Н ныны трлерін атаыз.

Зертханалы жмыс №3

Таырыбы: ЖЭС негізгі ндірістік орларыны нын анытау

Орындаан: рманбай Д.Б

Эук-15-12 тобы

Тексерген: Сатымова М.Е

Алматы 2016

Жмысты масаты: негізгі орларды орташа жылды ны ымын, озалысты негізгі орларды рамын, рылымын жне негізгі ндірістік орларды алды нын мегеру.

Зертханалы жмысты жргізуді дістемесі

зіні натуралды формасын згертпеген кйде ндірістік процеске дайы атысатын жне де ызмет етуді барлы мерзімі бойында зіні нын амортизация трінде нім мен ызметті зіндік нына біртіндеп кшіретін ндірістік ралдар негізгі ндірістік орлар (Н) деп аталады.

Негізгі ралдар белсенді (активті) жне пассивті болып блінеді. Активті ралдар німді ндірумен тікелей байланысты болады.

Пассивті ралдар жабды пен адамдарды алыпты жмысын амтамасыз ету масатында рылады.

Келесілерді есептеу керек:

1) негізгі орларды жыл соындаы нын;

2) Н-ды орташа жылды нын;

3) Н орташа жылды ны бойынша Н-ды жыл басындаы, жыл соындаы рылымын;

4) Н актив блігі мен пассив блігіні жыл соындаы ныны жыл басындаы нымен салыстырандаы згерісін;

5) амортизацияны орташа нормасын, амортизациялы аударымдарды жылды нын;

6) Н-ды алды нын;

7) Н-ды жете амортизацияланбаан блігін.

Барлы бастапы деректер 3.1-3.3 кестелерде келтірілген.

3.1 кестеде 3.2 кестені 2, 3 жне 5 баандарындаы мндерге кбейтілетін тзету коэффициенттері берілген.

Алынан нтижелерді талдау

Келтірілген есептеулер негізінде Н-ды жыл басындаы, жыл соындаы ныны жне Н орташа жылды ны рылымыны графигін трызыыз.

Н рамы мен рылымына талдау жасау. рбір есептелген крсеткіш бойынша орытындылар жасау.

ЖЭС-те негізгі ндірістік орлар болады, рі аымдаы жыл бойына оларды енгізу жне шыару жзеге асырылады. ЖЭС амортизациялы кезеі – 23 жыл.

Баылау сратары:

ЖЭС Н рамы мен рылымы андай?

Пассивті ралдар жабды пен адамдарды алыпты жмысын амтамасыз ету масатында рылады.

Н-ды жыл соындаы ны алай есептеледі?

йымда негізгі орлар немі озалыста болады: жаа орлар сатып алынады, ескілері шыарылады жне т.б. Сондытан да нны келесідей трлері болады:

- есептік кезені басына (Ф_ж.б);

- жыл бойында енгізілетін негізгі орларды ны (Ф_енг);

- есептік кезені соына (Ф_ж.с);

- отраша жылды н (Ф_орт.ж).

Негізгі ндірістік орларды жыл соындаы ны:

Ф_ж.с= Ф_ж.б+ Ф_енг–Ф_шы теге.

Н ныны трлерін атаыз.

Шаруашылы тжірибесінде негізгі орларды келесі трлерін ажыратады:

1) Бастапы (тегерімдік), Ф_баст– осы трдегі негізгі орларды сатып алуды ны (баасы), соны ішінде жеткізуге кеткен клік шыындары, растыруды (монтаж), жндеуді ны жне т.б. Бл н осы объектіні сатып алу кезінде рекет ететін бааларда есептеледі жне оны шамасы негізінде йымдарда негізгі орлар элементтерін тіркеу жне оларды тегерімде есептеу жргізіледі.

2) алпына келтіру ны, Ф_алп– бгінгі кн шарттарында негізгі орларды осы элементін ндіру/шыару ны. Физикалы жне моральды тозуын ескере отырып, олданыстаы негізгі орларды айта баалау жолымен баа факторыны брмалаушы серін жою шін олданылады.

3) алды н Ф_алд – сомасы негізгі орларды осы объектісіні барлы ткен ызмет мерзіміндегі амортизациялы аударымдарыны шамасы бойынша аныталатын негізгі орларды тозуын (Т) шегергендегі негізгі орларды бастапы ны

Ф_алд = Ф_баст(Ф_алп) – А тенге, (3.1)

мндаы А – 3.3 кестеде келтірілген Н (Негізгі ндірістік ор) пайдалану кезеінде есептелген амортизациялы аударымдарды сомасы:

А = ( Ф_баст(Ф_алп) × Н_ам × Т_сл ) / 100, (3.2)

мндаы Н_ам– амортизациялы аударымдарды пайызды жылды нормасы;

Т_сл– сатып алу жылын есепке алмаандаы негізгі орларды сатып алынан кезінен бастап пайдалануда болан жылдарыны саны.

алды н дайын німге лі кшірілмеген нны блігін сипаттайды.

4) Таратылу ны, Ф_т – демонтаж жасалан техниканы іске асыру ны. алды н тарату нынан арты болан жадайда бл блік йымны кірісіне (негізгі аражатты іске асырудан тскен пайда), ондай болмаан жадайда – шыына баытталады, жне бл сома жаа (енгізілген) техниканы нына осылуы ммкін.