НАТЫ ЕРІТІНДІЛЕРДІ ТЕРМОДИНАМИКАСЫ

Дрісті масаты –наты ерітінділерді термодинамикасымен жне оларды задарымен танысу

Жоспар:

1. Наты ерітінділерді заы

2. Наты ерітінділерді сипаттайтын функцияны егізу

3. Активтікті ерітінді концентрациясымен байланысы

4. Наты ерітінділерді стандартты кйін тадау

 

Кілт сздер:наты ерітінді, функция, активтілік, концентрация

 

1. Наты ерітінділерді заы. Тжірибе жзінде барлы ерітінділер наты болып табылады. Оларды асиеттеріне компоненттерді табиаты, оларды арасындаы рекеттесу энергиясы, сонымен бірге ртрлі оспаларды сері жне ерітінді алынан жне жмыс жасайтын жадайлар сер етеді.

Тжірибе жзінде концентрацияа байланысты ерітінді асиеттерін зерттеу наты ерітіндіні идеалды шартынан траты ауытулар байалатындыын крсеткен. Мысалы, ерітінді мен оны компоненттер бу ысымдарыны туелділігі келесідей суреттеледі:

 

0 N₂ 0 N₂

Графиктерді талдаудан келесі орытынды шыаруа болады: шыштыты жеілдететін ртекті молекулалар арасында зара байланыс лсізденгенде наты ерітінділер шін Рауль заынан о ауытулар жне компоненттерді шыштыын иындататын р текті молекулалар арасында байланыс энергиясыны кшеюімен тсіндірілетін теріс ауытулар тн.

2. Наты ерітінділерді сипаттайтын функцияны енгізу. Наты ерітінділерді асиеттеріні талдауы рбір ерітінді наты жадайда ыпты талдау мен жеке задылытарды шыаруа ммкіндік береді. Сондытан алымдарды алдында наты ерітінділерді асиеттерін сипаттайтын задылытарды жйелендіру ммкіндігін іздеу мселесі трды. Осы мселені шешу шін келесі талаптар ойылан:

1. Наты ерітінділерді барлы ауытулары натылы функция арылы есепке алынуы тиіс.

2. Идеалды ерітінділерге тн задылытарды жазылу формасы егізілетін функция арылы наты ерітінділер шін де саталу ажет.

3. Бл функция идеалды ерітінділерді задылытарында концентрацияны ауыстыру керек.

Осындай функцияны Льюис сынан жне оны активтік деп атаан.

 

Идеалды ерітінділер Наты ерітінділер

1. - Рауль заы 1.

2. - Генри заы 2.

3. - таралу заы 3.

4. 4.

орытынды: сонымен, наты ерітінділер шін жаы функция активтік ( ) деп аталан.

Активтілік деп наты ерітінділерді эффектиаті концентрациясын айтады. Ол ерітіндіні концентрациясын ауыстырады.

3. Активтікті ерітінді концентрациясымен байланысы. Активтік концентрацияны ауыстаратын боландытан:

(1) Þ (2)

мндаы, - активтік коэффициенті – бл шама наты ерітіндіні идеалды ерітіндіден ауыту дрежесін крсетеді.

Активтік – наты ерітінділерді нтижелі концентрациясы.

Сонымен, наты ерітінділер шін концентрацияны екі трін айырады:

1) Аналитикалы – наты ерітіндіде ерітілген затты шынайы млшерін анытайды жне аналитикалы жне физика-химиялы талдау дістері арылы аныталады.

2) Активтік – наты ерітіндіні нтижелі концентрациясы ретінде наты жадайларда активті, яни ртрлі химиялы рдістерде нтижелі атысатын ерітінді концентрациясыны блігін анытайды.

4. Наты ерітінділерді алыптыты кйін тадау. Наты ерітінділерді алыпты кйін анытау шін наты ерітінділерді идеалды ерітінділерімен салыстырамыз.

Кемелденген ерітінді Наты ерітінді

1) 1.

2. 2.

(1)

орытынды: егер наты ерітінділер асиеттері бойынша кемелденген идеалды ерітінділерге жаын болса (ождар, ферроорытпалар), онда осындай наты ерітіндіні стандартты кйі болып таза компонентті кйі есептеледі.

 

Баылау сратары:

1. Наты ерітінділерді сипаттайтын задарды жйелендіру шін ойылатын талаптарды атаыз.

2. Активтілік дегеніміз не жне ол алай белгіленеді?

3. Наты ерітінділер шін концентрацияны андай трлерін білесіз?

4. Наты ерітінділерді алыпты кйін анытау шін оларды идеалды ерітінділермен салыстырыыз.

 

Глоссарий:

Активтілік – наты ерітінділерді эффектиаті концентрациясы.

Аналитикалы концентрация – наты ерітіндіде ерітілген затты шынайы млшерін анытау.

Активтік концентрация – наты ерітіндіні нтижелі концентрациясы ретінде наты жадайларда активті, яни ртрлі химиялы рдістерде нтижелі атысатын ерітінді концентрациясыны блігін анытау.

 

Блиц-тест:

1. ПМШ деген не? Парциалды молярлы шама деген – бл:

А) Компонентті жйені жалпы экстенсивті асиетіне рбір компонентті 1 молі енгізетін экстенсивті асиетті лесі

В) Жйені жалпы асиетіне рбір компонентті осатын лесі

С) рбір компонент косатын интенсивті асиетті лесі

D) Жйені жалпы асиетіне рбір затты осатын лесі

Е) Компонентті жйені жалпы асиетіне рбір компонентті осатын интенсивті асиетті лесі