Циллиндрлер дегейіні жоарылауы жне патологиялы формаларды кріну себептері

Бйрек пен зр шыару жолдарыны аурулары кезінде зр тнбасыны патологиялы згеруі

Зрдегі тнбалар – жалпы зр анализінде тнба деп, зрді ыса уаыт центрифугада ткізгеннен кейін пайда болатын жасушалар, цилиндрлер, тздар кристалын айтады.

Зрдегі лейкоциттер. Зрдегі лейкоциттер нормасы: ер адамдарда кру алаында 0—3 лейкоциттер, йелдер мен балаларда кру алаында 0—6. лейкоциттер. Лейкоциттер – азадаы оранышты функцияны атаратын а ан тйіршіктері. Лейкоциттер токсиндерді, паразиттерді, вирустар жне бактерияларды жоюа атысады. Зрде лейкоциттер болмайды, немесе те аз мшерде болуы ммкін (кру алаында 3 тен арты емес). Егер кру алаында 3-10 аралыында болса, мндай крсеткіш кмнді, кдікті болып табылады. 10 арты болса, зр шыару жйесіні патологиясы барын крсетеді. Зрде лейкоциттерді жоарылау себебі:

· Бйрек аурулары: пиелонефрит (созылмалы немесе жедел), бйрек туберкулезі, несеп –тас ауруы.

· Несепаарды заымдалуы:несеп –тас ауруы, несепаарды инфекциялы абынуы.

· уыты заымдалуы:цистит, уы атерлі ісігі.

· Простата заымдалуы: простатит, простата атерлі ісігі.

· Уретра заымдалуы: уретрит, несеп тас ауруы

· Сырты жыныс азаларыны инфекциясы, гигиена ережелерін сатамау. Кейбір кезде зрде лейкоциттерді пайда болуы зр жинау кезінде гигиеналы шараларды сатамау немесе сырты жыныс азаларыны абыну арулары болу ммкін (вульвовагинит).

Зрдегі эритроциттер. Зрдегі эритроциттер крсеткіші: кру алаында ерлерде бірлі - жарым (единичные), йелдерде 3-ке дейін. Эритроциттер – аны ызыл тйршіктері. анны е кп жасушалар атарына жатады. Негізгі ызметі оттегіні тіндерге тасымалдау. алыпты жадайда зрде эритроциттер болмауы керек, немесе те аз млшерде (3-тен арты емес, кру алаында) кездесуі ммкін. Зрде кп млшерде эритроциттерді кездесуі бйрек жне зр шыару жолдарыны ауіпті патологиялары жайлы крсеткіш болып табылады. Зрдегі эритроциттер кбею себебі:

· Жедел гломерулонефрит

· Нефротикалы синдром

· Бйрек инфарктісі

· Несеп тас ауруы

· Бйрек, уы, простата атерлі ісіктері

Зрдегі эпителий. Зрдегі эпителий нормасы кру алаында 10 жасушаа дейін. Зр тнбасында ртрлі эпителиалды жасушалар кездесуі ммкін. Олар: бйректі эпителий, уыты эпителийі жне т.б. Зрде бйректі эпителиі пайда болу бйректегі айын патологияны крсетеді (нефроз, жедел нефрит). Несепаар жне уыты ауыспалы эпителийі зрде пайда болу –цистит, несепаарды абынуын крсетеді. йел адамдарда зрде жалпа эпителийлер болуы ммкін. Блар жыныс жолдарынан зрге тсіп, бйрек ауруын кретпейді.

Зрдегі циллиндрлер. Цилиндрлер – цилиндр пішіндес, бйрек каналшаларында орналасан айын патология барын крсететін денешіктер. Циллиндрлер рамы бойына ртрі болады, келесідей заттардан труы ммкін: эритроциттер, белок, бйрек каналшасыны жасушалары жне т.б. Сырты тріне байланысты олар: днді (рамында эритроциттер жне бйрек каналша жасушалары басым болады), гиалинді (бйрек каналшаларыны жасушалары мен белок кп болады), эритроцитарлы (негізін эритроциттер райды) болып блінеді. Циллиндрлер нормада зрде болмауы керек, алайда бірлікті гиалинді циллиндрлер кездесуі ммкін.

Циллиндрлер дегейіні жоарылауы жне патологиялы формаларды кріну себептері

Гиалинді циллиндрлер дегейіні жоарылауы (1 мл зрде 20 жоары) жне баса формаларыны кез келген клемде аныталуы бйректегі айын патологиялы процессті крсетеді. Бл циллиндрлер айта реабсорбция жасалып лгермеген белоктан тзіледі. алыпты жадайда белок біріншілік зрден айта ана сорылуы керек. Себептері:

· Пиелонефрит

· Созылмалы жне жедел гломерулонефрит

· Гипертониялы ауру

· Зр айдаушы препараттар абылдау

Днді цилиндрлер (кез келген клемінде аныталу патологияа жатады). Бл циллиндр трі бйрек каналшасын астарлап жатан жасушаларыды ыдырауынан тзіледі. Себептері:

· Гломерулонефрит

· Пиелонефрит

· орасынмен улану

· Вирусты инфекциялар

Воск трізді цилиндрлер (кез келген клемінде аныталу патологияа жатады). Воск трізді циллиндрлер бйрек каналшасында гиалинді жне днді циллиндрлерді за трып алуынан пайда болады. Себебі:

