Развіццё адукацыі, навукі і літаратуры ў Беларусі ў 1917 – 1941 гг.
Палітыка беларусізацыі, якая праводзілася ў 20-я гады паспрыяла сапраўднаму росквіту і хуткаму развіццю беларускай культуры. Адбываеца станаўленне сістэмы народнай адукацні, адчыняюцца тысячы пачатковых і сярэдніх школ, да навучання ў якіх прыцягваюцца ўсе дзеці школьнага ўзросту. Для дарослых ствараюцца шматлікія курсы ліквідацыі непісьненнысці па месцу работы або жыхарства. 30 кастрычніка 1921 года адчынеыы БДУ, першым рэктарам якога стаў вядомы гісторык В. I. Пічэта. У 1925 г. у Беларусі працавала яшчэ тры ВНУ, 25 тэхнікумаў і 20 профтэхнікумау. Адбываецца станаўленне беларускай навукі. Яе станаўленне звязана з імем Д. Ф. Жылуновіча. Іменна ён заснаваў Беларускую навукова-тэрміналагічную камісію на базе якой у 1922 г. быў створаны інстытут беларускай культуры. 1 студзеая 1929 года ён быў ператвораны ў АН БССР Першым прэзідэнтам АН БССР стаў вядомы гісторык і грамадскі дзеяч Усевалад Ігнатоўскі. Значнае развіцце атрымала краязнаўства. Краязнаўчыя гурткі і таварысвы аб’ядновывалі тысячы чалавек. У 1926 г. у Мінску адбаўся першы, а праз год другі з’езд краязнаўцаў Беларусі.
Паспяхова развівалася беларуская нацыянальная літаратура. Побач з яе класікамі Коласам, Купалай, Цішкай Гартным, Змітраком Бядулей працуюць дзесяткі таленавітых маладых пісьменкікаў: Наталля Арсеньева, Уладзімір Дубоўка, Кандрат Крапіва, Міхась Лынькоў і інш. Пісьменнікі аб’ядноўваюцца ў творчыя аб'яднанні “Полымя”, “Маладняк”, “Узвышша” і інш.
У 1930 гады многія прагрэсіўныя і дэмакратычныя пераўтварэнні былі згорнуты а ўсё культурнае жыццё было падпарадкавана партыйнай бюракратыі. Акрамя таго пачаў набіраць абароты махавік сталінскіх рэпрэсій, які знішчыў у Беларусі каля паловы яе творчых сіл.
Тым не менш ў 1930-я г.г. значныя поспехі былі дасягнуты ў галіне адукацыі. Ліквідавана масавая непісьменнасць. Па перапісу насельніцтва 1939 г. 80% дарослага насельніцтва было пісьменным. У 1933г. была ўведзена ўсеагульлая пачатковая адукацыя, а ў 1935г. у гарадах увадзена ўсеагульная сямігадовая адукацыя. У 1940г. у Беларусі дзейнічала 25 ВНУ 150 тэхнікўмау. Пры ВНУ пачынаюць стварацца аспірантуры для падрыхтоўкі вучоных. Цэнтрам беларускай навукі стала АН БССР утвораная ў 1929г. У ей дзейнічала 150 навукова-даследчых інстытутау і больш за 150 іншых даследчых устаноў. Найбольш вядомымі вучонымі АН БССР былі Пічэта, Нікольскі,Замоцін, Жэбрак і інш. У 1933 – 34 г.г. па ініцыятыве партыйных органаў была праведзена рэформа беларускага правапісу, у выніку яе беларускі правапіс быў набліжаны да рускага, што адмоўна паўплывала на фанетычны склад баларускай мовы.
У 1930-я гг. Далейшае равіцё атрымада беларуская савецкая літаратура. Уей паспяхова працавалі дзесяткі таленавітых пісьменнікаў і паэтаў Цішка Гартны, Алесь Гарун, У 1934 г. быў створаны "Союз пісьменнікаў Беларусі” які ўзяў пад ідэалагічны кантроль ўсю літаратурную дзейнасць ў рэспубліцы. Адзіным магчымым метадам, жанрам і накірункам ў літаратуры становіцца сацыялістнчны рэалізм. Сацыялістычны рэалізм скіраваны быў на праслаўленне савецкай рэчаіснасці.
49. Беларуская архітэктура, выяўленчае мастацтва, тэатр, музыка і кіно ў 1917 – 1941.
Беларускае тэатральнае мастацтва ў 1920 я гг. атрымала сваё далейшае развіццё. У 1920 г. у Мінску пачаў сваю работу БДТ – 1 (Беларускі Дзяржаўна тэатр) а ў 1926г. БДТ – 2 ў Віцебску. Вядомы рэжысёр і акцер Уладзіслаў Галубок стварыў трэці беларускі вандроўны тэатр. Найбольш вядомы кампазітар 1920 гадоў, які ўнес значны ўклад ў беларускую музыку Аляксандр Сакалоўскі.
Развіваецца выяўленчае мастацва. Віцебская школа жывапісу дала свету двух найбольш вядомых у 20 ст. мастакоў Казіміра Малевіча і Марка Шагала. Яны сталі стваральнікамі такіх жанраў у выяўленчым мастацтве як кубізм і супрэматызм. Пралетарская плынь у выяўленчым мастацтве прадстаўлена вядомым мастаком Мікалаем Філіповічам.
Развіваецца беларускі кінематограф. У 1926 г. Ю.Тарыч у Ленінградзе зняў першы беларускі мастацкі фільм лясная быль. А ў 1929 была створана кінастудыя Беларусьфільм.
У 1930-я гг. адмоўна адбіліся на развіцці тэатра і кіно працэсы камуністычнай ідэалагізацыі, якія ійшлі ў рэспубліцы. Быў зачынены вандроўны тэатр Уладзіслава Галубка. А яго кіраўнік і многія акторы расстраляны. Нягледзячы на гэта паспяхова працаваі на сцэне такія вядомыя артысты як Платонаў, Глебаў, Ільінскі, Крыловіч і інш.
У 1930-я гг. працягваў развівацца кінематограф. На кінастудыі Беларусьфільм паспяхова працавалі рэжысёры Тарыч і Корш-Саблін. У гэты час тут былі зняты такія фільмы як Атэдь, Савоя, Двойчы Народжаны.
Ствараецца беларуская музычная школа ў 1932 г. адчынілася Белдзяржкансерваторыя, у якой працавалі такія вядомыя кампазітары, як Багатыроў, Аладаў, Чуркін, Цікоцкі і інш. У 1933 г. быу створаны Тэатр оперы і балета тут працавалі такія вядомыя артысты, як Александроўская, Балоцін, Млодэк і імш.
У выяўленчым мастацтве ў стылі соцрэалізму працавалі такія вядомыя мастакі як Волкау, Зайцау, Давідовіч і інш. Самы вядомы скульптар таго часу Заір Азгур. У архітэктуры праславіліся такія майстры, як Лангбард (Дом ураду, Дом Чырвонай Арміі, Оперны тэатр, Акадэмія Навук), Воінаў і Вараксін (Палац піянераў, гасцініца Свіслач і інш).