ИСО 9000 сериялы сапа стандарты

ИСО 9000 бойынша сапа менеджменті жйесіні (СМЖ) негізгі

Жайы

Халыаралы дегейде ИСО 9000 сериясыны стандарттары сапа менеджмент жйесіні негізін райды.

Сапа менеджмент дегеніміз - сапа жйесін бірыай басару. Сапа жйесі - ттынушылара жоары сапалы німді шыаруына кепіл беретін техникалы шаралар.

Халыаралы ИСО 9000 сериялы шаралар сапа жйесі алай болуына

дістемелік нсау болып табылады. Сапа жйесі мекемелерді

экономикалы жаыдайына себеп болып келеді.

Сапа жйесіні масаттарын орындау техникалы жне адам факторларына байланысты.

Сапаны басару халыаралы тжірибесі ИСО 9000 сериялы халыаралы стандарттар пакетінде негізделген, ол 1987ж. наурызда стандартизация бойынша халыаралы жыммен абылданды жне периодты

трде жаарады. 1994ж.

Осы сериядаы стандарттарды екінші басылымы шыты, 2000ж. Бл стандарттарды шінші басылымы шыты. ИСО 9000 сериясындаы стандарттар талаптар жиынын райды, олар р трлі дрежеде барлы нерксіптерде орындалады (контракт анализі, жаттаманы жргізу, шыарылатын німді баылау). Бл жмыстар жйелі трде емес, блім ретінде ткізіледі. Стандарттар бл жмыстарды жйелі трде ткізілуін, жаттандырылан рдістер негізінде нтижелерді бекітілуін талап етеді.

Бл стандарттарды ерекшелігі еркіндік болып табылады, дайындаушы ИСО 9000 бойынша сапа жйелік ру немесе рмауды зі біледі, біра мндай шешім абылдананнан кейін стандартты талаптарын орындауа міндетті.

Егер тиімді тапсырыс болса, контракт ру талабы сертификатталан сапа жйесі бар болса, жиі нерксіп басарушысы сапа жйесін тапсырыс беруші талабымен енгізеді. Ал сертификаттау бір нрсеге сйкестендіру бойынша жргізіледі. ИСО 9000 сериясындаы стандарттар нерксіпті жеке жмыс сферасынан. Бл стандарттарды маыздылыы оларды мбебаптылыы, яни жмысты шектеусіз барлы трінде олданылуы.

ИСО 9000 стандарттарында минималды талаптар ойылан, нерксіпті крсететін ызметтері немесе ндіретін німдеріне арамастан жым сапаны амсыздандыру талаптарына сйкес болу керек. Егер сапаны басару жйесі крсетілген стандарттар талаптарына сйкес келсе, онда ол нерксіпті крсететін ызметтеріні немесе шыарылатын німдеріні сапасы талаптара сай екеніні наты длелі болып табылады.

ИСО 9000 стандарттарыны ерекшелігі сапа жнінен жым басшылыыны жауапкершілік дрежесі болып табылады. жым басшылыы сапа жаынан саясатты жргізілуіне, сапаны басару жйесіні жмыс істеуіне, енгізілуіне, рылуына жауап береді жне осыны брі жаттарда наты хатталуы керек. Басшылы міндеттеріне кіреді: мамандарды тадау жне німді, лшеуіш, баылауын, сынау жабдытар шін ажетті ресурстарды блінуі, сонымен атар апаратты амту шін компьютерлік техника. Сонымен атар осыны брі жаттарда наып хатталуы керек. Басшылы біліктілікті керекті дегейін орнату керек жне мамандарды уаытылы мамандыын жоарлатуды баылау керек.

-халыаралы ИСО 9000 стандарттары азастанда СТ РК ИСО 90002001

жеке стандарттары ретінде барлы жерде енгізілуде.

азіргі тада стандарттар санын едуір азайтты. ИСО 9001: 2000 Сапа менеджменті жйесі - Талаптар.

ИСО 9004: 2000 Сапа менеджменті жйесі - жмысты жасарту шін

сыныстар. Осы екі стандарт сапа менеджменті жйесін енгізу жне

жетілдіру шін негізгі болып табылады.

ИСО 9000: 2000 Сапа менеджменті жйелері - Негізгі жайлары жне

сздік.

ИСО 10011: 2000 Сапа жйесіні жаттарыны рылымы. Сапа

менеджменті жйесіні жаттамасына кіреді.

Сапа менеджмент жйесіні жатнамасына мыналар кіреді:

1. Сапа облысындаы масат пен саясат туралы арыз. ндірісті сапа аумаындаы ызметі жне жалпы баытттары жне ол жоарыда негіз

ретінде енгізілген.

Ереже бойынша ол келесі ауматарда олданылады.

