Ашасыз есеп айырысу формасы бойынша операцияларды жаттау
Таырып. Аша операцияларын жаттау.
1. Кассадаы ашаларды есепке алу бойынша операцияларды жаттау.
2. Ашасыз есеп айырысу операцияларын жаттау..
Кассадаы ашаларды есепке алу бойынша операцияларды жаттау.
Ксіпорында олма-ол ашаларды абылдау, сатау жне шыындау шін касса болады. олма-ол ашамен жмыс жасау тртібі азастан Республикасыны лтты банк нсауымен орнатылады.
Нсау белгілейді:
- барлы ашалай аражатты Р банк мекемелерінде сатау;
- банктерден масата алынан олма-ол ашаны шыындау;
- банк мекемелерімен орнатылан лимит шегінде ксіпорын кассасында олма-ол ашаны сатау;
- олма-ол ашаны абылдау, беру жне кассалы жаттарды толтыру реті;
- ашалай аражатты сатау жне тасымалдау кезіндегі оларды саталуын амтамасыз ету жніндегі сынымдар;
- ксіпорын имаратын кассалармен жабдытау реттілігі.
Кассир жмыса орналасан кезде кассалы операцияларды жргізу ережелерімен танысуы тиіс жне ксіпорын кімшілігімен толы жеке материалды жауапкершілігі туралы келісім-шарта трады. Ол абылдаан ндылытар шін материалды жауапкершілік тартады.
Кассалы операцияларды рсімдеу кезінде келесідей жаттар олданылады:
- кассалы кіріс ордерлері;
- кассалы шыыс ордерлері;
- кассалы кітап, кіріс жне шыыс кассалы ордерлерін тіркеу журналы.
Кассаа олма-ол ашаны абылдау кіріс ордерлері бойынша, ал беру-шыыс ордерлері бойынша жргізіледі. Олара алынан жне берілген ашаларды негізіндегі жаттар тіркеледі.
Ашаны тапсырушы тлаа кіріс ордеріні блігі болып саналатын иылатын тбіртек беріледі.
олма-ол ашаны беру кезінде кассалы шыыс ордерінде немесе оан оса берілетін жатта кредитті иеленушіні олы болуы тиіс. жаттар оларды айта олдану ммкіндігін шектеу шін кні, айы, жылы крсетілген алынды немесе тленді мртабасы басылады. Кіріс жне шыыс ордерлерінде ешандай тзету, шіру болмауы тиіс.
Егер ашалар ксіпорында жмыс істемейтін тлаа берілетін болса, онда ол тлжат немесе оны алмастыратын жатты, шыыс ордерінде жазылатын реквизиттер беруге тиіс.
Кіріс жне шыыс ордерлері кассалы ордерлерді тіркеу журналында тіркеледі, онда олара реттік нмір беріледі.
Кассалы кітапты жргізу
Кассалы операциялар бухгалтерлік кітаптарды жргізу шін арастырылан барлы талаптарына сйкес болатын кассалы кітапта жазылады. Кітап беттері нмірленген жне кітап тігілген болуы керек, ал беттер саны ксіпорын бастыы мен бас бухгалтеріні олымен жне мртабасымен расталады.
Кассалы кітаптаы жазбалар 2 дана кшірме ааз арылы жргізіледі. Екінші дана – иылмалы, ол зіне тіркелген жаттармен кассир есебі болып табылады. Есеп олма-ол ашаны кнделікті кірісі жне шыысы бойынша жргізіледі.
олма-ол ашалар сейфте саталады. Онда сондай-а ата есеп-исап бланкілері болуы ммкін (ебек кітаптары, есептеме беттері, автоклікті жол жру тбіртектері жне т.б.) жне баса да нды жаттар (демалыс йлеріне, санаториялара жолдамалар, пошта маркалары, жол жру талондары, ксіпорынмен сатып алынатын акциялар).
Ашасыз есеп айырысу формасы бойынша операцияларды жаттау
Ксіпорын меншік нысаны мен ызмет аясына туелсіз аша аражаттарын кредиттік мекемелерде, яни банктерде сатайды.
Ксіпорын здігінен тлемші мен аражаттарды алушы арасындаы есеп айырысуда делдал рлін орындайтын банкті тадайды. Есеп айырысу шотын бір немесе ртрлі банктерде ашалай есеп айырысу операцияларын жргізу жне ашаларды сатау шін дербес тегерімі бар зады тлалара ашады.
Ашасыз есеп айырысуды келесідей формаларын бледі:
Тлем тапсырмасымен есеп айырысу.
Тлем тапсырмасы - ызмет крсетуші - алушы банкке ашаны жіберушіні тапсырмасында крсетілген суммада оны ашаларын бенефициар пайдасына аударымыны тапсырмасы болып табылады.
Чектермен есеп айырысу
Чек - зіні шотынан аражатты алушыны (чек алушы) шотына арнайы бланкте толтырылан ашалай аражатты аудару туралы клиентті (чек берушіні) жазбаша тапсырмасы.
Инкассалы бйрытар.
Тлемшілерді шотынан аражаттарды оларды келісімінсіз есептен шыару тек сотты шешімі бойынша, банкті бйрыы бойынша жзеге асырылады немесе олданыстаы занамамен арастырылан келесідей атарушы жаттарды: банкті кредиттерін олдананы шін есептелген % жне ателікпен латырылан соманы тлету туралы бйрыты негізінде жзеге асырылады.
Инкассалы бйрыта есептелген тлем крсетіледі жне тлемшіні келісімінсіз шотынан ашалай аражаттарды алу (тлету) ыын арастыратын занамалы актіге (кні, № ,сйкес тарма) сілтеме жасалынады.
Аккредитивтермен есеп айырысу
Аккредитив - клиентті тапсырмасымен берілетін шарт бойынша оны контрагенті пайдасына банкті ашалай міндеттемесі, осы бойынша аккретидивті ашан банк ойылан тлемді жргізе алады немесе баса банкке кілеттігін бере алады.
Аккредитивте арастырылатын жаттарды сынан кезде осындай тлемдер жргізіледі.
Аккредитив трлері: телген (депозиттелген);
телмеген (кепілдендірілген);
кері айтарып алынатын;
айтарылмайтын.
.