Кпе обырыны мынадай асынулары болуы ммкін.

ДРІС

кпені атерлі ісігі

кпе рагы - кпе тіндеріні заымдануынан болатын,соны серінен тіндерді згерісінен пайда болатын атерлі ісік. атерлі ісік дегеніміз - адам азасындаы клеткаларды ретсіз суі.

лемде медицина ылымыны арыштап дамуына арамастан, бл салада крмеуі шешілмеген мселелер, дауасы табылмаан дерттер атары лі де жетерлік. Мселен атын естісе адам шошитын атерлі ісік ауруыны оамда зекті мселе екені рас. Бл дерт адам азасыны кез-келген мшесінде алыптасады. Жалпы ісік аурулары табиатты экологиялы серінен, дене озалысыны аздыы мен дрыс таматанбаудан пайда болады.
Ел арасында «жаман ауру» атауына ие болан дертке шалдыушыларды атары жыл санап кбеймесе, азайан емес. Сондай-а алымнан алан бл ауруды тым жасараны соншалы, бгінгі кні жаа туан сбилер мен жауазындай жасспірімдер арасында да кездеседі екен.

кпе обыры азастандаісік аурулары рамында оан шалдыудан жне лім-жітім жаынан бірінші орында тр. кпе рагы 50-69 жас арасындаы ер кісілерде кбірек кездеседі. Кп жадайларда ауру соы сатысында,емдерді тиімділігі аз болан кезде ана аныталады.Ресми статистика бойынша елімізде жыл сайын кпе обырыны жаа жадайлары аныталып жатады,3800-ге жуы адам лімі орын алады,оларды басым блігін ерлер райды.бл сандарды біртіндеп арындап суі байалады.2015 жылды 9 айыны есебі бойынша кпені атерлі ісігі 3 орында тр.Соы он жылдыта кптеген мемлекеттерде кпені атерлі ісігімен науастану саны крт жоарылауда. лемні 35 мемлекетінде кпе рагы лім саны жаынан бірінші орында.Статистика бойынша 2015 жылды 1 атарында онкологиялы аурумен есепте трандар саны 150 436 –ны рап отыр.Бл есепті суі скринингтік зерттеулерді нтижесі болып табылады.

Кпені атерлі ісігіне келетін жадайлар.

кпе атерлі ісігіні пайда болуы темекі шегуді жиілігіне байланысты. Жалпы ер кісілер йелдерге араанда 4-5 есе жиі сыраттанады.Біра кейінгі жылдары йелдер арасында шылым шегушілерді жиілеуіне байланысты кпе обырыны кбейе бастааны байалуда.

кпе обырыны таы бір себебі андайда бір кпені созылмалы ауруларымен ауыраннан кейін уаытында дрыс емделмеген жадайда атерлі ісік пайда болуы ммкін. Ондай аурулара пневмосклероз, сидерокониоз, кониотуберкулез, саркоидоз т.б. созылмалы аурулары жатады.

 

 

оршаан ортадаы канцерогендер (ндіріс алдытары, диметилбензантрацен, бензпирен, метилхолантрен, бояуа пайдаланатын химиялы канцерогендік заттар, 2-нафтил-амин, 2-амино-флуорен, 4-аминодифенил, гетероциклді ароматты кмірсутегі бар заттар, тртхлорлы кмірсутегі, этионин, уретан, эпоксид, кейбір ауыр металдар, хлорметил). оршаан ортаны жне ауаны зиянды заттармен ластануында осуа болады.Сонымен атар сулелену де атерлі ісікке алып келуі ммкін.

Пневмония жне тмаумен жиі ауыратын науастар,пневмонияны абынуа арсы дрілермен емдегенде 2-3 апта нтиже бермесе,полиартритті 2-3 апта емдеген нтиже бермесе,кенет трде себепсіз дауысы жойылса,кпе ауруларыны шаымы бар 50 жастан асан еркектер,гинекомастиясы бар еркектер кпені атерлі ісігіне бейім келеді.

 

 

Кпе атерлі ісігінде мына белгілер байалады.

Алашыда атты, ра жтел пайда болады. Жтел алашыда ра болып басталып, кейін асыну осыла келе аыры пайда болады. ан аыру, кеудені ауыруы, ентігу осылады.Денені ызуыны ктерілуі кпе абынуыны дрежесіне байланысты,температура 38С – а ктерілуі ммкін.

кпе обырыны мынадай асынулары болуы ммкін.

Жрек ауруы, аритмиялар мазалауы ммкін. Дауысты шыпай алуы, кмей нервтерні ысылуы болады жне кпеден ан кетуге,ауыр кахексияа алып барады. Сондай-а асынуы метастаздан крінеді.Метастаздар бауыр мен сйекке де таралады.

