Жеіл атлетика. Жеіл атлетика сабатарыны ережелері.

Сабатын жоспары:

1. Жеіл атлетика сабатарыны ережелері йрету

2.Оушыларды жеіл атлетикаа ызытыру

3.Салауатты мір салтын алыптастыру

Спорт куралдары:ысырыш, секундомер

1.Сап жаттыгулары: “Он-га”, “сол-га”,

“Ай-нал” т.б.

2.Журу жаттыгулары. “Алга бас” /Колымыз жогары, аяктын ушымен журу/

“Колымыз желкеде, окшемен журу”,

“Кол белде, жартылай отыру”,

“Кол тiзеде, толыктай отыру”

3.Жугiру жаттыгулары. “Он жак капталмен, сол жак капталмен”, “жартылай отыра журу, толыктай отыра секiру”, “артка карап жугiру”, “тез жугiру”

4.Жай жугiрiспен жугiру, жугiре отырып, жай жугiрiске кошу.

Журе отырып тынысты калыпка келтiру жаттыгулары.

5.Ортадан 3 тiзбекке болiнiп келу. Жалпы дамыту жаттыгулары. Бiр, екi, уш.

Сынып токта. Сол-га немесе он-га

6.Бiр орында жасалатын жаттыгулар:

Б.к. Кол белде, аяк сэл ашык,иык тусында

Б.к. 1-4 басты солга, 5-8 басты онга айналдыру.

Б.к. Кол иыкта 1-4 алга, 5-8 артка айналдыру

Б.к. Кол кеуде туста берiлу, 1-де бугiп сермеу;

2-де он немесе сол жакка жазып сермеу.

3-те бугiп сермеу,4 – он жэне сол жакка сермеу

Б.к. Сол кол жогары, он кол томен, 1-2 сол колды жогары котерiп сермеу, 3-4 он колды жогары котерiп сермеу.

Б.к. Сол кол жогары, он кол белде 1-3 онга иiлу;4-Б.к. 5-7 солга иiлу; 8-Б.к.

Б.к. Колды бiрiктiрiп 1 – он аякка тигiзу;2 – ортага; 3- сол аякка тигiзу; 4-кол белде;

Б.к. 1-сол колды он аяктын ушына тигiзу2 – кол белде; 3 – он колды сол аяктын ушына тигiзу; 4 – кол белде;

Б.к. кол белде сол аякпен 15 рет, он аякпен 15 рет, кос аякпен 15 рет

Женіл атлетика сабатарыны ережелері

Тез журу. Жылдам жугіру, жасы секіру, аруды алыска жне дл латыру ерте замандардан бастап-ак дурыс багаланды. Жугіруден, секіру мен латырудан жарысуды адамдар алгашкы кауымдык курылыс тусындабастаганы белгілі болып отыр.

Женіл атлетиканын дене шынытыру жаттыгулары кешенінін негізін бурынгыша, адамны табиги жне омірлік мні бар кимыл-озгалыстары урайды.

1.Жугіру кезінде тек з жолынмен жугіру керек, баска жугірушінін жолына тіп кетуге болмайды.

2.Стадиондагы арнаулы сызылып ойылган жугіру жолымен, орман-тогай ішімен алыс ашытыа жугірген кезде, атарласа жугіріп келе жатан оушымен нгімелесуге, оларга тым жаындауга болмайды.

3.Биіктікке немесе узындыа секіру тапсырмасы берілген кезінде , аякиімнін бауы дурыс байлануын кадагалау, секіруге арналган шунырдагы секіріп тусетін агаш унтагы жумсартылганы алдын ала тексеріп алу керек.

4.Узындыа немесе биіктікке секіруді озіні алдындагы оушы секіріп тусу шункырынан толы шыгып кеткеннен кейін бастау ажет.

5.Допты немесе гранатты латыруды окушылатырган допты немесе баска

латырууралын аланна алып кеткеннен кейін бастау керек.

Оушыларды жана сабаты толы менгергенін тексеру максатында теориялы турде суратар кою.

Жалпы дамыту жаттыгуларын орындау:

Уйге тапсырма беру.

Сабаа жасы атынаскан балаларды багалау.

Дене шынытыру сабаында басты назар аударатын мселе – жаттыуларды

орындау кезіндегі ауіпсіздік. Сондытан да малім барлы жабдытар мен

снарядтарды жарамдылыы мен ауіпсіздігін мият адаалауы ажет.

