Нім бірліктерінің өзіндік құнының калькуляциясы
Калькуляциялау – өнім, жұмыс және көрсетілген қызмет бірліктерінің
Калькуляцияда өндірістегі өнімнің нақтылай түрін өндіру мен өткізуге,
Қазіргі заманға экономикалық әдебиет калькуляциялауды өнімнің жеке түрлері
Калькуляциялаудың міндеті – шығындардың оны көтеруші бірліктерге, яғни
Калькуляциялаудың түпкілікті нәтижесі – калькуляцияны ұсыну. Өнімнің, жұмыстың
Курстық жұмыстың өзектілігі – кәсіпорындарда өнімдердің өзіндік құнын
Ал өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау деп – белгілі
ХҚЕС бойынша өндірістік кәсіпорындарда өнімдердің түрлеріне, олардың күрделілігіне,
Курстық жұмыс кіріспеден, 2 бөлімнен, қорытыңдыдан және пайдаланылған
Бірінші бөлімде өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау
Екінші бөлімде өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау ерекшеліктері және
Курстық жұмыста отандық ғалымдар В.К. Радостовец, Назарова, Фурсов
Курстық жұмыстың мақсаты – нарықтық экономикасы дамыған елдерде
Курстық жұмыстың міндеті:
Калькуляциялаудың бухгалтерлік есепте дұрыс көрсетілуін бақылау;
Шығындар обьектісін дұрыс белгілеу;
Өнімнің өзіндік құнын есептеу кезінде факторларды ескеру;
Калькуляциялау әдістерін дұрыс таңдай білу;
Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау ерекшеліктерін жіктеу;
Өнімнің өзіндік құнын жетілдіру жодарын ашып көрсету.
Қазіргі таңда экономиканың салаларындағы кәсіпкерлер, меншік иелері өндірістік
Өндірістік есептің маңызды құрамдас бөліктерінің бірі болып шығындар
1. Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау және оның теориялық
1.1. Басқару есебіндегі калькуляциялау түсінігі, түрлері және калькуляциялық
Шаруашылық субъектісінің өндірістік қызметін басқарудың жүйесін қайта ұйымдастыру
Өнімнің өзіндік құннын калькуляциялаумен өндіріс шығындарынның есебі
Басқарушы есеп жүйесінен бсқа да маңызды жағы болып,
Есеп берудің жұйесі келесідей кезеңдерден тұрады:
Өндірістік қызмет процесінде олардың пайда болуына қарай, өндіріске
Қызмет түрлері, өндірістер, құрылымдық бөлімшелер, шығындардың пайда болу
Өндірістік шығындарды олардың пайда болу уақыттары: "тарихи", өткен
ШС жалпы шығындарын өндірістік бөлімшелер арасында тарату; жалпы
Қызмет көрсетуші өндірістің өндірістік шығындарын олардың аяқталмаған және
Өндіріс процесінде алынған қалдықтар, аяқталмаған өндірістерді анықтау және
Сонымен, өндірістік есеп өзіне өндіріс шығындарының есебін, яғни
Өзіндік құнды басқару - бұл кез-келген шаруашылық субъектілеріндегі
Егер негізгі мақсатты орындауға бағытталған, басқару модельдеріне сәйкес
Одан басқа, калькуляция тек дәстүрлі мәселелер бойынша негізделген
өнім өндірудің бұдан былайғы мақсатқа лайықтылығы;
өнімге оптималды баға белгілеу;
өндірілетін өнімнің ассортиментін оптималдандыру ;
әрекет етуші технологияларды және парк станоктарын жаңартудың бүгінгі
басқарушы персоналдың жұмыстарының сапасын бағалау.
Калькуляцияның мәнін сипаттауды аяқтай келе, біз оның негізгі
Қазіргі кезде калькуляциялаудың негізі, ШС -де немесе жауапкершілік
Сайып келгенде, калькуляциялау трансфеттік бағаны жасаудың негізі болып
Өнімнің (жұмыстардың, қызметтердің) өзіндік құнын калькуляциялауды шартты түрде
Шын мәнінде, калькуляциялау процесі күрделі болып табылады және
Шығындар есебі мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау негізгі
Сайып келгенде, калькуляция шығындарды топтастыру мен құжаттаудан басталады,
Өнімнің жоспарлы өзіндік құнын сақтауға және өндіріс рентабельділігіне,
Калькуляциялау – өнім, жұмыс және көрсетілген қызмет бірліктерінің
Калькуляцияда өндірістегі өнімнің нақтылай түрін өндіру мен өткізуге,
Қазіргі заманға экономикалық әдебиет калькуляциялауды өнімнің жеке түрлері
Калькуляциялаудың міндеті – шығындардың оны көтеруші бірліктерге, яғни
Калькуляциялаудың түпкілікті нәтижесі – калькуляцияны ұсыну. Өнімнің, жұмыстың
Жоспарлы калькуляция еңбек шығындарының озық (прогрессивті мөлшері) және
Жоспарлы калькуляцияның бір түрі - сметалық калькуляция; оны
Шығындардың ағымдағы мөлшері кәсіпорынның осы кезеңдегі жұмысының өндірістегі
Өнімнің өзіндік құнының есепті (нақты) калькуляциясы жоспарлыдан кәсіпорынға
Нормаға сәйкес (нормативті) калькуляциялау ағымдағы жоспарлы калькуляциялаудың бір
Жобалық (проектные) калькуляция - келешектік калькуляцияның бір түрі,
Шамаланған (провизорная) тоғыз ай немесе басқаша кезең ішіндегі
Өнімнің өзідік құнын калькуляциялағанда калькуляциялық бірліктер қолданылады, олар
Өндірілетін өнім, технологиялық процесте, өндірістік ұйымдастыруды сипаттаудағы айырмашылықтар
Заттай (натуралды) бірліктер бұл өнім жоспарланатын, есептелетін және
Ірілендірілген заттай (натуралды) бірліктер біртекті өнім жиынтығын аралық
Шартты-заттай бірліктер өнімді калькуляциялау үшін қолданылады, бірліктегі пайдалы
Құндық бірліктер – көтерме бағадағы қосалқы бөлшектер 1000
Еңбек бірліктері ұйым бөлімшесінің өнімін калькуляциялау үшін қолданылады.