· Созылмалы бйрек жетіспеушілігі

· Бйрек амилоидозы

· Нефротикалы синдром

Эритроцитарлы цилиндрлер (кез келген клемінде аныталу патологияа жатады). Бйрек каналшаларында алыпты жадайда анны ызыл тйіршіктері болмау керек. Біра тамырларды ткізгіштігі жоарылаан кезде, эритроциттер бйрек канлашасына те алатын жадайа жетеді. Бйрек каналшасына тскен барлы эритроциттер зрмен сырта шыады. Ескеретін жайт, егер эритроциттерді бйрек каналшасына туі массивті трде болса, оны эритроцитарлы циллиндрлермен бітеліп алуы туындайды. Себептері:

· Жедел гломерулонефрит

· Бйрек инфарктісі

· Бйрек венасыны тромбозы

· атерлі гипертензия

Эпителиалды цилиндрлер (кез келген клемінде аныталу патологияа жатады). Бйрек каналшасыны эпителийін абылдамаушылы (отторжения) боланда пайда болады. Бл циллиндрлер бйректегі ауіпті патологияны барын крсетеді. Себептері:

· Жедел каналшалы некроз

· Жедел вирусты инфекция

· Ауы металдар жне баса нефротоксикалы заттармен (этиленгликоль, фенол) улану

· Бйрекке токсикалы препараттарды (салицилаттар) шектен тыс дозалау

Зрдегі тздар. Зрмен бірге бйрек кп млшерде минералдарды бледі. Осыны арасында азадаы ашылды жне электролиттік баланс траты дегейде трады. Азаа ажетсіз арты минералдар немесе органикалы заттар аннан бйрекке ауысып, зрмен бірге сырта шыып отырады. Керісінше минералдар жетіспеген кезде, зрдегі минералды заттар клмеші крт тмендеп, жоа дейін жетеді. Біра, кейбір кезде зрмен бірге органикалы емес заттар бірге шыады. Олар зрді белгілі ышылдыы, концентрациясы жне шыарылу жылдамдыына байланысты бір бірімен реакцияа тсіп, тнба трінде алып алуы ммкін. Осы процесстерді арасында бйректе тастар пайда болады. алыпты жадайда зрде тздар болмайды.

Зрдегі несеп ышылыны (ураттарды) пайда болуы. Зр (несеп) ышылыны зрде пайда болу себебі:

· Аза сусыздануы

· Келсі таамдарды пайдалану: ет, балы, какао, кшті шай, саыраулатар

· Зрді ышылды ортасы

· Подагра

· Зр ышылды диатез (Мочекислый диатез)

· Созылмалы бйрек жетіспеушілігі

· Жедел жне созылмалы нефрит

· Жаа туан кез

Ураттарды дегейін зрден тмендеу шін:

· Ішке абылданатын сйытытар дегейін жоарылату керек.

· Пуриндік осылысы бар таамдарды шектеу: жмырта, (бобовые) жне т.б.

· Сілтілі негізі бар минералды суларды ішу

· А жне В тобындаы друмендері бар таамдарды абылдау.

Зрдегі оксалаттар (кальций оксалаты). Зрдегі оксалаттарды пайда болу себебі:

· Щавелий ышылы жне С друменіне бай таамдар (шпинат, щавель, томат, спаржа, цитрустар, араат)

· Пиелонефрит

· ант диабеті

· Этиленгликолмен улану

Зрдегі оксалат дегейін тмендету шін:

· Кнделікті ішетін сйыты дегейн жоарылату (2-литрден арты)

· рамында магний бар таамдарды кп пайдалану – теіз таамдары, теіз орамжапыраы, слы жне бидай ботасы

· В (В1 жне В6) тобындаы друменге бай таамдарды абылдау – етті таамдар, жмырта, бауыр.

Зрдегі гиппур ышылыны кристалдары. Кристалдарды пайда болу себебі:

· Бензойной ышылы бар таамдарды кп абылдау (араат, брусника)

· ант диабеті

· Ішек дисбактериозы

· Бауыр жетіспеушілігі

Зрде фосфаттар дегейіні жоарылау себебі:

· Зрде фосфаттарды жоарылауы келесідей таамдарды абылдаумен байланысты: балы, уылдыры (икра), ст, айран, слы, арамы (гречневая) ботасы.

· Фосфатты тздарды тзілуді бір себебі: зрді сілтілі реакциясы жне зрдегі кальцийді жоары болуы

Зрде фосфаттарды дегейі жоары боланда, тас тзілуді алдын алу шін келесідей адамдарды орындау керек:

· Кальций жне Д друмені бар таамадрды шектеу: балы майы, ст, стті таамдар, жмырта, бауыр.

· Зрді ышылдыын жоарылату – ышыл шырындарды, минералды суларды ішу

Зрдегі бактерия. алыпты жадайда бактериялар зрде болмайды. Зрде бактериялар пайда болу себебі: Зр шыару жолдарыны кез келген инфекциялы ауруы зрде бактерияны пайда болуына алып келеді: уретрит цистит простатит пиелонефрит зр жинау кезінде гигиеналы шараларды сатамау вульвовагинит(зрді дрыс жинамаанда инфекция тсу). Егер зрдегі бактериялар зр шыару жолдарындаы инфекция кезінде болса, онымен бірге зрде лейкоциттер, абыну белгілері крініс береді.

Зрдегі саыраулатар. алыпты жадайда зрдегі саыраула крсеткіштері болмауы керек. Зрде саыраулатарды пайда болу себебі:

· Зр шыару жолдарыны саыраулаты инфекциямен заымдалуы: цистит, простатит, уретрит

· Сырты жыныс азаларыны саыраулапен заымдалуы: саыраулаты вульвовагинит, саыраулаты баланопостит

· Иммунодефицитті жадайлар

· Антибиотиктерді за уаыт пайдалану.