Тменде бадарламаны жекелеген тараулары (блімдері) бойынша

сатауа тиісті ауіпсіздік ережелері.

Сабаа спорт йірмесіне келген оушы арнайы спорт киімдерін киіп, оны

таза болуын адаалауды міндеттейді;

Саба басталарда оушы денесіні ыстыы ктеріліп т. б. Аурулармен

ауырып трса малімге з денсаулыы жайында ескерту керек.

Спорт залда, алада дене трбиесі пні маліміне таайындалан ойындар

мен жаттыуларды орындамау керек.

Спорт залдаы электр розеткалары мен электрощиттеріне тиіспеу керек;

Спорт, алада орнатылан, рылан спорт ралдарын малімні

рсатынсыз тиіспеу керек;

Гранат, кіші доп т. б. ралдары алыса жне нысанаа латыран кезде

ауіпті алаа, сырттан адам, не мал кіріп кеткен кезде жаттыуды тотату

керек.

Жеіл атлетика

1. Дене шынытыру жне спортпен шылданан кезде табаны резина ая

киім ию керек.

2. ыса ашытытарда тек ана з жолымен жгіру ажет. Жгіріп келе жатып кілт тотауа болмайды.

3. Ойлы - ырлы жерлерде кездескен кедергілерден (тас, лаан ааш, бта, тмпешік т. б.) аспай - саспай туді есте сатаан жн.

4. Жгіру, секіру, латыру аладарын клдене кесіп туге рсат етілмейді.

5. Тырма мен кректі саба тетін жерде алдыруа болмайды. Тырма, кректі т. б. жабдытарды шкір жаын (жзін) аратып оюа болмайды.

6. Спорт ралдарын (граната, диск, найза т. б) латыранда, латыру баытында адамны болмауын арап, баылап алу ажет.

7. зындыа, биіктікке секірер алдында шырдаы мды майдалап, опсытып алу керек.

8. Латырушыны о жаында труа, ралдарды рсатсыз алуа болмайды.

9. Латыран ядроны аып алуа болмайды жне ядроны латырар кезде жерге тсіріп алудан сатану керек.

10. Жауын - шашында кндері латыратын рал - жабдытарды мият сртіп, ратаннан кейін пайдалану керек.

Гимнастика сабатарында

Белгілі бір спорт жабдыында гимнастикалы жаттыуларды бірнеше оушы бір мезгілде орындауда жарааттанып алудан сатану керек. Мысалы, 2, 3 бала бірден барып кермеге асылуа болмайды;

Спорт ралдарында (лкен жне кіші ааш ат, брене, керме, шыыршы, аран, гимнастикалы абыра т. б. жаттыу орындаанда) секіргенде жерге міндетті трде екі аяпен тізені бгіп тсу керек;

Спорт жабдытарында жаттыуды орындамас брын міндетті трде оларды дрыстыын тексеріп алу керек.

Тексерілмеген спорт жабдытарында жаттыулар орындауа болмайды;

Малімні немесе ріптесіні кмегінсіз спорт ралдарында крделі жаттыулар орындауа болмайды;

Дене шынытыру жаттыулармен шылданатын, спортпен айналысатын бала р уаытта басалара лгі болу керек.

1. Денені ыздырып алмай крделі жаттыуларды орындауа болмайтындыы есте стадар.

2. Гимнастикалы рал - жабдытарда тек ана малімні кмегімен жаттыу керек.

3. Жгіріп келіп секіретін жолда жне секіріп тсетін орында труа болмайды.

4. Секіріп тсетін жерлерге гимнастикалы тсеніш тсеу ажет.

5. Спорт жабдытарынан (ат, брене, гимнастикалы абыра) секіргенде, жерге міндетті трде екі аяпен тсу керек.

6. Бірінен со бірі жріп келе жатан кезде жне жаттыу орындау кезінде ара ашыты ата саталсын.

7. Гимнастикалы рал - жабдытарды олдануа жарамдылыын анытап алу ажеттілігін мытуа болмайды. рал - жабдытарды таза болуын, тот баспауын адаалап отыру керек. Снарядтарын бекітілуі мият тексерілсін.

8. Аран бойымен тмен тскенде екі олымен кезек стап, екі аяпен демеп, асыпай тсу керек.

9. Гимнастика сабаында міндетті трде арнаулы киім кию ажет екенін мытуа болмайды.

10. Гимнастикалы таяшамен немесе секіртпемен жаттыу орындаанда, оларды жаын тран балалара тигізіп алмауды атты ескеру керек.

