Сурет.арлыан ан кбелегі – Zophodia convolutella Zell.

Сурет.араатты млдіранатты кбелегі – Sunanthedon tіpulіformіs Cl.

арлыан ан кбелегі – Zophodia convolutella Zell.

(Lepіdoptera) отряды (Piralididae)тымдасы. Бл араат пен арлыанны еі ауіпті зиянкестеріні бірі. анкбелек жлдызртымен заымданан жидектер урап алады. рмекке оралан олар сау жидектерді ортасында байалады.

уыршатары топыраты жоары абатында араат пен арлыан тптеріні астында рмек піллларда ыстайды. Кктемде жидек аашы глдеу алдында уыршатар кбелектерге айналады. Олар жмырталарын араат пен арлыан глдеріне салады. Жмыртадан шыан кбелек рттар тйіндерге еніп, оларды жей бастайды. Бір жидектен екіншісіне кшкен жлдызрттар оларды рмекпен орап алады. Бір ай шамасында заымдайды. Жоары жастаы жлдызрттарды зындыы 1,8 см дейін жетеді.

Кресу шаралары. анкбелек жлдызрттары кбейіп кеткен жадайда инсектицидтерді ерітіндісін брку ажет. Бркуді араат пен арлыан глдегеннен кейін бірден жргізеді.

Топыраты деу уыршаты біршама блігін жояды. Кішігірім батарда жлдызрттарды заымданан жидектермен оса олмен жинау сынылады.

сурет.арлыан ан кбелегі – Zophodia convolutella Zell.

Блдірген кенеcі – Tarsonemus fragarіae Zіmm.

сімдік оректі кенелерді (Acarіna) трліше тырнатылар (Tarsonemіdae) тымдасына жатады. азастанны отстік-шыысында суармалы жерлерде сірілетін блдіргенні аса ауіпті зиянкесі.

рашы кенені тсі ашыл-сары, кейде оыр, зындыы 0,2–0,24 мм, сопаша келген денесі айын крінетін айызбен (бороздка) протеросома жне гистеросома деп аталатын екі блікке блінген, алдыы 3 жп аяыны тырнатары біралыпты жетілген, ал тртінші жп аяы басаларына араанда жіішке жне тырнаты орнына екі ылшы болады, оларды біреуі те зын. Еркектері рашыларына араанда кішкене, зындыы 0,15 мм, пішіні жмырта трізді сопаша болады.

рытанан рашы кенелер бктелген жапыраша таталарыны арасында ыстайды. Кктемде сімдікті суі басталан кезде (ауаны температурасы 13оС-тан асанда) кенелер жмырталарын лі ашыла оймаан жас жапыратара сала бастайды. Бл жмырталардан шыан дернсілдер бір рет тлеп, нимера фазасына тпей, бірден рашы жне еркек кенелерге айналады. Бір рпаыны дамуы орта есеппен 32 кнге созылады. азастанны отстік-шыысында ол жылына 4–5 рпа береді.

Кенелер кбінесе сімдікті клекелеу жаындаы жас жапыратарын мекендейді. Ал жаппай кбейген жадайда олар сімдікті гл сабашаларын, бітеу глдерін, глдерін, мртшаларын мекендеп, атты зиян келтіреді.

Кенелер сорып заымдаан сімдіктерді жапыратары сарайып, алыпты клемге жетпей ліп алады. атты заымданан сімдіктерді суі нашарлап, беретін німі кілт тмендейді, жидектері са болады. Олар шаын ана ашытыа озалып бара алады. Сондытан зиянкес негізінен кшет сімдіктерімен бірге таралады.

Кресу шаралары. Блдіргенні сау кшетін отырызу. Екпе материалды 45-46°С температурадаы суа 15 минут салу арылы залалсыздандырады. сімдіктерді мият арау. Жидектерді жинап алан со заымданан млтекте дегеліктерді заымдамай, жапыратарды ыриды, одан кейін «Тізіммен...» рсат етілген (Ирвита ПлантПротекшион, ИзраильП-112.2022 ж.0.3-0.4 л/га)(Омайт, 57 % к.э.(пропаргит, 570 г/л)(Кемтура Еуроп Лтд., ВеликобританияП–412.2022 ж.1.5-2.0л/га)препараттармен дейді.

3-сурет. Блдірген кенеcі – Tarsonemus fragarіae Zіmm.

Блдірген-таурай бізтмсыы – Anthonomus rubі Hrst. аттыанаттылар (Coleoptera) отрядыны бізтмсытылар (Curculіonіdae) тымдасына жатады. Блдірген мен таурайды жапыратары мен шанатарын, сондай-а ожаатты, итмрынды жне баса сімдіктерді заымдайды. Бунаденені дене пішіні жмырта трізді, ара жаы дес, тсі ара-оыр, зындыы 2,5–3,2мм-ге жетеді. Дернсілдері а тсті, оыр басты, С тріндегі формада, зындыы 3,5мм дейін.

Ересек оыздар блдірген немесе итмрын скен жерлерде сімдік алдытарыны астында ыстайды. Олар ысы мекендерінен ауа райыны жадайларына байланысты суірді аяы – мамырды бас кезінде шыады да алашында итмрын сімдігін, одан со бітеу глдері пайда болысымен блдірген сімдігін мекендеп, глді тозадытарын жартылай немесе тгелдей жеп ояды. сімдікті заымданан жерлерінде тстері ара кішкентай шырлар пайда болады. оыздарды кктемгі оректенуі 10–15 кнге созылады. рашы оыз блдіргенні бітеу гліні бйір жаын кеміріп гиді де жмыртасын соны ішіне, тозадыа жабыстыра салады. Одан со тесікті эксременттерімен тыымдап тастайды. Бдан кейін ол гл сааын кеміреді. Нтижесінде 3–4 кн ткен со бітеу гл тсіп алады. Жмыртаны дамуы бір аптаа созылады. Жмыртадан шыан дернсілдер глді ішінде 20-шаты кн дамиды да сонда уыршаа айналады. Жаа рпаты оыздары шілдені орта кезінде шыып, кп замай йыа кетеді. Зиянкес жылына бір рпа береді.

Кресу шаралары. Блдірген алабы таураймен атар болмааны жн. сімдік алдытарын жинау жне жою. сімдіктерді мият арау. Шанатану кезінде жне жидектерді жинап аланнан кейін оыздар жаппай байалан жадайда «Тізім...» сйкес(Ирвита ПлантПротекшион, ИзраильП-112.2022 ж.0.3-0.4 л/га)инсектицидтермен деу жргізіледі.