Тжірибелік жмыс
Патофизиология-2. «ЭНДОКРИНДІК ЖЙЕ» МОДУЛІ
ТЖІРИБЕЛІК САБАТАРА АРНАЛАН ДІСТЕМЕЛІК СЫНЫСТАР
Таырып: «Эндокринопатияларды жалпы этиологиясы мен патогенезі. Гипо- жне гипертиреоз, гипо-жне гиперкортицизм дамуыны патофизиологиялы тетіктері» (3са).
6.1.2.Сабаты масаты:
1. Эндокринопатияларды этиологиясы мен патогенезі бойынша білімін алыптастыру, топта жмыс істеуді коммуникативтік дадысын, ртрлі эндокринопатиялар кезіндегі клиникалы-зертханалы мліметтерді сараптауды машыты дадысларын жетілдіру.
6.1.3.Оыту міндеттері:
· аланша безі жне бйрек сті бездеріні гипо- жне гиперфункциясыны этиологиясы мен патогенезі бойынша білім алыптастыру
· аланша безі жне бйрек сті бездері ызметтері бзылыстарында клиникалы-зертханалы мліметтерді сараптау машыты дадысын алыптастыру
· топта жмыс жасау кезіндегі студенттерде коммуникативтік дадыны жетілдіру
6.2.4. Таырыпты негізгі сратары:
1. Ішкі слденіс бездері ызметіні орталы реттелу тетіктеріні бзылыстары (транс- жне парагипофиздік реттелу), себептері, даму тетіктері. Кері байланыс тетігіні бзылысы.
2. Эндокриндік бездер ызметіні бзылысына алып келетін бездерді зінде орналасан патологиялы рдістер
3. Гормондар белсенділігіні шеткері (безден тыс) бзылуыны тетіктері Периферические (внежелезистые) нарушения активности гормонов Peripheral (extra glandular) violations of hormones activity.
4. аланша безі ызметіні бзылуы. Гипотиреоз, этиологиясы, негізгі кріністеріні патогенезі.
5. Гипертиреоз этиологиясы, патогенезі, клиникалы крінісі.
6. Бйрек сті бездеріні жіті жне созылмалы жеткіліксіздігіні этиологиясы, негізгі кріністеріні патогенезі .
7. Гиперкортицизм, этиологиясы, негізгі крністеріні патогенезі.
8. Инсулинні бездік жне безден тыс жеткіліксіздігі, даму тетіктері.
9. антты диабетті I жне II тріні этиологиясы мен патогенезі
10. Гипергликемиялы жне гипогликемиялы комаларды патогенезі
6.2.5.Оыту жне йрету дістері:
Таырып сратары бойынша пікірсайысы, патогенезді сызбансасын растыру, кейс-стади, сзжмбаты шешу, тестілеу.
Тжірибелік жмыс
№ 1 тапсырма. Кестені толтырыыз
Гипотиреоз бен гипертиреозді кріністері
| Крсеткіш дегейі | Гипотиреоз | Гипертиреоз |
| Негізгі зат алмасу дегейі | ||
| Катехоламиндерге сезімталдыы | ||
| Жалпы кріністері | ||
| андаы холестерин дегейі | ||
| Мнезі | ||
| Жрек антамыр ызметі | ||
| Асазан ішек ызметтері | ||
| Тынысты ызмет | ||
| Блшыет межеуаты жне рефлекстер | ||
| Температураа тзімділік | ||
| Терісі мен шаштары | ||
| Салмаы |
№ 2 тапсырма. Кейс стади
№ 1 есеп
аланша безіні ауруы бар науасты радиоиммунды діспен зерттеген, ан сарысуында тироксин (Т4), трийодтиронин (Т3) жне тиреотропты гормон (ТТГ) дегейлері аныталды. Т4 жне Т3- андаы млшері азайан, ТТГ- зіндік дегейі жоарылаан.
1. Алынан мліметтер аланша безіні гипо немесе гиперфункциясынан хабар бере ме?
2. Дерттік рдіс ай жерде орналасуы ммкін?
№ 2 есеп
.Итті бйрек сті бездеріні екеуі де алынып тасталан. Адреналэктомиядан 1 кннен кейін онда дерттік згерістер дамиды (лсіздік, блшыет тонусы тмендеген, анорексия, су, анурия). Операциядан кейін 3 туліктен со жануар ліп алды.
1. Ит неден лді?
2. Бйрек сті безіні ай абатыны (ыртысты немесе мыйлы) гормоны жеткіліксіздігінен лді?
№ 3 есеп
Клиникаа 25 жасар науас Н. мрт, саал суіне, етеккір оралымыны бзылысына, жалпы лсіздік, бас ауыруы, арасы мен ая-олдарындаы ауыру сезіміне шаымданып тсті. Тексергенде:
- Терісі жа, ра, іші жне сан терісінде ою ызыл тсті жолатар.
- Бет, мойын, іші, кеудесінде майларды айын жиналуы
- Артериялы ысым 150/105 мм сын.ба.
