Бап. Қылмыстық-атқару мекемесі әкімшілігінің заңды талаптарына бағынбау
1.Бас бостандыгынан айыру орындарында жазасын өтеп жүрген адамның қылмыстық-атқару мекемесі вкімшілігінің заңды талаптарына қаскөйлікпен багынбауы -
2. Бірнеше рет жасалган дәл сол іс-әрекет –
3.Қоғамнан оқшаулауды қамтамасыз ететін мекеме әкімшілігінің заңды талаптарына топтасып багынбауды уйымдастыру, сол сияқты күш қолданумен немесе өзіне қандай да бір қасақана зиян келтірумен үштасқан не өзге де ауыр зардаптарга әкеп соңқан топтасып бағынбауга қатысу -
Бас бостандыгынан айыру орындарында жазасын өтеп жатқан адамдар қылмыстық-атқару мекемесі - түзеу мекемелерінің режимі белгілеген талаптарды қатаң сақтаулары қажет. Қылмыстық-атқару мекемесінің экімшілігінің талаптарына қасақана бағынбау қылмыс болып табылады.
Қылмыстық қүқық бұзушыпыктың объектісі — түзеу мекемелерінің бірқалыпты дұрыс қызметі.
Объективтік жағынан қылмыстық қүдық бұзушылық бас бостандыгынан айыру орындарында жазасын өтеуші адамның қылмыстық-атқару мекемесі экімшілігінің занды талаптарына кэнігі түрде бағынбауы арқылы жүзеге асырылады.
Қылмыстық-атқару мекемесі экімшілігіне көтермелеу немесе жазалау шарала-рын қолдануға қүқылы осы мекеменің лауазымды адамдары жатады, олар мекеме, отряд бастығы, олардың көмекшілері, бақылау немесе қадагалау функциясын атқаратын адамдар т.е.с. болып табылады.
Сотталган адамның экімшіліктің өкілінің занды талаптарын орындамауы бағынбау деп танылады. Мысалы: экімшілік өкілінің сотталган адамнан қу_мар ойындар ойнауды тыю туралы қолдануға, пайдалануға тыйым салынған затты дереу ерікті түрде беру ту-ралы талаптарын, сондай-ақ өндірістік жұмыстарды тоқтатуға бағытталған эрекеттерін тыю туралы, басқадай өткізілетін шараларды жүзеге асыру жөніндегі (мэдени-бүдаралық, сауықтыру, спорт) талаптарын қасақана орындамауы сияқты эрекеттер. Кэнігі түрде бағынбаушылық деген сөздің мэні сотталган адам бұрын тэртіптік, басқадай ескерту алганына қарамастан, іс-эрекетті тағы да жандандырып, заң талабын өрескел бұзып экімшілік талабына багынбагандығын білдіреді.
Субъективтік жағынан қылмыстық құқық бұзушылық тікелей қасақаналықпен істе-леді. Кінэлі адам қылмыстық-атқару мекемесі экімшілігінің талаптарына кэнігі түрде бағынбайтынын сезеді жэне оны жүзеге асыруды тілейді. Қылмыстық құқық бузушылықтың субъектісі — бас бостандығынан айыру жазасын өтеп жатқан 16-ға толған адам.
Тэрбие колониясында жазасын өтеп жатқан кэмелетке жасы толмағандар, сондай-ақ қоныс колонияларында жазасын өтеп жатқан сотталғандарда Бұл кьілмыс құрамының субъектісі болып табылады.
Бірнеше рет жасалған нақ сол эрекет осы кылмыс құрамының ауырлататын түріне жатады (428-баптың 2-тармағы). Бірнеше рет жасаған қылмыстың түсінігі ҚК-тің 12-ба-бында берілген. Қоғамнан оқшаулауды қамтамасыз ететін мекеме экімшілігінің занды талаптарына бағынбауды ұйымдастыру, сол сияқты күш қолданумен немесе өзіне қандай да бір қасақана зиян келтірумен ұштасқан не өзге де ауыр дардаптарға экеп соққан топтасып бағынбауға қатысу осы қылмыстық құқық бұзушылық құрамының өте ауырлататын түріне жатады (428-баптың 3-тармағы). Қылмыстық топтың нысандарына түсінік ҚК-тің 31-бабында көрсетілген.
