Ксіпкерлік ызметті теориясы жне ксіпорынны йымды нысандары.
Экономикалы дадарысты теориялары.
Экономикалы дадарыс – бл ндіріс клеміні кенеттен тмендеуі. ндіріс клемі тмендеуіні алы шартына экономикадаы орлану диспропорциясын жатызамыз. Осы салдар тптеп келгенде ндіріс пен ттыныс арасындаы негізгі пропорцияны бзады. азіргі нарыты маркетингтік зерттеулерді фирма, корпорацияларды кеінен олдананына арамастан, оларды ешайсысы зіні ндірістік жне комерциялы ызметіні барлы салдарын дл есептей алмайды.
Біріншіден, бл тауар жне аша айшылыымен байланысты екендігі белгілі. ай кезде аша айналым ралы ретінде олданыланда, онда айырбас процесі Т-A-T екі арама-арсы актіге зіледі: 1) сату Т-A болса, 2) сатып алу A-T болма.
Екіншіден, баалы ааздарды тауар нарытарындаы бааларды зіліссіз тербелуіосы рыноктаы сраныс пен сыныс арасындаы диспропорцияны пайда болуын байатады.
шіншіден, бл капиталды арты орлануы. ндірісті лаюы тлем сранысымен салыстыранда тым арты болып келеді. Сондытан да экономикалы дадырысты детте, арты ндіру дадарысы деп те атайды.
Экономикалы цикл. Циклды кейнстік, неокейнстік жне монетарлы тжырымдамалары.
Экономикалы цикл – бл дадарыстар арасындаы мерзім жне осы кезде оны трт фазасы ауысады.
Фазаны бірінші циклы – ндіріс лдырауыны дадарысы. Дадарыс былысыны болуы сраныс тлем абілеттілігімен салыстыранда тауарды арты ндірумен тсіндіріледі. Экономикалы циклды екінші фазасы депрессия («depressio» – латын сзі, тмендеу, тередеу дегенді білдіреді). Бл фазада ндірісті лдырауы тотатылады.
шінші фаза – тірілу, бан тн нрсе ндірісті лайту, демек пайда бар деген сз. Ол кезегіндегі ндірісті дамуын ынталандырады. Циклды тртінші фазасы – рлеумен алмасады. рлеу нім ндіруді арындылыымен сипатталады жне ол дадарыс алдындаы дегейден жоары, жмыссызды тартылады, арыз капиталы сынымы лаяды жне банк пайызыны нормасы тмендейді.
Аылшын экономисі Дж. Кейнсті ойынша, цикл фазасыны алмасуы крделі аржы млшерімен байланысты, ол пайда млшері мен пайыз млшері ара-атынасымен тсіндіріледі. Дж. Кейнсті ізбасарлары – «неокейнстіктер» – мселен американ экономисі – Пол Самуэлсон былай дейді: нарыты экономиканы циклды сипаты лтты табыстаы ттыну лесіні тмендеуімен жне акселератор жеделдету іс-рекетімен тсіндіріледі. Монетаристік мектепті негізін алаушы Милтон Фридменні ойынша, дадарыстар мемлекетті аша саясатын нашар жргізуінен туындайды. Сондытан мемлекетті араласуы аша массасын шектеу мен тратандыруа баытталуы ажет.
Азіргі циклды дамуды ерекшеліктері, зын толындар.
Дадарыс кезеі сипатында жаа былыс – инфляция пайда болды. Дадарыс былысыны инфляциямен осылуы стагфляция деп аталады. Бір жаынан экономикалы даму болып жатып, екінші жаынан баса салалар лдырап, артта алып жататын болсы, онда бндай лдырауды – рылымды дадарыс деп атайды.
Циклды классификациялаанда екі критериі олданылады: затыы жне оны озаушы кштер.
Осы критерийлерге сйкес циклды классификациялауды белгілі айындамалары абылданан:
1. Н.Д. Кондратьевті циклдары немесе затыы 40-60 жыла созылан зын толынды циклдар. Оны басты озаушы кші – технологиялы ндірістегі технологиялы базаны радикалды згеруі жне оны згеруі жне оны рылымды айта рылуы.
2. Белгілі американ экономисі С. Кузнецті циклдары жне оны затыы 20 жылмен шектеледі. озаушы кштері – ндірістегі дайы ндіріс рылымыны жылжуы боп табылады.
3. Жеке шаруашылы циклдары. Бл 1 жылдан бастап 12-і жыла дейінгі кезеіді амтиды жне инвестициялы белсенділікті тербелісіне байланысты мір среді.
Ксіпкерлік ызметті теориясы жне ксіпорынны йымды нысандары.
Ксіпкерлік – адам ызметіні ерекше саласы. Экономикалы дебиеттерде кесіпкерлік пен бизнес ымдарын балама трінде арастыру жиі кездеседі. Бизнес – табыс келетін кез келген ызметті трі. Ксіпкерлік – новаторлы іс. Наыз ксіпкер – ол нертапыш. Ксіпкерлік абілеттілік дегеніміз – адамны бизнесте жаалыты аша білу абілеттілігі, біра ол бизнеске атысатындарды барлыыны олынан бл келе бермейді.