- Жамбас сйегіні рентгенограммасында – айын остеопороз
- Гипернатриемия, гипокалиемия, гипергликемия – 9,5 ммоль/л, глюкозурия
- Кортизол дегейі жоарылаандыы аныталды
1. Бл белгілер андай безді заымдананын крсетеді? Гипофиз немесе бйрек сті безіні дертімен байланысты екенін білу шін андай осымша зерттеу дістері ажет?
2. Берілген кріністерді патогенезі андай? Патогенезді сызбансасын растырыыз.
| Біріншілік гиперкортицизм | ||
| Екіншілік гиперкортицизм | ||
| шіншілік гиперкортицизм | ||
| АКТГ- эктопиялы ндірілуі синдромы | ||
| Гиперкортизолизм Зат алмасуды бзылысы | ||
| Нруыз алмасуы | ||
| Кмірсу алмасуы | ||
| Май алмасуы | ||
| Су-минералдар алмасуы | ||
| Негізгі кріністері | ||
| Артериялы гипертензия | ||
| Стероидты кардиомиопатия | ||
| «Кушинг трізді келбет» | ||
| Блшыеттік лсіздік | ||
| Остеопороз, сйек деформациясы мен сынуы балаларда бой суіні тежелуі | ||
| Ішті, иыты, санны терісіндегі сызытар - кгілдір тсті дистрофиялы «созылу жолатары» | ||
| Маскулинизация - йелдерде ерлерге тн екіншілік жыныс белгілеріні пайда болуы: саал, мртты суі, дауысты згеруі (барифония) | ||
| Трофикалы жаралар, ірідік заымданулар, жпаа тзімділікті тмендеуі | ||
Есеп
Ауруханаа 27 жасар науас, лсіздікті деуіне, ебекке абілеттілігіні тмендеуіне, йысыздыа, тбетіні жоалуына, арытауына шаымданып, тсті. Науасты тексергенде:
- Ішті а сызыы аймаыны терісінде, шынтаты бгетін жерінде, олты асты ойысында, ауыз уысыны шырышты абатында, тілінде ср - оыр тсті нілдену байалады.
- Артериялы ан ысымы 80/60 сын. ба.б.
- Блшыет межеуатыны тмендеуі
- Гиперкалиемия, гипонатриемия, анда ант млшері – 3,3 ммоль/л
- анда кортизол, зрде кортикостероидтар дегейі тмендегендігі аныталды.
- ай безді заымдануы осы кріністерді береді? Бйрек сті безіні ыртысты
абатыны
- Ауру алай аталады? Аддисон ауруы (бйрек сті безіні созылмалы жеткіліксіздігі)
- Байалан згерістерді патогенезі андай?
- Патогенезді сызбансасын растырыыз
| Патогенездегі негізгі тізбегі | |
| Зат алмасу бзылыстары | |
| Су -электролит алмасуы | |
| Кмірсу алмасуы | |
| Нруыз алмасуы | |
| Негізгі кріністері | |
| Блшыеттік лсіздік, шаршаышты, адинамия | - |
| Артериялы гипотензия | - |
| Анорексия, лосу, су, іш аймаында ауыру сезімі | - |
| Бйрек сті безіні тек біріншілік жеткіліксіздігіндегі кезіндегі тері мен шырышты абаттарды гиперпигментациясы |
Глоссарий
| Эндокринопатиялар – эндокриндік бездер ызметіні бзылуы | Эндокринопатии – нарушения функции эндокринных желез | Endocrinopathy – disfunction of endocrine glands |
| Моногландулалы эндокринопатиялар- бір безді ызметіні бзылуы | Моногландулярные эндокринопатии – нарушение функции одной железы | Monoglandular endocrinopathy – is disfunction of singular gland |
| Полигландулалы эндокринопатиялар- бірнеше бездерді бзылуы | Полиграндулярные эндокринопатии – нарушение функции нескольких желез | Polyglandular endocrinopathy - is disfunction of several glands |
| Безді гипофункциясы- без атаратын ызметі тмендеуі | Гипофункция железы – снижение функции | Hypofunction – is decreased function |
| Гиперфункциясы- без атаратын ызметіні жоарлауы | Гиперфункция – повышение функции | Hyperfunction – is increased function. |
| Базедов ауруы (жайылмалы уытты зоб, Грейвс ауруы)-тиреоидты гормондарды кп (арты) млшерде слденісімен сипатталатын аутоиммунды ауру | Базедова болезнь(диффузный токсический зоб, болезнь Грейвcа) — аутоиммунное заболевание, обусловленное избыточной секрецией тиреоидных гормонов | Basedov’s disease (diffuse toxic goiter, Grave’s disease) – is autoimmune disease due to excessive production of thyroid hormones |
| Кретинизм- аланша безі ызметіні айын тмендеуі- нен, дене жне аыл-ойы дамуыны кеш алуымен сипатталатын, балаларда гипо- тиреоз кезінде дамитын синдром | Кретинизм – синдром, развивающийся при гипотиреозе у детей, характеризуется выраженным снижением функции щитовидной железы, задержкой физического и умственного развития | Cretinism – is syndrome at hypothyroid Childs. It is characterized by decreased function of thyroid gland, delay of physical and intellectual development |
