Дәріс. ГРАВИТАЦИЯЛЫ-СВАЙЛЫ ТЕҢІЗ СТАЦИОНАРЛЫ ПЛАТФОРМАЛАР. СЕРПІМДІ МҰНАРАЛАР.
Серпімді ТСП.
Әдетте ТСП-ны жобалау кезінде конструкцияның статикалық беріктігін 100 жылда бір рет қайталанатын ең үлкен жүктеменің әсеріне есептейді және қосымша динамикалық, циклдік жүктемелерге тексереді.
Серпімді мұнаралар деп горизонтал белбеулерінің арасында арақашықтығы бірдей болатын сырықтар арқылы құрастырылған жұқа болат ферманы айтады.
Серпімді мұнара класына Мексика ағанында пайдаланатын 305 м тереңдіктегі «Лена» ТСП-ны жатқызады. Оның конструкциясы төртбурышты қималы ферма болып келеді. Төртбұрыштың қабырғасы36,6*36,6 м, биіктігі 320 м, салмағы 21 мың.т. Ферманың жоғарғы жағында жоғарғы құрылысы орнатылып, диаметрі 1220 мм болатын 16 тіректерден тұрады. Мұнараның төменгі жағында осындай 12 тіректер болады. Мұнараның ортасында диаметрі 6,1 м, ұзындығы 36,6 м 12 понтондар орналасы, олар 9100т жүзбелікті қамтиды. Понтондар платформаны стабилизациялайды, фундаментке қысымды азайтып, платформаның және тартылулардың монтажын жеңілдетеді.
«Эксон» фирмасы «Лена» теңіз стационарлы платформаны пайдалану тәжірибесін қолданып, тереңсулы ТСП-ның алты жобасын зерттеді. Қоршаған ортадан келетін жүктемелер және гравитациялық куштер свайлар, тартылулар,понторндарға, конструкция инерттілігіне таратылады. Конструкцияның дұрыс шешімін, осы жүктемелерді аталған бөлшектерге таратып алуға болады.
Понтондар көлденең күштерді компенсациялап, платформаның беріктігін қамтиды, тартылуларға түсетін жүктемелерді азайтып немесе толығсмен алып тастайды.
Негіздің инерциясы тербелістердің периодын көбейтіп, амплитудасын азайтып, свайлармен тартылуларға динамикалық жүктемелерді сәйкес төмендетеді.
Сурет 21- Серпімді мұнаралардың конструкция элементтеріне жүктемелерді тарату сұлбасы.
№20 Дәріс. Серпімді мұнаралар жобаларының варианттары. Гравитация-свайлы ТСП-ды қолдану.
Серпімді мұнаралардың жобаларының варианттарында айырмашылық, ол берілген тербеліс периодымен және толқынды жүктемелермен анықталатын тәсілдерінде.(сур.22).
Сурет 22- Серпімді мұнаралар сұбалары.
1-тартылулары бар мұнара; 2- жүзбелі мұнара; 3- қатаң негізі және тартылулары бар мұнара; 4-иілгіш мұнара; 5-иілгіш свайлы мұнара; 6-қатаң негізі бар иілгіш свайлы мұнара.
Иілгіш мұнара кәдімгі свайлы ферменді конструкция ретінде қарастырылады. Оның негізі бекітілген, ал ферманың қатаңдығы иілгіш сырықтың негізгі тербелуінің үлкен кезеңі жеткенде дейін азайған. Иілгіш сырықтың негізгі тербелістерінің периоды деп көлденең тербелістердің периодын түсінеміз, ал екіреттік тербелістің периоды деп- иілгіш тербелістердің периодын түсінеді.
|
| Сурет 23- РВР платформа сұлбасы 1 — палуба массасы 30 мың. т; 2 —ості свайды+ 10 м белгіде бекіту; 3 — жоғарғы және төменгі секцияларды жалғау: 4 — балластты камералар; 5 — төменгі понтондар; 6 — жоғарғы понтондар; 7 — 26 периферийлік свайлар; 8 — жеті остік свайлар; 9 — 20 айнымалы қима тіректері. |
Биікткігі 372 м мұнара (сур. 23) қимасы төртбұрышты 58*44 м айнымалы қималы, төменгі жағынан 2012 мм, ал жоғарғы жағынан 1524 мм-ге дейін 20 тіректерден тұрады. Мұнара екі секциядан тұрады. Жоғарғы секция ұзындығы 155 м өлшемдері 14,6*80 м 10 понтондардан тұрады, ал төменгі и секция ұзындығы 217 м өлшемдері 14,6*20 м 6 понтондардан тұрады.