Онкологиялы диспансерлерде кпені атерлі ісігімен сыаттанатын науастарды диспансерлік есепке алып ,баылау: Бірінші жылда р 3 ай сайын; екінші жылда 6 ай сайын; шінші жылы жылына 1 рет жргізіледі. кпе атерлі ісігіні алдын алуа болады.

Ауа ластануын азайту,яни блмені желдетіп,дымылдап сртііз,тсек орынды таза стаыз.Медициналы тексеруден уатылы тііз.Жыл сайын флюрографияа тсііз.Егер кпені созылмалы ауруымен ауырсаыз дрігерге аралып емделііз.Темекіні тастауа тырысыыз.

Егер темекені тастаыыз келсе, оны оп-оай екенін естен шыармаыз. Бастау жеіл болса, тастау да иына сопайды. Е бастысы шешім абылдауыыз керек.

1. Темекіден бас тартан кніізді кнтізбеге белгілеп ойып, 2 апта сайын белгі салып трыыз. Сйтіп-сйтіп темекіні мытып кетуге болады.

2. зіізді соан сендірііз. йткені темекі ашаызды, уаытыызды ал е маыздысы денсаулыыызды ртады.

3. Жаамірбастауадайынболыызжнез-зіізді алдамаыз.

4. Темекінітастааныызтуралыдостарыыза, барлыжаынадамдарыызаайтып, кмексраыз. Себебібастапыкездерірдайымтемекініойлапжруіізммкін. Сондытанбасазаттарменаладауыызкерек.

5. Кнсайынтемекісаныназайтып трыыз. Соыорабыншегіп, мгіліккеошайтысыыз.

6. Кбірек су ішіп, дрыстаматаныыз. Мны брісіздіазаызатемекідентылуакмекбереді.

7. зіізді зге де ызызаттарменалдаыз. Темекінімлдемойаалмаыз.

8. Ашулананкездетемекішегіпйреніп алдыыз ба? Оныорнынаалманемесекмпитжеугеболады. йтеуіртемекігеайтыпжоламаыз.

9. Соданкейінзііздіжетістігіізжайлышаын ой-толаужазып, леуметтікжелілердежариялаыз. Баса да адамдардыолдауынкреаласыз.

10. Егербірнешекнтемекі шекпесеіз, зіізге сыйлы жасаыз. йткенісізсоанлайысыз.

11. Физикалы жаттыулармен шылданыыз. Темекісізмірдідмінтатыыз.

12. Егертемекітартыызкеліп, шыдамай бара жатсаызтеретынысалып, кзііздіжмып, лаыыз бен басыыздыстаыз. Соданкейінкзііздіашып, айналаыза басаша кзараспен араыз.

13. Темекісынса, бас тартыыз. Бастапыдаолтеиынболарыаны, бірайреніпкетесіз.

14. Таза ауаменсеруендеіз. Темекіден бас тартусізді міріізге де кпзгерісенгізеді.

Брын олжетпестей крінетін белестеріізге бір табан

жаындайсыз

15. Тек айтадантемекітартыпкетпеіз. Блойыызжзегеасатынынасенімдіболыыз. зііздітемекітартпайтын, салауаттымірсалтынстанатын, табыстыріолжалыадамретіндекргіізкелсе, брінбгінненбастаыз. Блтжірибелерсізгежнесіздіміріізге кмектеседі.

Темекіні зияны

Тісті сарайтып, ауызды сасытады.

Асазанда жара пайда болады.

Ерін, тіл жне еш рагына жол ашады.

Жтел жне аыры пайда болады.

Созылмалы тыныс жолдары абынуына келіп сотырады.

Кмекей жне кпе рагына тап болушыларды 90 пайызыны себебі темекіден.

Жрек ауруларына, сіресе жрек блшы еті инфарктіне (жрек стамасы) олайлылы туызады.

Теріге жім тсіреді.

Темекі туралы

Егерде адам кніне бір пачкі сигарет тартатын болса оны кпесіне 700 гр смола тседі, оны рамында 100-ге жуы ртрлі канцерогендік заттар бары аныталан. Ол канцерогендік заттарды (атерлі ісік тудыратын заттар) ішіндегі е ауіптісі бензпирен болып есептеледі.

Темекі радиоизотоптарынан сіресе полоний-210 жне орасын-210 атерлі ісіктерді тудыратын е басты улы заттар болып табылып отыр. Бл заттар темекі шегушілерді генетикасын заымдайтын е негізгі себептер. Адамды 200 рет рентгенге тсіргенде денеге тетін радияциялы млшерді, адам кніне 20 сигарет тарту арылы-а абылдап жатады.

Тиімді таматаныыз.