Бап. Қоғамнан оқшаулауды қамтамасыз ететін мекеменің қызметкеріне не оның жақындарына, сондай-ақ сотталған адамға қатысты күш қолдану қатерін төндіру немесе олардың денсаулығына немесе өміріне қол сүғу
1.Қогамнан оқшаулауды қамтамасыз ететін мекеменің қызметкеріне не оныңжүбайына (зайыбына) немесе жақын туыстарына қатысты оның ңызметтік жұмысын жүзеге асы-руына байланысты, сондай-ақ сотталган адамға қатысты оның түзелуіне кедергі жасау немесе оның мекеме әкімшілігіне көрсеткен жәрдемі үшін кек алу мақсатында күш қолдану қатерін төндіру -
2.Осы баптың бірінші бөлігінде аталган адамдарга, өміріне немесе денсаулыгына қауіпті емес күш қолдану-
3.Осы баптың бірінші және екінші бөліктерінде көзделген, адамдар тобының алдын ала сөз байласуымен не өмірге немесе денсаулыққа қауіпті күш қолданып жасапган іс-әрекеттер —
4.Қогамнан оқшаулауды қамтамасыз ететін мекеме қызметкерінің не оның жубайының (зайыбының) немесе жақын туыстарының өміріне оның қызметтік жұмысын жүзеге асы-руына байланысты, сондай-ақ сотталган адамга қатысты оның түзелуіне кедергі жасау немесе оның мекеме әкімшілігіне көрсеткен жәрдемі үшін кек алу мақсатында қоп сұгу -
Қылмыстық құқық бұзушылықтың тікелей объектісі қоғамнан оқшаулауды қамтамасыз ететін мекемелердің занды қызметі.
Қосымша тікелей объект - бас бостандыгынан айыру орнының немесе қамауда ұстау орнының қызметкерлерінің, сондай-ақ түзелу жолына түскен сотталған адамның кауіпсіздігі. Көрсетілген адамдар қылмыстық құқық бұзушылықтың жәбірленушісі болып табылады.
Объективтік жағынан қылмыстық құқық бұзушылық қоғамнан оқшаулауды камтамасыз ететін мекеменің қызметкеріне не оның жұбайына (зайыбына) немесе жақын туыстарына қатысты оның қызметтік жұмысын жүзеге асыруына байланысты, сондай-ақ сотталған адамға қатысты оның түзелуіне кедергі жасау немесе оның мекеме экімшілігіне көрсеткен жэрдемі үшін кек алу мақсатында күш қолдану қатерін төндіру -(ҚК-тің 429-бабының 1-тармағы) арқылы жүзеге асырылады.
Қылмыстық құқық бұзушылық к¥рамы материалдық - қоғамнан окдіауланған адамдар тобы құрамындағы адамдардың біреуі болса да өз дене мүшелеріне зақым келтіреді.
Қылмыстық құкық бүзушылықтың объективтік жағының міндетті белгісі - қылмыстық қүқык бұзушылық істелу орны - қоғамнан окшаулауды қамтамасыз ететін мекеме болып табылады.
Субъективтік жағынан қылмыстық құқық бұзушылық - тікелей қасаканалықпен, ұйымдасып, қоғамнан оқшаулауды қамтамасыз ететін мекемелердің қалыпты тэртібін түрақсыздандыру немесе мекемелер қызметкерлерінің занды қызметіне кедергі жасау мақсатымен жүзеге асырылады.
Қылмыстық қүдық бүзупіылықтың субъектісі — топқа кіріп, дене мүшелеріне зақым келтірген сотталған немесе қамаудағы адам.
