Клебсиеллаларды сипаттамасы мен асеттері

Клебсиеллалар - Грамтеріс шеттері дгелектенген жуан таяшалар, млшеріні згеруіне байланысты капсуласыз клебсиеллалаларды млшері-0,3-0,6 ,5-6,0 мкм, ал капсулалы клебсиеллалаларды, кбінесе K.pneumoniae, млшері-3-5 5-8 мкм, спора жне талшытарды тзбейді, штаммдарды жартысында кірпікшелер болады. Жуан полисахаридтті капсулалар айын крінеді. Тменгі температураларды, тті, антибиотиктерді, мутагендерді сарысуды, фаггтарды серімен капсулалы формаларын бліп алуа болады. Жалыз немесе жптасып орналасады. Клебсиеллалар рдайым адам мен жануарлаларды терісі мен шырышты абаттарында аныталады. K.pneumoniae - ауруханаішілік жне аралас инфекциялаларды оздырыштары болып табылады. Факультативті анаэробтар, , хемаорганотроф, су температурасы 12°С дан 41°С дейін, оптимумы 35-37°С, рН 7,2-7,4. Симмонс ортасында суге абылеті бар, яни жалыз кміртек кзі ретінде натрии цитраты олданады (K.rinoscleromatisты басалары). Тыыз оректік ортада лайланан клегейлі колония тзбейді. О з е н бактериялары 2-4 саатта жайылан-жинаы атар болып, р и о с к л е р о м а – жинаы, п н е в м о н и я- ілмек трізді орналасады. ЕПС- да біралыпты лайланып, кейде бетінде абыша пайда болады.
Клебсиеллалар кмірсуларды ышыла немесе ышылмен тза дейін ферменттейді, нитратты нитритке айналдырады. Желатинді сйылтпайды, индол мен ккіртсутегін тзбейді, уреазды активтілікке ие, кейбірде стті йытады. Риноскелерома оздырышыны биохимялы активтілігі тмен. О-жне К-антигендері болады. Негізгі патогенді факторы фагоцитозды тежейтін К-анитигендері жне эндотоксин болып табылады. Пневмония клебсиеллалары, осымша термолабильді энтеротоксин ндіреді, олар біріншіден ауыз, екіншіден сер етуі бойынша ішек таяшасыны энтеротоксиніне сас.Клебсиеллез кбінесе аурухана ішілік инфекция ретінде кездеседі, инфекцияны кзі ауру адам немесе бактериотасымалдаушы. Экзогенді жне эндогенді жолмен жуы ммкін. Жиі таам, ауа-тамшы, арым-атынас арылы жады, кптеген антибиотиктерге траты.
Дезинфекциялы заттара сезімтал, оршаан ортаны серіне траы.
Патогенезі жне клиникасы K.pneumoniae ішек инфекциясына сас ауру шаырада. 1-5 тулікке дейін ауру созылады. Клебсиеллалар тыныс алу жолдарын, буынны, миды абынуы, конъюнктиваны жынысты-зршыару азаларыны абынуын, сепсис, операциадан кейінгі асынулар тудырады, ауруды Генеризацияланан сепитико-пиемиялы трі кейде лімге алып келеді.
K. ozaenae мрынны шырышты абатын жне оны осалы кеістігінде, атрофиясын шаырада, абыну барысында жаымсыз иісті блінді блінеді. K. rinoscleromatis мрынны шырышты абатын ана. емес, трахеяны, бронхты, жтыншаты, ааны жарааттайды, осы жадайда жараатталан лпада, шеміршек трізді инфильтрата алып келетін арнайы гранулема пайда болады. Ауру созылмалы трде жреді, трахеяны, ааны кепгеліні (обтурациясыны) нтижесі лімге алып келеді.Микробиологиялы диагностикасында е олайлысы бактериологиялы тсіл. Зерттелетін материалдар: ірі, ан, ликвор, нжіс заттарды жуындысы жне т.б. болып табылады. Дифференциалды-диагностикалы ортада К-2 (мочевинамен, рафинозамен, бромтимол кегімен), бір туліктен кейін, сары, немесе жасыл-сарыдан ауа ккке дейін, лкен, жылтыр, клегейлі колониялар сіп шыады. Одан кейін Пешков ортасына егіп, бактериялаларды озалыштыын жне орнитиндекарбоксилаза бар екендігін анытайды. Бл асиеттер клебсиеллаларда болмайды. Соы идентификацияны биохимиялы асиеттері жне тірі даылды К-сарысумен агглютинация реакцияны кмегімен серотопан анытау арылы жргіземіз. Блінген даылды антибиотиктерге сезімталдыын тексереді. Клебсиеллезды диагностикасында кейбір жадайда стандартты О-клебсиеллезды антигенмен немесе аутоштаммен агглютинация реакциясын жне КБР жргізеді. Антиденені титрыні трт есе суіні диагностикалы маызы бар.