Жоғары понтондар теңіз деңгейінен 30 м төиен орналасады. Олард переиоды 6 с мұнара тербелісін болдырмайды.
Диаметрі 2134 мм 26 перифириялық свайлар горизонтал жүктемелерді қабылдайды, және олар теңіз түбіне 50 м-ге терңдетіліп түсіріледі. Х осі бойынша мұнараның өзінің тербелісінің есепті периоды 65,2 с және Y осі бойынша -52,2 с ( бұл мән мүмкін болатын үлкен толқын периодынан бірнеше үлкен).
Ең үлкен штормалық жүктемеде толқын биіктігі 30 м-ге жетеді, толқын периоды 15 с, түпте ағыс жылдамдығы 1,2 ден 0,6 м/с. Жел мен ағыстың аз жылдамдығында мұнара вертикалдан 1,120 – градусқа , ал үлкен толқуда – 2,520 градусқа өзгереді.
Мұнара фундаментінің ең үлкен орын ауыстыруы 680мм. Осыны ескере отырып, мұнараны дайындау үшін аққыштық шегі 346 МПа болатты қолданады. Түп деңгейдегі свайларда ең үлкен кернеулер болады, сондықтан олар үшін аққыштығы 438 МПа болатты қабылдайды. Мұнара секциялары қондыру орнына тасымалданып, жатық күйінде жиналады.
Гравитациялы- свалы ТСП тек ғана конструкция салмағынан емес, сонымен қатар қосымша свайлар арқылы тіреуіш бөлігінің теңіз түбіне бекітілудің арқасында орнынан қозғалмайды. Осы түрдегі ТСП конструкциясы әртүрлі болады. (құрылымы бойынша және қолданылатын материалдар бойынша).
Тереңдігі 300м- ден жоғары гравитациялы-свайлы негіздер үшаяқ пішінді болады. Тіректі бөлігінің конструкциясы диаметрі үлкен орталық тізбектен және оны тірейтін көлбеу тіректерден тұрады№ тізбектер диаметрі үлкен тұтас металл цилиндірден немесе конструкциясы ферменді элементтерден тұрады. Мысалы, «Трипод тауэр платформ» жобасының конструкциясы диаметрі 15м орталық тізбектен және ол диаметрі 8м көлбеу тізбектермен ұсталады. ТСП конструкциясы төрт фундаментке қондырылады. «Хайлант» жобасында ортанғы тірек – фермасы үш көлбеу фермалармен бекітілген. Барлық фермалардың қимасы үшбұрышты. әрбір күшті элемент жеке блоктармен дайындалады. Орталық ферманың массасы 10 мың т., тіректердің-4,5-5 мың.т. Палубада массасы 24 мың т. технологиялық жабдықты және диаметрі 712 мм 16 бағыттауыш тізбектер қарастырылады. Негізгі конструкцияның салмағы 31 мың т, свайлар - 20 мың т, негізгі ортанғы фермадан тірекре негізіне дейін арақашықтық 110м.
Тіректер ортанғы фермаға теңіз деңгейінен 40 
79м төмен бекітіледі.
Негізгі әдебиет: 2[78-87], 5[443-446]
Қосымша әдебиет : 2[964-970], 2[985-987]
Бақылау сұрақтары:
1. Платформалардың тағайындалуы неде?
2. Гравитациялы – свайлы платформалардеген не?
3. Гравитациялы – свайлы платформалар неден тұрады?
4. Гравитациялы және гравитациялы – свайлы платформалардың айырмашылығы қандай?
5. Негізгі тізбектердің периоды деген не?
6. Серпімді мұнара деп нені атайды?