Баластикалы гальванометрді кмегімен магнит аынын индукционды-импульсті діспен анытау

Айнымалы токты серлік мні.

Айнымалы токты серлік немесе эффективтік мні деп Т период ішіндегі оны згерісі болатын ток кшіні орташа квадратты мнін айтады, йткені , сйкес кернеуді серлік мні: .

Айнымалы ток тізбегіндегі уат. Ток тізбегіндегі лездік уат

Лездік уатты период ішіндегі орташа мні токты Р актив уаты деп аталады.

.

кбейткіші уат коэффициенті деп аталады.

жне боландытан, онда

. Егер тізбекте реактив кедергі (Х болмаса, онда жнеP=IU

Егер тізбек тек реактив (R=0) кедергіден тратын болса, онда ток пен кернеу аншалыты лкен боланымен жне Р .

Магнит рісіні параметрлерін лшеу дістері

азіргі уаытта магнит рісіні параметрлерін лшеу ылым мен техниканы кптеген аумаында пайда болды. Мысалы, Жерді магнит рісін зерттеу, геологиялы пайдалы азбаларды зерттеуде, тізбекті ажыратпай лкен токтарды лшеуде. Осы аумата лшеу диапозымен лшеу длдігіне белгілі талап ояды. Мысалы, магнит индукциясын 10-14-нен 10-2 диапозынында лшеу ажет немесе жиілігі 0-ден бірнеше МГц шекте болу керек.

магнит индукциясы векторы электро-статикалы рісті кернеулігі векторыны аналогиясы. Бл шамалар рісті кштік сипаттамасын анытайды жне ортаны асиетіне байланысты болады.

электрлік ыысу векторы магнит рісіні кернеулігі векторына сас.

Магнит рісі шін де, электр рісіндегідей суперпозиция принципі дрыс: бірнеше токтардан немесе озалыстаы зарядтардан туызылан рістерді орыты магнит индукциясы рбір токты немесе озалыстаы зарядты туызан рістеріні магниттік индукцияларыны векторлы осындысына те. Траты магнит рісіні параметрін лшеу шін индукционды- импульстік тсілолданылады. Бл тсілмен лшеу шін мынадай схеманы пайдаланамыз.

Баластикалы гальванометрді кмегімен магнит аынын индукционды-импульсті діспен анытау

ИК- лшегіш катушка, БГ-баллистикалы гальванометр, М-зара индуктивтілік катушка. Аын Фх-тан 0-ге дейін згергенде лшегіш ИК катушканы орамдарымен тіркелген катушканы штарында э..к. пайда болады. Ол э..к. гальванометр тізбегіндегі индуктивтілік э..к. мен кернеумен тееседі . (57)

Мндаы - лшейтін катушканы орам саны, i-катушка тізбегіндегі ток кші, R-гальванометрді, лшегіш катушканы жне М катушка орамдарыны кедергісі, L-тізбекті индуктивтілігі. Алашы гальванометрді е лкен ауытуынан, яни импульстік ток кшінен уаыт бойынша алынан интегралмен аныталады, яни ток импулісінен электр млшері аныталады. (57) тедеуді екі жаын аын армауыны уаыт бойынша згерісімен интегралдап, басы мен соындаы ток кшіні аынды армауы нолге те деп есептеп, аламыз

. (58)

-берілген уаыттаы аынны згерісі (бізді жадайда ) -гальванометрді баллистикалы тратысы, - гальванометр стрелкасыны алашы максимум ауытуы, - магниттік аын бойынша гальванометрді баллистикалы тратысы. (58) рнектегі баллистикалы гальванометрді тратысы тізбекті кедергісіне туелді. Сондытан оны магнит аыны лшенетін тізбекте анытау керек. Сонымен атар импульсті интегралдау, оны затыына туелді, сондытан аынны згерісі тез ту керек. Интегралдауды ателігі 0,1-0,3 артпауы шін импульсті затыы гальванометрді озалатын блігіні тербелісіні периодынан 20-30 есе аз болуы керек.

Магниттік аын бойынша гальванометрді тратысын анытау шін зара индуктивтілік коэффициенті белгілі катушканы пайдаланады. зара индуктивтілік катушканы бірінші орамында ток кшін згертсе, онда екінші орамда баллистикалы гальванометрге жаланан аынды армау -а згереді, бл гальванометр стрелкасын -ге брады, осыдан баллистикалы гальванометрді тратысы .

Осы бойынша -магнит аынын, -магнит индукциясын, -магнит рісіні кернеулігін келесі рнектерді пайдаланып анытауа болады.

; ); .

Мндаы - лшейтін катушканы орам саны, -лшейтін катушканы орамыны ауданы, -магниттік тратысы.

Баллистикалы гальванометр те сезімталдыымен ерекшеленеді, біра рбір эксперимент жасаанда оны тратысын есептеу керек болады. Веберметрді баллистикалы гальванометрге араанда длдігі тмен. Оны санды веберметрмен ауыстырып, длдігін арттыруа болады. Фотогальванометрлік веберметрлерді рылысы крделі жне ымбат баалы, сондытан оны те дл лшеу ажет етілген жадайда пайдалану керек. Магнит индукциясы мен кернеуді лшегенде ртрлі тесламетрлер олданылады. Холл трлендіргішін пайдаланылатын тесламетрлер кшті магнит рісіні параметрлерін анытайды.