 

Алдын алуы жне емдеу дістері

Клебсиеллездарды стационарларда емдейді. Ішекті жарааттаррында антибиотиктер олданбайды. Сусызданан жадайда (энтеротоксинні сері) пероральды немесе парентеральды жолдармен газды ергінділер олданады. Генерелизацияланан жадайда жне созылмалы трлерде антибиотиктерді олданады (антибиотиктерге сезімталдыын тексергеннен кейін), аутовакциналар; иммунитетті ктеруге баытталан ызмет жргізіледі (аутогемотерапия, пирогенотерапия т.б.).
Арнайы алдын алу жо, жалпы профилактикаа санитарлы-гигеналы ережелерді ата сатау жатады

 

 

Микоплазмаларды морфологиялы сипаттамасы.
Микоплазмалар- жасуша абырасы жо, біра ш абатты липопротеидті цитоплазматикалы мембранадан трады. Микоплазмалар пішіні бойынша шар, сопаша, жіпшелі, жлдыз трізді болуы ммкін. Микоплазмаларды Берги жіктелуі бойынша жеке топа жатызады. Оларды лшемдері ртрлі: бірнеше микрометрден 125—150-ге нм дейін. са микоплазмалар бактериальді сзгі арылы ткендіктен оларды сзгілі форма деп атайды Микоплазмалар топырата, аынды суларда, ртрлі субстраттарда табылан.Адам жне жануарлар азасында патогенді жне шартты-патогенді трлері кездеседі. Патогенді микоплазмалар тыныс алу жолодарын, зр шыару жне ОЖЖ заымдайды. Адам шін патогенді Mycoplasma pneumonia, ал шартты-патогенді - Mycoplasma hominy жне Т- топтары.Микоплазмоз — бл ткір жне созылмалы инфекциялы ауру, ауру оздырышы бактерияларды, грибоктарды жне вирустарды арасындаы бос орынды алатын микоплазма атты микро азалар.
Адам азасында 14 трлі микоплазма мір сруі ммкін. Оны ішінде тек шеуі патогенді болып табылады. Ол: несеп жолыны оздырушысы болып табылатын Mycoplasma hominis жне Mycoplasma genitalium, жне тыныс алу жолдарыны оздырушысы болып табылатын Mycoplasma pneumoniae.Микоплазмалар шарты трде патогенді микро аза болып табылады. Олар біратар ауру тудыруы ммкін, алайда, сирек жадайларда оны дені сау адамны бойынан а анытауа болады.
Микоплазмозды трлері
оздырышына арай мынандай трлері бар:
Респираторлы микоплазмоз детте РА немесе пневманияны ауыр трі ретінде жреді. Ол ауа тамшысы арылы жады. Белгілері: дене ызуыны жоарылауы, таматы абынуы, тмау, пневманияа ткен жадайда кпе абынуыны барлы белгілері крінеді, яни тоазу, дене ызуыны жоарылауы, азаны жалпы тозуыны белгілері
Жынысты-несеп жолы микоплазмозы — бл жынысты, сирек жадайларда трмысты жолмен берілетін несеп жолыны ауруы.
Микоплазмалар 60–90 % жадайда несеп жолыны абынуы кезінде пайда болады. Сондай-а дені сау адамдарды талдамасында микоплазмалар 5–15% жадайда кездеседі. Бл ауруды белгілері білінбей за уаыт сатала алатынын крсетеді. Алайда жктілік, бала туу, жасанды тсік, тоу, стресс жадайларында микоплазмоздар белсенді болып, ауру ткір тріне енеді. Микоплазмоз пиелонефрит, простатит, уретрит, артрит, сепсис, жктілікті ртрлі патологиялары, босананнан кейінгі эндометрит сияты аурулар тудыруы ммкін.