Осы қүрамның ауырлататын түріне - мекеменің қызметкеріне не оның жұбайына (зайыбына) немесе жақын туыстарына қатысты оның жүмыстағы қызметін жүзеге асы-руына байланысты, сондай-ақ сотталған адамның түзелуіне кедергі жасау немесе оның мекеменің экімшілігіне жэрдемдескені үшін кек алу мақсатында оған қатысты күш қолдану мен қорқытулар жатады. Қылмыстық қүқық бұзушылық қүрамы формальдық.
Қылмыстық құқық бүзушылықтың объективтік жағының міндетті белгісі заңда көрсетілген адамдарды күш қолданамын деп корқыту болып табылады. Заңда қорқытудың мазмүны ашып айтылмаған, сондықтан да қорқытудың аумағы кең. Кінэлі адам кез келген күш қолдану арқылы жарақат саламын, өртеймін, өлтіремін деп қоркытуы мүмкін жэне Бұл қорқытулардың нақты жүзеге асырылатынына жэбірленушінің жеткілікті негіздері болуы шарт. Қылмыстық құқық бү_зушылық құрамы формальдық, ал қоркыту орын алған сэттен аяқталған деп танылады.
Субъективтік жағынан алғанда қылмыстық құқық бүзушылық тек қана тікелей қасақаналықпен істеледі. Кінэлі адам бас бостандығынан айыру орнының немесе камауда үхтау орнының қызметкеріне, сондай-ақ түзелу жолына түскен сотталған адамға күш қолданумен қорқытқанын сезеді жэне соны істеуді тілейді.
Қылмыстық құқық бүзушылықтың субъектісі — 16-га толған адам. Олар сот үкімі бойынша бас бостандығынан айырылып, жазасын өтеп жүрген адам немесе қамаудағы адам немесе баска адам болуы мүмкін.
Қылмыстық кодекстің 429-бабының 2-тармағында осы қылмыстың ауырлататын түрі— осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген адамдардың өміріне жэне денсаулығына қауіпсіз күш қолданғаны үшін жауаптылық белгіленген. Қауіпсіз күш қолданудың түсінігіне Қылмыстық кодекстің 380-бабының 1-тармағына талдау жасағанда тоқталғанбыз.
Қылмыстық кодекстің 429-бабының 3-тармағында осы қылмыстың өте ауырлататын түрі - осы баптың бірінші, екінші бөліктерінде көзделген, адамдар тобының аддын ала сөз байласуы бойынша не өмірге немесе денсаулыкда қауіпті күш қолданып жасалған эрекеттер үшін жауаптылық белгіленген. Адамдар тобының алдын ала сөз байласуының ұғымын ҚК-тің 31 -бабының 2-тармағында, ал қауіпті күш қолданып қорқытудың түсінігі Қылмыстық кодекстің 380-бабының 2-тармағында берілген. Қоғамнан оқшаулауды қамтамасыз ететін мекеме қызметкерінің не оның жұбайының (зайыбының) немесе жақын туыстарының өміріне оның қызметтік жұмысын жүзеге асыруына байланысты, сондай-ақ сотталған адамға катысты оның түзелуіне кедергі жасау немесе оның мекеме экімшілігіне жэрдемдескені үшін кек алу максатында қол сү-ққаны үшін жауаптылық (ҚК-тің 429-бабының 4-тармағында арнайы көрсетілген).
Қылмыстық кү_қық бүзушылық субъективтік жағынан тікелей қасақаналықпен кек алу мақсатында жүзеге асырылады. Қылмыстық кұқык бүзушылық кұралы материалдық. Қасақана қол сү_ғу нэтижесінде жэбірленушіге зардап келеді. Келтірілген зардаптың көлеміне қарай істелген іс-эрекет қылмыстардың жиынтығы бойынша саралануы мүмкін.