Ыманы рылымын тадау

СЕГІЗІНШІ ТАРАУ

ЫМАНЫ РЫЛЫМЫН ЖНЕ БРЫЛАУ ТІЗБЕГІНІ КОМПАНОВКАСЫН ТАДАУ

ыманы рылымын тадау

ыманы рылымы деп шегендеу тізбегіні санын, диаметрін, абыра алыдытарын, тсірілу тередігін жне шегендеу бырына арналан бры ашауыны диаметрін айтамыз.

ыманы рылымы брылау масатына, брыланатын айматы геологиялы жадайларына, ыма тередігіне, брылау тсілі мен техникасына, ыманы пайдалану мен жндеуіне байланысты болады.

Шегендеу бырыны лкен диаметрлерін тадау брылау шыырыны, брылау сораптарыны, роторды, тптік озалтыштарды уатыны шектен тыс суіне жне тл арандары мен мнараларды жк ктергіштігіні суіне келіп соатынын ескеру керек. Баса жаынан аланда шегендеу бырларыны диаметрін шамадан тыс кішірейту, беріктік крсеткіштері тмен, брылау кезеі ыманы жууда лкен гидравликалы кедергілерді туызатын кіші диаметрдегі брылау бырларын олдануа мжбр етеді. Сондытан пайдалану тізбегіні кіші диаметрі ымаларды пайдалануды иындатады.

ыманы таайындалуына, мнайды немесе газды ктілетін дебитіне, гиофизикалы жне жндеу жмыстарын орындауа, сонымен атар мнайды ндіруді механикаландыруа арналан жабдытарды тсіру ммкіндігіне туелді тадалатын пайдалану тізбегіні диаметрі ыма рылымын жобалауда шешуші параметр болып табылады.

Пайдалану тізбегіне арналан брылаулардаы ашау диаметрін тадау олданыстаы шегендеу бырларыны жаластырышы диаметрлеріне туелді трде жзеге асырады.

, (8.1)

мндаы, DД – ашауды диаметрі; DМ - шегендеу быры жаластырышыны диаметрі; К – ыма абырасы мен шегендеу быры жаластырышы арасындаы диаметралды саылау.

ыма абырасы мен жаластырыш диаметрі арасындаы саылау лшемі шегендеу тізбегін кедергісіз тсіруге сай болу керек. ыма абырасы мен шегендеу бырыны арасындаы рсат етілетін диаметрлерді р трлілігі 8.1-кестеде крсетілген.

Дегенмен де соы жылдардаы брылау тжірибесі крсеткендей шегендеу бырыны жаластырышы мен ыма абырасы арасындаы саылауды азайтуа мтылысты байатады. Саылауларды кішірейту масатында жаластырышсыз шегендеу бырларын жне пісірілген бырларды олданады.

Кейбір жадайларда ашау диаметрін мына формуламен анытайды:

, (8.2)

мндаы, Dаш. – ашауды минимал диаметрі, мм; D – шегендеу бырыны диаметрі, мм; DМ – шегендеу быры жаластырышыны диаметрі, мм.

 

8.1-сурет. Шегендеу бырлары мен ашауларды тадауа арналан номограмма:шегендеу бырлары: а – тегіс жаластырышты ОГ/м; б – жоары герметикалы осылысты ОТТГ (МЕСТ 632-80); в – жаластырышсыз шыыы шеттермен ТБО-4; г – жаластырышсыз бір шеті шыыы ТБО (МЕСТ 632-80); д – трапециялы брандамен ОТТМ (МЕСТ 632-80); е – шбрышты брандамен (МЕСТ 632-80); А – быр тесіктері арылы тетін ашаулар; Б – ыма абырасы мен бырларды брандалы осылысы арасында саылауды амтамасыз ететін ашаулар; В – бір-біріне сйкес келмейтін ашаулар мен бырлар  


 

 

Осыдан кейін, пайдалану тізбегіне арналан бры ашауы те алатын аралы тізбекті диаметрін тадаймыз.

, (8.3)

мндаы, dH – аралы шегендеу бырыны сырты диаметрі, мм; - шегендеу бырыны ішкі диаметрі мен ашау арасындаы диаметралды саылау, мм; – быр абырасыны алыдыы, мм.

 

8.1-кесте

ашаулар мен тсірілетін шегендеу бырларыны диаметрлеріні сйкестігі

ашауды минималды диаметрі, мм Диаметр, мм ы абырасы мен жаластырыш арасында минимал рауалы саылау
Шегендеу бырыны Шегендеу быры жаластырыштарыны
139,7 114,3 - -
165,1 127,0 139,7 жаластырышсыз -
190,5 139,7 168,3 жаластырышсыз -
215,9 168,3 177,8
244,5 193,7 219,1 жаластырышсыз -
269,9 219,1 244,5 жаластырышсыз -
295,3 244,5
349,2 273,1 298,9
393,7 323,9 351,0
490,0 377,0 425,5

Диаметралды саылауды шамасы 4-6 мм-ден кіші жне 10-20 мм-ден арты болмауы тиіс. Алынан нтиже бойынша минимал диаметрі есептік диаметрге жаын шегендеу бырын тадайды

Брылауа арналан ашаулар мен бырларды лшемдері жне жоары блімдерді бекіту аналитикалы трде аныталады.

8.1-суретте мнай-газ ыларын брылауды жоспарлаанда шегендеу бырлары мен ашауларды диаметрін тадауа арналан номограмма келтірілген [3].

8.2-суретте ыма рылымыны слбасы келтірілген.