Жылу желiлерiнiң сұлбасы және кескiнi
Дайындалған жылутасығыш (берiлген температураға дейiн қыздырылған су немесе белгілі қысымдағы) жылу желiлерi арқылы жылу тұтынушыларына беріледі. Жылу желiсi жылу өткiзулерден тұрады, яғни бiрлескен құрыштан жасалған құбырлар, жылу оқшаулау, бөгетті және реттегіш арматурадан, авто реттегіштен, дренажды және ауа жіберетін құрылғылардан, қозғалатын және қозғалмайтын бекітпеден, қызмет ететін камерадан және құрылыс заттарынан тұрады.
Су желiлер үшiн керi жылылық өткiзулері және бу желiлер үшiн iркiндi өткiзгiшi бар бу құбыры қазiргi уақытта жылу желiлердің үлкен бөлігін екi құбыр орындайды.
Жылулық желiнің сұлбасы жылулық тұтынуды ауданына байланысты жылу көздерінің орналастыруымен, жылулық жүктеменiң сипаттамасымен, (ЖЭО немесе аудандық қазан) және жылутасығыштың түрiмен анықталады. Желiнiң сұлбасы сенiмдiлiкті және үнемдi пайдалануды қамтамасыз етуi керек; желiнiң созылымдығы минималды болуы керек, ал кескiн барынша қарапайым болу керек.
Бу негiзiнен өнеркәсiптiк кәсiпорындардың технологиялық жүктемелерi үшiн жылутасығыш ретiнде пайдаланады. Бу желi негiзгi жүктемесі әдетте өнеркәсiптiк кәсiпорындардағы цехтар болып көрiнген түйiндерде кішігірім шоғырланады. Сондықтан жылулық жүктемеде бу желiлерiнің меншiктi созылымдылығы үлкен емес. Будың беруiнде (24 сағ. дейiн) технологиялық үдерiстiң сипаттамасы бойынша қысқа мерзiмдi үзiлiстер ықтимал, ең үнемдi және жеткілікті сенiмдi шешiміне сонымен бiрге iркiндi өткiзгiшi бар бу құбырының бiр тұрбалы аралық төсемi қызмет етедi.
Су жылу желiлерi магистральды және таратушы деп айқын бөлуге болады. Магистралды жылулық тұтынудың аудандарымен жылу көздерін өзара қосатын жылу өткiзулер. Жылутасығыш магистралдықтан тармақталған желіге келеді және тармақталған желдерi бойымен топты жылулық қосалқы станцияларға беріледi немесе жергiлiктi жылулық қосалқы станциялар абоненттердiң жылу қолданатын қондырғыларына беріледі. Магистральды желдерге жылулық тұтынушыларын тiкелей қосу рұқсат беру керек емес, iрi өнеркәсiптiк кәсiпорындарды қосу кейбiр жайларды ескермегенде.
Жылу желiлерiн радиалды және сақиналы деп бөледі. Жылумен жабдықтау көзден алып тастаудың өлшемi бойымен диаметрдiң бiртiндеп кiшiрейуіне байланысты радиалды желiлерiн және жылулық жүктеменiң төмендетуi ең жиi қолданылады (28 сурет). Мұндай желiлер пайдалануда қарапайым және ең кiшi күрделi шығындар талап етедi.
Сурет 28. Радиалды жылу желісі
Радиал желiлерiн кемшiлiгі сақтаудың жоқтығы болып келедi. Мысалы, магистральдардың бiрлерiнде апат болғанда, а нүктеде ал магистраль I, а нүктеден кейiн жылутасығыштың жүрiсi бойымен орналастырылған барлық тұтынушыларға жылулықтың беруi тоқталады. Магистраль басында апат болған жағдайда осы магистральға қосылған барлық жылу тұтынушыларды жылумен қамту тоқтатылады. Жылулықты тұтынушыларды жабдықтаудың сақтауы үшiн магистральдардың арасындағы тұйықтағыш қарастырылады. Тұйықтағыштың үлкен диаметрі салынады, олар магистральдардың ортасына немесе соңына қосылады.
Бiрнеше ЖЭО-тарынан iрi қалаларды жылумен жабдықтауында байластыратын байланыстардың магистральдары олардың қосылуы ЖЭО-ғы өзара бiтеу жолын орынды ескеру. Осы жағдайда бiрнеше қоректендiру көздерi бар бiрiккен сақиналы жылу желiсi пайда болуы мүмкін. Мұндай желiнi сұлбасы 29-шы суретте көрсетілген. Осындай жүйеге ЖЭО жылу желiлерi және iрi аудан немесе өнеркәсiптiк қазан қосылуы мүмкін.
Желiлердi сақиналау желiнiң бағасын едәуiр көтерiп жiбередi, бiрақ жылумен жабдықтаудың сенiмдiлiгiн жоғарылатады. Технологиялық қажеттіліктер үшін жылутасығышты беру кезінде үзiлiстерге рұқсат бермейтiн өнеркәсiптiк жылу желiлерiнiң сақиналауы технологиялық қажеттiлiктер үшiн мiндеттi жабдықтау болып табылады. Осы жағдайда сақиналау қайталаумен алмастырылуы мүмкін, яғни параллель екi бу құбырларының аралық төсемiмен немесе жылулық өткiзулермен. Бұл жағдайда екiншi бу құбыры немесе жылулық өткiзу осы жағдайда «резервте» болады. Өнеркәсiптiк кәсiпорындарға тиiстi дәлелдеулерде келесi кәсiпорынды кеңейту немесе жеке цехтар үшiн жылу желiлерi қорындағы қуат ескерiледi.
Магистральды жылу желілерінің қосылуы бір қатар жылу көздерінің жылумен қамтуды резервтеу ЖЭОға қазанның резервiн кiшiрейтуге және жылу көздердiң есебiнен оңтайлы жүктемені үлестiрудi ең үнемдi жабдық қозғалтқыштың пайдалану дәрежесін үлкейту.
Магистральдардың арасындағы үлкен диаметрлі бөгет жасайтын байланыстар резервтелетін су ағындарын беруді қамтамасыз ететін жеткiлiктi өткiзгiштiк қабiлеті болуы керек. Өткiзгiштiк қабiлеттiң көбейту үшiн қосалқы станцияларына сорғы станциялары орнатады.
Ыстық сумен жабдықтаудың дамыған жүктемесiмен қалалардағы магистральдардың арасындағы байластыратын тәуелсiз орынды ыстық сумен жабдықтаудың жүктемесiнiң сақтауы үшiн таратушы жылу тораптардың арасындағы диаметрін ескеру керек.
Сурет 29. Бiрнеше ЖЭО-тарынан iрi қалаларды жылумен жабдықтауында байластыратын байланыстардың магистральдарының қосылуы