- жаа техника мен технология;

- німді жаарту немесе жаа нім;

- ттынушыны анааттандыру жне нарыты жаулап алу;

- леуметтік сратар жне ызметкерлерді канааттануы;

- жабдытаушылар, алдытарыды тмендеуі, ресурстарды экономикасы.

Масаттар тек ана декларация ана болмау керек ол наты, ол

жетуге ммкіншілігі бар, тексерілген болу керек. Оны жан жаты

баыттарын «Саясата» оса бермеу керек. Жоары басшылытар

приоритеттерін анытап 3-4 масат беру керек. Осыан арай баса да

баыттарын арастырмауа болмайды деген емес жй ана саясата кірмеу.

Егер «Саясата» кірген жадайда ол бірінші орында болатытына кмн

болмайды. Осыдан кейін жоары басшылытар ол койаннан кейін сол

«Саясатты» міндеттерін орындауа мтаж болады.

2. Сапа басармасы.

Барлы сапа жйелерін жалпылай млімет беру. рылымдары ИСО

9001 стандарт рылымына сйкес болу керек.

Сапа басармасын таайындауды маыздысы оны жйе

раушыларынан трады. Сапа басармасы-концепті басты жат, ол мекеме

жайлы тсініктеме беретін визит картасы болып табылыды. Сапа басармасы

сапа жйесін енгізуде рдайым анытамалы функциясын орындайды,

жмыс кйін олдайды. Ірі мекемеде сапа басарма иерархиясы болуы

ммкін:

- жалпы сапа басармасы;

- р трлі блімдерге сапа басармасы;

- р трлі ндіру рдісімен, сонымен байланысты жобалау функциялары,

материалды-техникалы жабдытау сапа бсаармалары.

ИСО 9001 стандартына сай, сапа жйесі келесі элементтерден трып, р

айсысы сапа басармасыны (4 пункті) блімінде жазылады:

1. Басарманы жауаптылыы;

2. Ресурс менеджменті;

3. мірлік циклды рдісі;

4. лшем, анализ, жасару.

Процедуралар

Процедуралар, блімдермен орындалатын, сапа жйесі документтеріні 2-

дегейін райды. рбір процедура жат болып табылып, жалпы

процедураны сипаттайды. Мндай жат блімні рылымды схема мен

функционалды міндеттері кіреді. рылымды блімдер бір-бірімен

функционалды байланысы мен міндеттілігін крсететіндіктен, мндай

процедураларды енгізу те пайдалы.

ИСО 9001 стандарттарыны талабына сай мекеме міндетті жатты

процедураларды таайындап, жмыс барысында олдау керек:

1. жаттаманы басару;

2. Сапа жазбаларын басару;

3. Ішкі аудиттерді ткізу;

4. Сйкес келмейтін німмен басару;

5. Жнделетін амалдар;

6. Алдын алатын шаралар.

1. жаттаманы басару

Мекемеде жаттаманы тртібін басару амтамасыз етеді. Олар

аныталан жйемен жасалынып,бір-біріне тлнсау жне бір-біріне арма-

арсы болмауы керек.

3.Наты халыаралы стандарттарыны талаптарына міндетті

жаттамалар рдістерді (жаттама дегейі (тсініктеме жазбаны

тередігі мен натылыы) з мекемені айналысатын ызметі мен клеміне

байланысты аныталынады, процесті иындыы жне зараызметтері

жне ызметкерлерді дрежесіне байланысты). жаттамаларды басару,

сапа жайындаы жазбалар, ішкі тексерулерді туіне, німні сйкестік

еместігін, ескерту ызметі жне таы басалары процестерге енеді.

4.Мекемеге немді жоспарлау шін амтамасыз ететін жаттамалар,

процестермен жмыс істеу жне оларды басару; (блімшелер туралы

жадайлар, ызметкерлерді нсаулары, регламенттер, технологиялы

нсамалар).

5.Сапа туралы жазбалар, оларды ата трде мекеме талап етеді,

жиналан тжірибені яни мекеме жиналан жинатарды андай трде

сатайтынын зі біледі. Кестеде бір шама мысалдар келтірілген яни сол

жазбалар ИСО 9000 талаптарына сйкестігін крсетеді.

ИСО 9000 сериялы сапа стандарты

ИСО 9000 сериялы сапа стандарты жымдар мен мекемелерде шыарылатын німдер сапасын басарудаы халыаралы тжірибелер жинаталан нормативті жат.

Дниежзіні кптеген мемлекеттерінде бл стандарттар лтты дегейде абылданып, фирмалар мен ндірушілер арасында келісім-шарттар жасауды бйым сапасын амтамасыз етудегі негізгі моделі ретінде абылданан.