Футбол ойынында:

Футбол ойнайтын ойыншыларды саны аланы ке-тар екендігіне байланысты.

Ойын барысында даурыып айайлауа болмайды. Ойыншы ріптесіне белгі беруіне болады.

Ойына трешілік етушіні ескертпесін ойыншы млдіксіз орындауы тиісті.

Допты алып бара жатан арсыласты уып жеткен жадайда оны аяын емес, допты тебу арылы тартып алуа болады.

андай жадайда болмасын, допты алып келе жатан арсыласпен бетпе-бет келгенде, тек допты ана тебу керек.

Трешіні берген белгісін (ысырыты) естіген стте ойынды тотауа болады.

Жгіріп бара жатан арсыласты артынан келіп итеріп жіберуге болмайды.

Жоарыдаы допа таласанда арсылас ойыншыны итеруге болмайды.

андай жадайда болмасын, апашыа тисуге болмайды. Жалпы дрекелік жасау футболшыа жатбылыс.

Ойына киетін спорт киімдері ауа райына арай згереді.

 

Баскетбол ойынны ауіпсіздік ережелері:

Баскетбол ойынына сйкес спортты киім кию, (кроссовка).

Баскетбол ойыныны техникасы мен такикасын орындау кезінде те

мият болу.

Баскетбол аланыны астында отыруа болмайды.

Ойнаушылар ойын кезінде бір-бірін стауына, дрекі ылы жасауына жол берілмеу.

 

Допты салмаына сйкес тадау.

Жаттыуларды орындауды йымдастыру барысында ойылатын біріай тлаптарды.

Саба басталар алдында оушылар ала, саина, саат, сыра жне т.б. жараат алуа ммкіндік тудыратын заттарды шешіп, ыз балалар шашты тюлері ажет. ауіпсіздікті сатау шін дене трбиесі сабаында тиісті спорт киімдерімен ана атысу ажет.

 

Допты алып жру кезіндегі ауіпсіздік:

Жопты ждырыпен жне алаанмен рмау.

Жылдамдыты азайтып, тотай білу;«финтті» олдана білу;

арсыласыны орын ауыстырылуларын сзіне білу;

Бір –бірін итермеу;

Допты бір-біріне беру кезіндегі ауіпсіздік:

Допты аып аларда бас барматы допа арсы баыттауа болмайды, саусатарды корзина трізді баыттау.

Жерден шан допты абылдау кезінде мият болу, саусатарды дрыс оя білу.

Жаын жерден бір-біріне допты тез бермеу; (резко)

Крмей трып командаласына допты бермеу;

Допты олдан ола бермеу.

Волейбол ойыныны ауіпсіздік ережелері:

Дене трбиесі сабаына сай спортты киім кию.

Тізеге, шынтаа киетін арнайы киім кию.

Малімні йымдастыран сабаын бзбауы керек.

Белсенді, аыл оймен ыздырыну жаттыуларын жасау керек.

Ойын алаына мияттылы пен арау.

Допты дрыс рілуін арау, атты рілген доппен ойнамау.

Допты сырты блігін мият тексеру.

Жыртылан доппен ойнамау

Техникалы діс-тсілдер кезінде мият болу.

Тік аяпен трмау жне доп секіріп аланымен абылдамау,

те жоары шан допты секіріп аланымен абылдамау.

Тіке олмен жоарыдан допты абылдамау.

Допты абылдау кезінде бас барматы ала тоспау.

Допты тізені тсында абылдау, кеуде немесе ішімен абылдамау.

Тменнен доп абылдаан кезде шынта буынын бгу.

Допты беруді орындау (подача) кезінде ждырыпен допты рмау.

Шабуылшыа допты айтару шін олды тосан кезде (блокироввание) тора жаындамау.

Допа арсы ол ойаннан кейін, допа арап, саусаты ала созып алаанымен абылдау керек.

Секіріп доп абылдааннан кейін тізеге ламау керек. Ойын кезінде доптарды тиіп кетпеуінен сатану керек.

Пайдаланан дебиеттер тізімі

1.Ашмарин Б.А. Дене трбиесіні теориясымен дістемесі М. 2.«Просвещение» 1979 ж

2.Есмаамбетов З. Дене трбиесіні теориясымен дістемесі араанды 1995

3.Мхамеджанова .Ж. Денешынытыру пнін оыту дістемесі

4.«Денсаулы туралы толаныстар» Амосов 1989 ж