Бөлім. Бұлшықет жүйесі
Пәннік оку бағдарламасының құрылымы мен мазмұны
Пәннін негізгі мазмұны
Бөлім. Кіріспе
Оқу ақпараты
Адам анатомиясы – дененің пішінін, мүшелердің құрлысын,өсіун және оны сыртқа ортамен ара-қатынасын зерттейді. Анатомия пәнінің мақсаты және оқу әдістері. Даму тарихы. Мүшелер, мүшелер жүйесі және мүшелер жүйесінің аппараты. Қалыпты жагдай туралы ұғым, нейрогуморалдық реттеу. Адам денесінің негізгі жазықтықтары мен біліктері.
| Оқушылар білуі тиіс | Оқушылар істей білуі тиіс |
| -Анатомия пәні туралы түсінікті; -анатомия пәнінің мақсаты және оқу әдістерін; -адам ағзасы құрлысының жасқа байланысты ерекшеліктерін; -ұлпаның түрлері: дәнекер ұлпа, бұлшық ет ұлпасы, жүйке ұлпасын; -адам ағзасының іш-құрылысы туралы түсінікті; -нейрогуморалдық реттелу туралы түсінікті | -анатомиялық зерттеу әдістеріне жалпы сипаттаманы; - дене бітімінің түрлерін анықтау; -кеуде қуысының және іш аймағының шартты сызықтарын таба білу. |
Бөлім. Остеология. Артрология
Оқу ақпараты:
Тірек-қимыл жүйесінің жалпы анатомиясы. Сүйектердің жіктелуі. Сүйектердің қүрылысы. Сүйектердің түрлері. Сүйектердің химиялық құрылысы жэне қасиеттері. Сүйектердің бірігуінің түрлері: үздіксіз (синдезмоз, синхондроз, синостоз) үзілмелі (буындар) және жартылай буындар. Буындардың жіктелуі. Буындардағы қозғалыс түрлерн Адам қаңкасының бөлімдері. Омыртқа жотасы. Омыртқа жотасының бөлік- тері жэне жеке омыртқалардың құрылыс ерекшелігі. Қабырғалардын құрылысы және жіктелуі. Төстін құрылысы. Қол сүйектерінің құрылысы. Қол сүйектерінің ірі буындары. Аяқ сүйектерінің құрылысы. Жамбас астауының жыныстық және жас шамасына байланысты құрылыс ерекшелігі. Жамбас өлшемдері. Аяқ сүйектерінің ірі буындары. Бас қаңкасының құрылысы. Бас қаңқасының бөлімдері. Бас қаң- қасың тұспалдау. Бас қаңқасының жас шамасына байланысты ерекшеліктері. Бас қаңқастының бөлек сүйектерінің құрылысы.
| Оқушылар білуі тиіс | Оқушылар істей білуі тиіс |
| - сүйектің түрлерін; - жасқа байланысты сүйек құрылысының ерекшеліктерін; -сүйектердің қосылу ерекшеліктерін; - аяқ-қол сүйектерін; - бас қаңкасының сүйектерін; - бас каңкасының сүйектерінің қосылуын; - нәрестенің бас қаңқасының | - сүйек түрлерін ажырата білу жэне мінездеме беру; - омыртқа жотасының иілімдері (дөңесі); -қаңқаның бөліктерін көрсету; - қаңқа мен бөлек сүйектердің құрылысы мен орналасуын анықтау және оның ерекшеліктерін айта білу; - сүйектердің атгарын латынша атау; - қол мен аяқ сүйектерін, олардың буын- дарын анықтау, құрылысын білу жэне қаңқадан көрсете білу; - адам денесінің құрылысын, мүшелердің орналасуын анықтау, оларды тауып көрсету |
Бөлім. Бұлшықет жүйесі
Оку ақпараты:
Бұлшықет ұлпасы: көлденең жолақты жэне бірыңғай салалы бұлшық еттердің құрылыс ерекшеліктері мен қызметтері. Бұлшық еттердін құрылысы жэне қызметі бойынша топтастыру. Бұлшық еттің қосалқы бөлікшелері. Арқаның беткейдегі және терең орналасқан бұлшық еттері. Кеуденің бұлшық еттері мен шандырла- ры. Көкет. Кеуденің бұлшық еттерінің тыныс алуға қатысы. Іштің бұлшық еттері мен шандырлары. Шаггың қуысы, іштің ақ сызығы, кіндік сақинасы. Көк шандыр. Мойынның бұлшық еттері мен шандырлары. Мойындағы үшбұрыштар. Беттің ым- дау жэне шайнау бұлшық еттері. Ымдау бұлшық еттерінің ерекшеліктері. Тұлғаның белдеуінің, қолдың еркін сүйектерінің бұлшық еттері мен шандырлары. Қолтық астындағы шұнқыр және оның орналасуы. Жамбас белдеуінің, аяқтың еркін сүйектерінің бұлшық еттері мен шандырлары. Санда және балтырда орналасқан каналдар. Тақым шұнқыры.
| Оқушылар білуі тиіс | Оқушылар істей білуі тиіс |
| - бұлшықет ұлпасының құрылысы; - бұлшықеттерді топтастыру; - антагонист және синергист бұлшық етгері туралы түсінік; - бұлшықеттердің үйлестігі; - бас пен мойын бұлшықеттері мен шандырлары; - тұлға бұлшықеттері мен шандырлары (арқа, кеуде, іш); - қолдың бұлшықетттері мен шандырлары; аяқтың бұлшықеттері мен шандырлары. | - арқаның бұлшықеттері мен шандырларын көрсете білу; - кеуде бұлшықеттері мен шандырларын көрсету; - іштің бұлшықеттері мен шандырларын көрсету, көкшандырдьш ерекшеліктері; - тұлға, иық белдеуінің, қолдын еркін сүйектерінің бұлшықеттері мен шандыр- ларын көрсету; жамбас белдеуінің, сан, балтыр, аяқ басының бұлшықеттері мен шандырларын тауып көрсету. |
4.Бөлім. Асқорту жүйесі:
Оқу ақпараты:
Асқорыту жүйесінің бөліктері. Асқорыту түтүгінің құрылысы. Тістің құрылысы. Сүт тістер жэне тұрақгы тістер. Тілдің қызметі мен құрылысы. Пирогов-Вальдейер лимфоидты сақинасы. Сілекей бездері: шықшыт безі, төменгі жақ асты, тіласты безі. Жұтқыншақтың бөлімдері, олардың құрьшысы. Өңештің қабаттары, бөліктері және тарьшатын орындары. Асқазанның құрылысы, бөліктері жэне атқаратьш қызметгері. Жіңішке ішекгің құрьшысы мен бөлімдері. Тоқ ішектің кұрылысы және бөлімдері. Бауырдың құрылысы, қызметтері және орналасуы. Бауырдағы қан тамырларының ерекшелігі. Ұйқы безі: құрлысы мен қызметтері. ¥йқы безінің эндокриндық бөлімі. 1ш астар. 1ш астар куысы. Шажырақай және шарбы.