| Микседема- («шырышты ісіну») – ересек адамдарда айын гипотиреоз кезінде дамитын синдром | Микседема ("слизистый отек") — синдром, развивающийся при выраженном гипотиреозе у взрослых. | Myxedema - condition associated with severe hypothyroidism and lack of thyroid hormone in the adults. |
| Аддисон ауруы- бйрек сті безі ызметіні созылмалы жеткіліксіздігі | Болезнь Аддисона – хроническая надпочечниковая недостаточность | Addison’s disease – is chronic adrenal insufficiency |
| Конн синдромы- біріншілік альдостеронизм- бйрек сті безі ыртысыны шуматы аймаыны аденомасы | Синдром Конна – первичный альдостеронизм – аденома клубочковой зоны коры надпочечников | Conn's syndromeis primary aldosteronism, is an aldosterone-producing adenoma of Zona glomerulosa |
| Иценко-Кушинг синдромы- глюкокортикоидтарды (кортизол) арты ндірілуімен сипатталатын гормонды бзылулар | Синдром Иценко-Кушинга – гормональные нарушения, обусловленные повышенной выработкой глюкокортикоидов (кортизол) | Cushing's syndrome is a hormonal disorder caused by high levels of glucocorticoids (cortisol.) |
| Біріншілік гиперкортицизм- бездері сырты абаты жасушаларыны біріншілік гиперплазиясы мен гиперфункциясы (Иценко-Кушинга синдромы) | Первичный гиперкортицизм- опухоль пучковой зоны коры надпочечников –синдром Иценко-Кушинга, развившийся вследствие первичного поражения коры надпочечника (доброкачественная или злокачетвенная опухоль) - глюкостерома | Primary hypercortisolism - a tumor of the adrenal cortex -sindrom Cushing, which developed as a result of the primary lesion of the adrenal cortex (benign or malignant tumor) - glyukosteroma |
| Екіншілі гиперкортицизм- АКТГ арты ндірілуі (Иценко-Кушинга ауруы) | Вторичный гиперкортицизм усиленное образование АКТГ (базофильная аденома передней доли гипофиза) - болезнь Иценго-Кушинга | Secondary hypercortisolism increased formation of ACTH (basophilic adenoma of the anterior pituitary gland) - Itsengo Cushing disease |
| Салдарлы гиперкортицизм- бйрексті бездері сырты абатын сергітетін гормондарды гипоталамус пен гипофизде арты ндірілуі | Третичный гиперкортицизм- нарушение регуляции центральных механизмов гипотамо-гипофизарно-надпочечниковой системы-усиление образования кортиколиберинов. | Tertiary hypercorticoidism - dysregulation of the central mechanisms of the hypothalamic-pituitary-adrenal system –strengthening formation corticotropin. |
6.1.6.ДЕБИЕТТЕР:
Негізгі :
1. .Нрмхамбетлы. Патофизиология. Оулы – Алматы; «Эверо», 2010.-Б. 580-593
2. .Нрмхамбетлы. Клиникалы патофизиология: Оулы: – Алматы; «Эверо», 2010. – Б. 480-517
3. Патофизиология учебник + СД. Литвицкий П.Ф. – 4-е изд. – М., ГЭОТАР-МЕД., 2008. С. 433-448
4. Патофизиология: Учебник для мед.вузов под/ред В.В. Новицкого и Е.Д. Гольдберга О.И. Уразовой- М.: ГЭОТАР-МЕД, 2013 Том 2, с.- 470-522.
5. V.Kumar, A. Abbas, J. C. Aster. Pathologic basis of disease/Elsevier.- 2015.- Ch.24
осымша:
1. Патофизиология в схемах и таблицах: Курс лекций: Учебное пособие. Под ред. А.Н.Нурмухамбетова. – Алматы: Кітап, 2004. – С. 192-228
2. Патофизиология для внеаудиторной самостоятельной работы студентов //Под ред. Ударцевой Т.П. – Алматы: КазНМУ им. С.Д.Асфендиярова, 2006. –С.241-254.
3. К. Порт Патофизиология, основы. Под редакцией Г.В. Подрядина.- М: ЭКСМО 2011 С 719-722, 726
6.1.7. БАЫЛАУ
Аралы баылау (сынамалы тапсырмаларды орындау, ситуациялы есептерді шешу)
«Патологиялы физиология бойынша сынамалы тапсырмалар» жинаы негізінде сынамалы тапсырмаларды нсалары растырылан / Т.П. Ударцева жне Н.Н. Рыспекова. ред, аударан редакциялаан М.Б.Байбрі. 447-465 беттер