академик, геолог- алым.

аныш Имантайлы Стбаев Араны слу тріні бірі-(брыны Семей губерниясыны Павлодар уезіндегі Акелін болысыны 4-ші ауылында) азіргі Павлодар облысыны, Баянауыл ауданыны И.Стбаев атындаы совхозында 1899 жылды 30 наурызында (12 суір) Стбаевтарды лгілі — негелі ауылында дниеге келді.

анышты жерлесі рі досы лкей Хаанлыны мліметтері бойынша, революциядан (1917ж.) брыны ыр азатары арасында Стбаевтардан кп оыан ауыл болан емес. «анышты кесі Имантай — аылды, момын, тере ойлайтын, р нрсені аылмен, сабырмен шешетін кісі болатын…»

«яда не крсе, шанда соны ілерсі» демекші, табиатынан зерек аныш 1909-1911 жылдары зіні туан ауылындаы орыс — аза мектебінде оып, 1918 жылы Семей аласындаы оытушылар семинариясын бітіреді. Одан кейінгі бірер жыл Семей аласында, з ауылында малімдік ызмет атарып, 1920-1921 жылдары Баянауыл ауданындаы 10-шы учаскесіні халы соты болды.

1921 жылы жазда аныш Имантайлы Баянауыла емделуге келген сол кездегі Сібір іріні ірі, мдени орталыы Томск аласыны технология институтыны профессоры (кейін академик болан) Михаил Антонович Усовпен танысады. аныша М.А.Усов азастанны геологиясы мен тау-кен байлытары туралы кптеген ызыты гімелер айтады.

зі мірден озанша стаз санаан профессор М.А.Усовты ыпалымен 1921 жылы аныш Имантайлы Томск технология институтыны кен факультетіні геологиялы барлау бліміне оуа тседі.

аныш Имантайлы студент болан жылдарда профессор М.А.Усов басаран палеонтология жне тарихи геология кафедрасыны оытушысы болан В.А.Хохлов (кейін ылым докторы, профессор) «Студент аныш» атты естелігінде былай деп жазды: «Бл зі оуа жан-тнімен берілген студент болатын. Жалпы геология жніндегі сабатарда ол М.А.Усовты тамаша лекцияларын марта тыдады… Екінші курстан кейін ол М.А.Усовты дала жмыстарына атысты…»

Институтты бітіргеннен кейін .И..Стбаев зіні туан еліне оралып, міріні басым кпшілігін оны геологиясын зерттеуге жне туан лкесіні минералды шикізат негізін жасауа арнап, барлау, ылыми ізденіcтеріні нтижесін ндіріске енгізуге, республикамызда индустрия алыптарын салуа зор лес осты.

Ол 1920-1930-шы жылдары ке клемді барлау жмыстарына басшылы жасап, олара тікелей атынасуымен бірге Жезазан-лытау, арсапай, аратау полиметалл кендері жнінде іргелі ылыми ебектер жазды.

1926-1941 жылдары Атбасар, арсапай трестерінде геологиялы бліміні жетекшісі жне бас геолог болан аныш Имантай лы Жезазанны одатаы ірі мыс рудалары бай аудандар атарына жататынын блжытпай длелдеп, минералды шикізаттара бай Сарыара, Кенді Алтай сияты айматара ерекше назар аударды.

Академик И.Стбаевты кп ырлы талантыны жарын крінісі — ол, ылыми жмыстарды лы йымдастырушысы болды. Оны халына мраа алдыран азынасы — іргесін зі алаан, ылым ордасы азастанны лтты ылым академиясы болып табылады.

аныш Имантайлы бл ылыми-йымдастырушылы жмыса 1941 жылы шаырылды. Осы жылы КСРО ылым академиясыны аза филиалыны орынбасары болып сайланды.

1943 жылдан филиалды траасы ызметін атарды. Сол жылы .И.Стбаев геология ылымындаы здік жетістіктері шін КСРО ылым Академиясыны корреспондент мшесі, ал 1946 жылдан толы мшесі (академик) болып сайланды. Ол сол кезде КСРО-а кірген кншыыс республикалары халытары кілдерінен шыан тыш академик еді.

1946 жылы 1 маусымда КСРО ылым Академиясыны аза филиалы негізінде аза КСР-ні ылым академиясы (азіргі Р лтты ылым академиясы) ашылуы республика міріндегі аса крнекті оиа болды. Академияны тыш толы мшелері болып 14 адам — .И.Стбаев; М.О.уезов; .Б.Бектров; Н.Т.Сауранбаев т.б. бекітілді.

аныш Имантайлы Стбаев академия президенті ретінде ылым мен ндірісті байланыстыруа, ылыми жетістіктерді ндіріске енгізуге лкен мн беріп отырды.

Ол зі негізін алаан лтты ылым академиясыны 1946-1952 жне 1955-1964 жылдар аралыында 16 жыл басарды, ал геологиялы ылымдар институтына ш жылды зілісті оспаанда 1941-1964 жылдар здіксіз жетекшілік етті.

аныш Имантайлыны пайдалы кендерді болжам карталарын растыруды методологиялы теориялы негіздерін айындауа осан лесі зор.

1958 жылы .И.Стбаев бастаан бір топ алымдара Орталы азастанны кешенді металлогениялы жне болжам карталарын жасааны шін Лениндік сыйлы берілді. Сол елуінші жылдарды зінде-а кешенді металлогениялы болжам карталарды ндіріске енгізуге айтарлытай нтижелер берді: Сарыара аймаында ара, тсті, сирек металдарды жаа кендері ашылды. Ашылан кендер мен руда белгілеріні 90%-і айтылмыш болжам карталарды негізінде аныталды.

.И.Стбаев сол кездегі Кеес еліні жоары марапат белгісі Ленин орденіні трт рет иегері, Лениндік жне Мемлекеттік сыйлытарды иегері. Алайда осындай ата-дрежелерге арамастан .Имантайлы кімшілдік-міршілдік жйе орнатан оамды тртіпке сенімсіз адам болып та саналан.

1940 жылды соы мен 1950 жылды басында сталиндік билеу жйесіні Кеес мемлекеті зиялыларына арсы басталан шінші саяси уын-сргін кезінде .И.Стбаев оны рбандыына шалына жаздады.

1964 жылы 31 атар кні Москваны Кунцево деген орманды аймаына орналасан Кремль ауруханасында аныш Имантайлыны жрегі соуын тотатты.

Халымызды рухани міріндегі ерекше лы тла .И.Стбаевты есімі халыны жанында мгі саталма. Оны есімі зі за жылдар жетекшілік еткен Р лтты ылым академиясыны геологиялы ылымдар институтына, Алматы, Балаш, Семей т.б. алалардаы кшелерге, кіші планетаа берілген. .Имантайлыны рметіне Жоар Алатауы, жотасындаы мзда пен шы, аратаудаы ванадий кен орны рудаларында табылан «Сатбаевит» минералы «Академик Стбаев» гладиолус глі аталан.

аныш Имантайлы Стбаев сан ырлы талантын, аыл ой парасатын туан халыны мерейін стем етуге жмсады. Оны негелі мір жолы баршамыза лгі. Белгілі оам айраткері І.Омаровты сзімен айтса, «аныш аза топыраында туып, халыны стін ішіп, ер жетті де, сол халыны даын бкіл лемге ктерді. зі де сол шеберде алып ойан жо, дние жзіне белгілі болды.»