Орындалған жұмыс пен көрсетілген қызмет калькуляциялық бірлік ретінде,
Техникалық-экономикалық көрсеткіш калькуляциялық бірлік ретінде біртекті бұйымдардың пайдалы
Калькуляциялық бірліктердің сан түрлілігі нақты жағдай үшін негізделген
Калькуляциялауға ең алдымен қатысы бар өндірістік шығындар есебі,
Бұрын болған калькуляциялық жүйелер бір мақсатты – өзі
Калькуляциялаудың қазіргі заманғы жүйелері өзара байланысты көрсеткіштердің ара
өнімді ары қарай шығарудың мақсатқа сәйкестілігін;
өнімнің ең ұтымды, қолайлы бағаларын белгілеу;
шығарылатын өнім ассортиментін оңтайландыру;
жұмыс істеп тұрған технология мен станок паркын жаңартудың
басқару жеке құрамының жұмыс сапасын бағалау.
Қазіргі заманғы калькуляциялау кәсіпорын немесе жауапкершілік орталығы қабылдаған
Калькуляциялау трансферттік баға белгілеуге негіз болып қызмет етеді.
Кәсіпорын бөлімшесі сыртқы сатып алушыларға өз бетінше шығуға
Егер бөлімшенің өнімі (көрсетілетін қызметі) кәсіпорынның ішінде толығымен
1.2 Калькуляциялау принциптері, оның объектісі мен
Калькуляция өнімнің сапасы мен бәсекеге қабылеттілігін бақылауды жүзеге
Басқару есебінің маңызды міндеттерінің бірі өнімнің өзіндік құнын
Өзіндік құнның калькуляциясы өндірістік шығындар есебі мәліметтері бойынша
Басқару есебінде ай сайын жалпы тауар шығарудың өзіндік
Өнімнің (орындалған жұмыстың, көрсетілген қызметтің) өзіндік құнын калькуляциялауда
Кәсіпорын басшылығы нарыққа көшу қазіргі заманғы, құбылмалы жағдайында
Өнімнің өзіндік құны – оның шығару мен өткізуге
Өнімнің өзіндік құнына мыналар кіреді:
кәсіпорында өнім өндіруге шығатын еңбек, қаржы және еңбек
өнімді өткізуге: буып-түю, орау, сақтау, тиеу мен тасымалдауға;
өнімді осы кәсіпорында өндіру мен өткізуге байланысты емес,
Сонымен қатар, өнімнің (жұмыстың, көрсетілген қызметтің) өзіндік
Басқару есебі жүйесінде өзіндік құнды жасау, қалыптастыру тәртібі
Кәсіпорын үшін өз шығындарын басқару мүмкіндігі болуы, өзіндік
Өнімнің өзіндік құнына кіретін шығын түрлеріне байланысты отандық
цехтық – тікелей шығындар мен жылпы өндірістік шығыстарды
өндірістік – цехтық өзіндік құн мен жалпы шаруашылық
толық өзіндік құн – коммерциялық және өткізу шығыстарына
Толық өзіндік құн
өндірістік
өзіндік құн
қосымша шығыстар
тікелей еңбек шығындарын
аударымдарымен
1-сурет. Бұйымның өзіндік құн элементтері
Сатуға өндірілген және дайындалған өнімнің толық өзіндік құнын
Жұмыс күшіне тікелей шығындар + материалдар + қосымша
Жеке және орташа салалық өзіндік құн бөлінеді. Жеке
Жоспарлы және нақты өзіндік құн болады. Жоспарлы өзіндік
Калькуляциялағанда шығындар есебінің объектілері мен өнімнің өзіндік құнының
Кез келген кәсіпорындағы калькуляциялау, қызмет түріне, меншік мөлшері
Шығын есебінің объектісі – өзіндік құнды басқару мақсаты
Көпмақсатты есеп жүйесінде есеп объектісінің екі тобын бөледі:
Шығын есебі объектілері бойынша топтасқан ақпарат басқарма талаптарына
Калькуляциялау объектісі – белгілі бір құнды жұмыс пен
Калькуляциялау объектісінің негізгі номенклатурасын әрбір кәсіпорын өндіріс типін,
Өнеркәсіптің кеткен өндіруші, газ-энергетико салалрында бітпеген өндіріс болмаса,
Барлық сомалар үшін өндірістегі тікелей материалдық және еңбек
Шығын есебі объектілерін таңдау өндіріс технологиясының ерешеліктеріне, өндірісті
Машина жасау жеңіл өнеркәсіп, қара және түсті металлургия
Шығын есебі объектілері мен калькуляциялау объектілерін қалыптастырудың жалпы
Калькуляциялау объектілерінің калькуляциялық есеппен және калькуляциялық бірлікпен мақсатқа
Кез келген кәсіпорында калькуляциялау мынадай принциптерді ескере отырып
Қосымша шығыстарды бөлу тәсілін таңдау өнім бірліктерінің өзіндік
Шығын есебі мен калькуляциялау тәсілдерін таңдау – өндіріске
объектілері мен калькуляциялық бірліктерді есептеу амалдары бойынша жинақтау.