Халыаралы дегейде мндай жйені ИСО стандартына сай келуі бйым ндірушілер мен ттынушылар арасындаы сапаа жасалан контракт кепілі болуы шарт.

ИСО 9000 стандарт сериялары бес стандарттан трады, оны ішінде:

ИСО 8402 стандарт сздігіне бес зекті термин кірген, оларды р айсысына тмендегідей анытамалар жне тсініктемелер берілген.

Сапа саласындаы саясат-бл негізгі баыт мекемені сапа баытындаы масаты, мселелері; блар ресми трде жоары басшылармен бекітіледі де , жалпы саясатты раушы элементі болады.

Сапаны жалпылама басару-сапа баытындаы басаруды жалпы функциясыны аспекті; мнда сапа баытындаы саясатты анытау жне іске асыру болады.

рине бйым сапасын ажетті дегейде амтамасыз ету шін мекемені барлы ызметкерлерін іске тарту ажет, біра тбінде жалпы жауапкершілік жоары басшы лесінде алуы тиіс.

Сапаны жалпы басаруа кіретін шаралар-оперативті жоспарлау, ресурстарды блу жне таы да басалай сапа баытындаы жйелік жмыстар-сапаны жоспарлау, жмыс жргізу жне баалау.

йымды рылымдар жиынтыы, жауапкершілік, процедуралар, процесстер мен ресурстар, жалпы сапа басару жйелеріне жатады.

Мндаы сапа жйелеріні масштабы, сапаны амтамасыз ету мселесіне себеп болуы тиіс.

Сапаны басаруа оперативті тсілдер мен іс-имылдар олданып, сапа талаптарын шешуге жол ашуы керек.

Сапаны амтамасыз ету шін жоспарланатын жне жйелі трде ыли жріп тратын іс-шаралар, бйым сапасын кдіксіз амтамасыз етуге келеді.

лбетте, сапа жйелілігіндегі істеліп жатан шаралар ттынушыны талабына сай болмаса, онда сапа мселесі толы шешілмеген болады.

Сапаны амтамасыз етуді тиімділігі, ндіріс процесінде туатын факторларды ыли тексеру, техникалы шарттарды жобаа сйкестігін анытау, техникалы баылау жргізу сияты аидалардан трады.

ндіріске сенім арту, сапа мселесіні длелелі болады. ндіріс мекемесіні аумаында сапаны амту басшылыты жалпы аспабы болады.

Белгілі бір контракты шарт жасауда ндіріске сенім арту ндірушіні беделін арттырады.

9000 сериялы ИСО стандарты сапа жйесіні модельдерін мекемеде іштей олдануа нсаулар ретінде, ал сапаны жалпы басару мселелеріні (ИСО 9004), сапа амтамасыз етуді сырт мекемелермен атысуында (ИСО 9001, ИСО 9002, ИСО 9003) пайдаланылады.

Айта кететін бір жайт, ИСО 9000 стандарттары мекемелерде олданылатын сапа жйелері стандарттауа арналмаан, сондытан рбір ндіруші здеріні бейімді сапалы бйымдарын шыара беруге ылы.

9000 сериялы сапа жйесіні ИСО стандарттарын екі жадайда олданады: контракт жасарда жне оны сыртында (2.1-суретте).

9001 сериялы ИСО стандарты сапа моделі жйесін амтамасыз етуде жобалауда, руда, ндіруде, монтаждауда жне ызмет крсетуде олданылады, демек німні толытай мірлік кезедерінде.

9002 сериялы ИСО стандарты сапаны модельдік жйесін ндіруде жне монтаждауда, ал ИСО 9003-німді біржолата тексеруде жне сынауда олданылады.

ИСО 9004 стандартында сапаны басаруды жалпы нсауы жне сапа жйесіні элементтері келтірілген.

Сонымен крсетілген ИСО стандартыны сериялары тменгі

жадайлара икемделген екі трінен трады:

- ИСО 9001, ИСО 9002 жне ИСО 9003 контрактты жадайда сыртты

сапаны амту масатында;

- ИСО 9004-сапаны жалпы басаруда барлы мекемелер шін ыайлы

стандарт.

ИСО 9004-басарушы жат ретінде, бйым сапасыны барлы

сатыларында олданылады, сіресе техникалы, кімшілік жне адами

факторларды сапа жйесіне тигізетін лестерінде, ндіруден бастап

ттынуа дейінгі мезеттері.

Бл стандартта, ттынушыны талабы орындалуы, функционалды

жауапкершілікті орнау жне пайда мен шыынны баалануы те мият

адааланан. Осы келтірілген барлы аспекттерді сапа жйесін руда

тиімді пайдаланан жн.

Осы екі жадайда да ндіруші-йым сапа жйесін сауатты ендіріп,

оны дегейін біралыпты стап труы ажет.