Ауыру статистикасы
Аталан аура бкіл лемге тараан, кбінесе йел адамдар ауырады, кбінесе гинекологиялы аурулармен ауыран, жынысты жолмен берілетін инфекциялармен ауыран немесе сала жынысты мір сретін йелдер ауырады.
Жкті йелдердегі микоплазмоз
Соы жылдары жкті йелдерді микоплазмозы беле алды, себебі осы кезде йел иммунитеті те нашар болады, сондытан азаа инфекция кіріп кетеді. Жкті йелдерді микоплазмозы тсікке, эндометритке алып келуі ммкін.Микробты жасуша – тым уалаушылы жне жаа делулерді негізі ретінде. Тіршілік иесіні жасушалы жне жасушалы емес формасыны йымдасуы. Ядро рылысы, оны тым уалаушылыта атаратын ызметі. Плазмидтер мен бактериалды хромасомаларды йымдасуыны молекулярлы негіздері. Хромасомдардан тыс генетикалы детерминантаны сипаттамасы, оларды трлері жне асиеттері. Тым уалаушылы жне згергіштік туралы тсінік. Генотип жне фенотип, геном туралы тусінік. Жасушалы метоболизмде гистондар жне ДН, РН атаратын ызметі. Мутация жне рекомбинация (коньюгации, трансдукция и трансформация). Гендік ауытушылыты молекулярлы механизмі, генетикалы адаалау. Мутагендер, оларды сер ету механизмдеріні ерекшеліктеріні пайда болу классификациясы..). оректік орталар: арапайым жне крделі, оректік орта рамы, оларды олдану. рамы, белгіленуі, консистенциясы бойынша оректік орта классификациясы. Ажыратып-балау орталары, негізгі жне элективтік. оректік ортаа ойылатын талаптар. Стерильдеу дістері: физикалы факторларды сер етуі, ультра клгін сулелері, радиациялы суле шыару, автоклавтау. Микроорганизмдерді тыныс алуы, тыныс алу трлері. Аэробты жне анаэробты тыныс алу жолдары. Энергетикалы алмасуды физиологиясы: энергияберуші рдістерді жасушалармен олдануы, оларды тиімділігі жне орта шарттарына туелділігі. Субстрат ассимиляциясыны негізгі жолдары: ауыздар, майлар, кмірсулар, амин ышылдары, кмірсутектер, спирттер, органикалы ышылдар, минералды компоненттер. Гликолиз жне ашу. Кребс циклы, цикл жйесіндегі ферменттер белсенділігін адаалау. Ферменттер, оларды микроорганизмдер тіршілігінде атаратын рлі. Ферменттерді химиялы рамы, сер ету механизмі бойынша классификациясы. Конституитивті жне индуциябелді ферменттер, эндогендік жне экзогендік ферменттер, оларды сипаттамасы. Биокатализ механизмінде белсенді ортаны химиялы табиаты. Коферменттер жне друмендер, ферменттерді алыптасуында кофактор жне металдарды рлі. Жасушада ферменттерді жиналуы. Орта компоненттеріні микроб жасушасына тасымалдануы: белсенді тасымалдау, диффузия. Мембраналы потенциал. Биологиялы жйелердегі редокс-потенциалдар. Заттарды мембрана арылы ауысуы. Мембраналы тедік. Донианды теесу. Ферменттерді инактивтеу, ферменттерді белсенділігіне сйкес рH жне температура. сінді ортасы мен микроб жасушасыны арым – атынасы, микроорганизмдерді суі мен биосинтезіне физико – химиялы жне сырты физикалы факторларды сер етуі