – тыныс тұншықпасы
ТТЛП – төменгі тығыздықтағы липопротеидтер
УДЗ – ультрадыбысты зерттеу
ФК – функциональдық класс
ХҚҚ – халықаралық қалыптастырылған қатынас
ХС – холестерин
цАМФ – циклдік аденозинмонофосфат
ЦИД – цитостатикалық иммунодепрессанттар
ШИ – шок индексі
ІСМБ (ӨСМБ) – іштей (өзіндік) симпатомиметикалық белсенділік
ЭИТ – электроимпульсті терапия
ЭКС – электрокардиостимуляция, электрокардиостимулятор
ЭС – экстрасистолия
ЭФЗ – электрофизиологиялық зерттеу
ЭхоКГ – эхокардиография