Кейбір элементтердің Полинг(1932) шкаласы бойынша
Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Фармацевтикалық Академиясы
Фармакагнозия және химия кафедрасы
Тақырыбы:Органикалық қосылыстардың молекуласындағы атомдардың өзара әсері.Индуктивті эффект, қосарлану эффектісі туралы түсінік.Электрондонорлы және электронакцепторлы орынбасарлар.
Орындағандар:
Тобы: 202 «Б» ФК
Қабылдаған:
ЖОСПАР
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
v1. Органикалық молекулалардағы атомдардың өзара әсері.
v2. Индуктивті эффект туралы түсінік.
v3. Мезомерлі эффект туралы түсінік қалыптастыру.
v4.Электрондонорлы және электронакцепторлы орынбасарлар.
· III. Қорытынды
vIV. Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
А.М.Бутлеровтың химиялық құрылыс теориясы (1861ж.) бойынша:
• Органикалық қосылыстар молекуласындағы атомдар бір-бірімен белгілі бір тәртіппен, валенттілігіне тәуелді орналасқан. Атомдардың белгілі бір тәртіппен орналсуының бұзылуы, жаңа заттың түзілуіне алып келеді. Мысалы, С2НбО формуласына екі эртүрлі қосылыс сәйкес келеді: диэтилэфирі (СН3-О-СН3) және этил спирті (С2Н5ОН).
• Заттардың қасиетгері молекула құрылысына, яғни атомдардың қосылу ретіне және байланыс сипатына тэуедці.
Органикалъқ молекулалардың құрылысы - оның құрамындағы атомдардың химиялық байланыстардың көмегімен бегілі бір ретпен байланысып орналасуы.
Органикалық қосылыстарға коваленттік δ - және π-байланыстар тән.
Коваленттік байланыс - электрондар жұптасуы арқылы тузілетін байланыс.
δ-Байланыс- атом орбитальдарының тура ось бойында қабысу арқылы түзілген байланыс.
π -Байланыс- гидридтелмеген р- орбитальдардың жазықтықтың бетінде және астында бүйірлей қабысу арқылы түзілген байланыс.
Ковалентті байланысты сипаттайтын көрсеткіштер:
Байланыс энергиясы- өзара байланысқан екі атомның түзілуіне немесе үзілуіне қажет энергия. Атомдар арасында байланыс түзілгенде неғүрлым энергия көп бөлінсе, соғырлым байланыс мықты болады
Байланыс ұзьндығы - байланысқан атомдар орталықтарының арасындағы қашықтық.
Валенттік бұрышы - ортақ атомнан тұратын екі байланыстың арасындағы бұрыш. Органикалық қосылыстардагы Х-С-Ү ядро аралық байланыстардың бұрышы көміртек атомының гибридтелу түріне сәйкес, ягни sp3-, sp2- және sp-гибридтік күйге сәйкес 109,5; 120 және 180 тең болады.
Байланыс полюстілігі - электрон тығыздығьның әркелкі таралуы.
Электртерістілік - молекуладағы атомның химиялық байланысқа қатысатын валенттік электрондарды өзіне тарту қабілеті (күші).
Ығысудың электрондық теориясы. Бұл теорияның екі мәні электрондық әсері жайлы мазмұндалған ілімде болатын: индуктивті және мезомерлі.
Оның біріншісін – индуктивті әсер арқылы таңбалайды және ол оң (+Ј) не теріс (-Ј) таңбалы болады. Индуктивті әсер (І-әсер)- орынбасарлардың электрондық әсерінің δ-байланыс бойында таралуы. Индуктивті әсер
Кейбір элементтердің Полинг(1932) шкаласы бойынша
