ГРЭ тәсілдері, әдістері, құралдары

 

                       
   
Тәсілдері
 
   
 
   
 
 
Тікелей - Жеке бизнесті шектеу, - Мемлекеттік кәсіпкерлік
 
Жанама - Несие-ақшалық, - Салықтық, - Бюджеттік, - Индикативті жоспарлау
 
 
   

 


 

 
 

                   
 
- лицензиялау, - регламенттеу, - тіркеу, - монополияға қарсы тыйым салу, - баға шектеулері, - квоталау, - еңбекақыны минимизациялау
 
- жоспарлар және кешенді бағдарламалар, - стандарттар, - нормативтер, - тарифтер, - мемлекеттік инвестициялар
 
- есептік мөлшерлеме, - резервті мөлшерлеме, ашық нарық опера-циялары, сеньораж, (мемлекеттің ақша шығарудан түскен табысы), - валюталық басқыншылық, - несиелік жеңілдіктер    
 
- салық мөлшер-лемелері, - кедендік баж, - салық жеңілдіктері
 
 
 

 

 


 

Индикативті жоспар негізінде мыналар анықталады:

- мемлекеттің құрылымдық бағдарламасының ауқымды элементтері,

- экспорт және импорт құрылымдары,

- ҒТП негізгі бағыттары,

- нарықтық және өндірістік инфрақұрылымның дамуы,

- әлеуметтік жағдайлар мен әлеуметтік құрылымдарды реформалаудың негізгі бағыттары,

- халықтың өмір сүру деңгейі мен қамтамасыз етілуінің көрсеткіштері,

- мемлекет дамуының параметрлері.

 

Индикативті жоспар біртұтас тұжырымдамалық құжатқа мыналарды біріктіреді: қызмет етудегі экономикалық саясатты; болжамдау есептерін; реттегіштер жүйесін; мемлекеттік инвестициялар көлемін; құрылымдардың микродеңгейде қызмет ету динамикасын.

 

Ақша жүйесі және оның элементтері

Ақша жүйесі – бұл әр елде тарихи қалыптасқан мемлекетпен заңды түрде бекітілген, ақша айналымын ұйымдастыру нысаны.

 

 

 


Ақша бірлігі – мемлекетте бірлік ретінде қабылданған ақша мөлшері.

Баға ауқымы – мемлекетте ақша бірлігі және оның құрамдас бөліктері ретінде қабылданған ақша металының салмақтық мөлшері.

Эмиссиялық жүйе – ақша және құнды қағаздар шығаратын мекемелер,

 

Ақша түрлері – тауарлық, металдық, қағаз, несиелік, электрондық.

Ақша жүйесінің институттары – ақша айналымын реттейтін мемлекеттік және мемлекеттік емес мекемелер.

 

Несиелік-банк жүйесі

 

Несие– бұл пайызы төленіп қайтару шартымен берілетін ақша немесе тауар түрінде қарыз беру.

 

 

 

 


Ынталандырушы – экономикадағы ақша айналымын жылдамдату арқасында экономикалық процестерді жылдамдату.

Үлестіруші – оның көмегімен түрлі салалар арасында қаражаттарды қайта бөлу жүзеге асырылады.

 

Алмастырушы– қолма-қол ақшаны несиелік ақшамен алмастырады.

 

 

 


Мерзімділігі,

Қайтарымдылығы,

Төлемділігі,

Материалдық қамтылуы,

Мақсаттық тағайындалуы.

 

 

Несие беру тәсілі бойынша– қысқа мерзімді (1 жылға дейін),

- орта мерзімді (3 жылға дейін),

- ұзақ мерзімді (10 жылға дейін).

Несие беру сипаты бойынша - банктік,

- коммерциялық,

- мемлекеттік,

- тұтынушылық,

- ипотекалық,

- мемлекетаралық және т.б.