Тапсырма. Қорытпалардың құрамын анықтау
Есепті қарап шығайық: А және В қорытпалар алу үшін І, ІІ, ІІІ және ІV металлдар қолданылады. Олардың А және В қорытпалардың құрамында болу талаптары 8-кестеде келтірілген.
І, ІІ, ІІІ және ІV металлдарын өндіруге қажетті кендер қорлары мен олардың мінездемелері 3.9-кестеде көрсетілген.
8-кесте – Қорытпа құрамын анықтау есебіндегі металлдардың қорытпа құрамында болу талаптары.
| Қорытпа | Металл құрамына қойылатын талаптар |
| А | I металлының 80 %-нен артық емес |
| II металлының 30 %-нен артық емес | |
| В | II металының 40 %-нен 60 %-не дейін |
| III металлының 30 %-нен кем емес | |
| IV металлының 70 %-нен артық емес |
9-кесте– Қорытпа құрамын анықтау есебіндегі кендер мінездемесі мен қоры
| Кен | Максималды қор, т | Құрамы, % | Баға, доллар | ||||
| I | II | III | IV | басқа компоненттер | |||
А қорытпасының 1 т бағасы 200 долларов болсын, ал В қорытпасының 1 т – 210 доллар. А және В қорытпаларын сатқаннан келген пайданы максималдау қажет..
А және В қорытпаларын алуға қажетті І, ІІ, ІІІ және ІV металлдарының санын сәйкесінше 
, 
, 
, 
и 
, 
, 
, 
белгілейік. Қолданылған 
-нші кен санын 
деп белгілейік.
Осылай, бұл есептің математикалық моделі келесі түрге ие: максималдау
Қорытпа құрамына шек бойынша ( екі кесте мәліметтері негізінде):
,
,
,
,
,
,
Кен құрамы мен мінездеме бойынша (үш кесте мәліметтері негізінде):
,
,
,
,
Сонымен қатар, айнымалыларды пайдалану диапазоны бойынша:
,
,
,
,
33-суретте көрсетілгендей, C3:D6 ұяшықтар диапазонын 
айнымалыларға бөлейік, ал F3:F5 ұяшықтар диапазонын айнымалырға бөлейік.
33-сурет – Қорытпа құрамын анықтау есебінің бастапқы мәліметтер
G9 ұяшығына мақсатты функциян енгізейік
=200*СУММ(СЗ:С6)+210*СУММ(D3:D6)-30*F3-40*F4-50*F5
С8:С17 ұяшықтар диапазонына сол жақ шектерді енгізейік және оларды барлық айнымалылар сол жақта болатындай, ал тең емес белгілері – кем немесе тең болатындай түрге келтірейік:
=СЗ-0,8*СУММ(СЗ:С6),
=С4-0,3*СУММ(СЗ:С6),
=D4-0,6*СУММ(D3:D6),
=0,4*СУММ(D3:D6)-D4,
=0,3*СУММ(D3:D6)-D5,
=D6-0,7*СУММ(D3:D6),
=СУММ(СЗ:D3)-0,2*$F$3-0,1*$F$4-0,05*$F$5,
=СУММ(С4:D4)-0,1*$F$3-0,2*$F$4-0,05*$F$5,
=СУММ(С5:D5)-0,3*$F$3-0,3*$F$4-0,7*$F$5,
=СУММ(С6:D6)-0,3*$F$3-0,3*$F$4-0,2*$F$5.
НЗ:Н5 ұяшықтар диапазонына қорды бар кен санын енгізейік. 34-суретте көрсетілгендей Сервис, Шешім іздеукомандаларын таңдап, Шешім іздеутерезесін толтырайық.
Қажетті ұяшықтарды және шектерді толтырғаннан кейін Орындау батырмасын басыңыз.
34-сурет – Қорытпа құрамын анықтау есебіндегі Шешім іздеутерезесі
3-тапсырма.Кəсіпорын төрт түрлі өнім шығарады: Ө1, Ө2, Ө3, Ө4. Оны өндіруде үш ресурс қолданылады: еңбек, шикізат жəне құрал-жабдық. Əр ресур бойынша шығын төмендегі 3.10-кестеде берілген.
Өнімді сатқаннан түсетін пайда:
Ө1 – 60, Ө2 – 70, Ө3 – 120, Ө4 – 130.
Кəсіпорынның пайдасын максималдау үшін əр өнім бойынша өндірудің тиімді жоспарын құрыңыз.
10-кесте – Өнімді шығаруға жұмсалатын ресурстар нормасы
| Ресурс | Өнім түрі | Ресурс көлемі | |||
| Ө1 | Ө2 | Ө3 | Ө4 | ||
| Еңбек | |||||
| Шикізат | |||||
| Құрал-жабдықтар |