Пачатку XX стст.: літаратура, музыка і тэатр, навука і адукацыя

Паданне

2 Бачыць вока, але ляжыць высока.

Бачыць карова, што на павецi салома.

Знай каток свой куток. Перад вамі прыклады беларускіх ……

Прыказак

3 Якая-небудзь вызначаная паслядоўнасць слоў (альбо звукаў), маючых магічную сілу. З іх дапамогай людзі спрабавалі ўплываць на пагоду на будучы ураджай і інш.

а) прымаўка б) казка в) заклінанні

4 Для беларускай народнай культуры характэрны казкі

а) пра жывел б) фантастычныя в) магічныя

 

5 Народныя эпічныя песні аб гераічных подзвігах

а) казка б) быліна в) клятвы

 

6 Камянецкая вежа помнік архітэктуры 13 ст. знаходзіцца

а) Гомельская вобласць б) Брэсцкая вобласць в) Мінская вобласць

 

7 Жывапіс па сырой тынкоўцы, адна з тэхнік сценавых роспісаў. Пры высыханні вапны, што ўтрымліваецца ў тынкоўкі, утвараецца тонкая празрыстая кальцыевая плёна, якая робяць яе даўгавечнай.

Фрэска

8 Сафійскі сабор помнік архітэктктуры 11 ст. знаходзіцца ў горадзе

а) Полацку б) Віцебску в) Слуцку

 

9 Назавіце сукупнасць традыцыйных умоўных дзеянняў, што сімвалічна выражаюць і замацоўваюць адносіны людзей да прыроды і паміж сабой, іх паводзіны ў важных жыццевых сітуацыях, якія сістэматычна паўтараюцца.

Абрад

 

10 Крыж Еўфрасінні Полацкай - напрастольнае крыж, зроблены для царквы Святога Спаса па заказу Ефрасінні Полацкай майстрам Лазарам Богшам у

а) 12 ст.б) 11 ст. в) 13 ст.

 

11 Хрышчэнне Русі адбылося ў

а) 987 б) 988 в) 876

 

12 Назавіце від сярэднявечнага жывапісу, рэлігійнай па тэмах і сюжэтах, культавай па прызначэнні.

Іканапіс

 

 

Тема 2 Культура Беларусі ў XIV — першай палове XVII стст.

1 Назавіце эпоху ў развіцці культуры 14-16 ст., характэрнымі рысамі якой з’яўляліся свецкі характар, гуманістычны светапогляд, зварот да антычнай спадчыны.

Адраджэнне.

 

2 Назавіце гістарычную форму механізма сацыяльнага заказу, кантроля, апекі над мастаком, яго матэрыяльнага забеспячэння.

Мецэнацтва

3 Вядомы культурны дзеяч 16 ст., заснавальнік кнігадрукарні ў Брэсце?

а) Леў Сапега б) Мікалай Радзівіл Чорны в) Мікола Гусоўскі

 

4 У якім горадзе Іван Федараў ў 60-я гады 16 века заснаваў друкарню?

а) Масква б) Рым в) Калуга г) Твер

 

5 У якім годзе выйшла першая друкаваная кніга Ф. Скарыны?

а) 1520 б) 1523 в) 1517 г) 1518

 

6 Якая з кніг не з’яўляецца Скарыненскай?

а) Псалтыр б) Апостал в) Малая падарожная кніжка г) Часоўнік

7 Хто з пералічаных асоб лічыцца заснавальнікам «мікражанра» у беларускай літаратуры – анатацыі?

а) М. Гусоўскі б) Ф. Скарына в) С. Будны г) П. Мсціславец

 

8 Майстэрня, дзе стваралісь рукапісныя кнігі?

Скрыпторый.

9 Рух на тэрыторыі Беларусі першай паловы 16 ст. супраць каталіцкай царквы?

Рэфармацыя.

10 Аўтар (16 ст.) паэмы «Новая і славутая перамога над туркамі»?

а) М. Гусоўскіб) Ян Вісліцкі в) В. Цяпінскі

 

11 Ян Вісліцкі вядомы сваім творам

а) Літоўская вайна б) Пуская вайна в) Руская вайна

 

12 У якім горадзе пачаў пісаць сваю знакамітую паэму «Песня пра зубра» М. Гусоўскі?

Рым.

13 Хто надрукаваў у Нясвіжскай друкарні (16 ст.) свой знакаміты «Катэхізіс»?

С. Будны.

14 Назавіце знакамітага беларускага дзеяча культуры другой паловы 16 ст., які працаваў у друкарні у Цяпіне?

В. Цяпінскі.

15 Від мастацкай графікі, друкаваны адбітак на паперы з пласціны (дошкі), на якой нанесены малюнак?

а)гравюраб) габелен в) філігрань

 

16 У 1596 годзе ў брацкай друкарні выйшла «Граматыка славянская». Назавіце аўтара?

а) М. Сматрыцкі б) П. Бярында в) Л. Зізаній

17 Назавіце гістарычны жанр старажытнарускай літаратуры, які прадстаўляе сабой пагадовую, дастаткова падрабязную фіксацыю гістарычных падзей.

Летапісь.

 

18 Назавіце сярэдневяковых акцераў, адначасова спевакоў, танцораў і музыкантаў, аўтараў большасці выконваўшыхся імі славесна-музыкальных і драматычных твораў. Часта выступалі як дрысероўшчыкі жывел.

Скамарохі.

19 Назавіце беларускі народны тэатр лялек, які спачатку і ў асноўным ставіў спектаклі на рэлігійную, у прыватнасці біблейскую тэматыку. Ен атрымаў распаўсюджванне ў Беларусі, пачынаючы з XVI стагоддзя.

Батлейка.

20 Невялікая п’еса або сцена, часцей камічнага характару, якая разыгрываецца паміж дзеяннямі асноўнай п’есы?

а) сангіна б) ратонда в) інтэрмедыя

21 Назавіце летапісны звод з ліку беларуска-літоўскіх летапісаў, адзін з агульнадзяржаўных зводаў ВКЛ. Быў складзены у сярэдзіне 16 ст. і доўгі час захоўваўся ў адным з маентку сучаснага Пружанскага раена.

а) Хроніка Быхаўцаб) Летапісец вялікіх князеў літоўскіх в) Беларуска-літоўскі звод 1446 г

22 Назавіце жанр перавадной літаратуры «Троя», «Александрыя»

а) воінская аповесць б) драма в) камедыя

 

23 Перад Вамі гумарыстычныя парадыйна-сатырычныя творы першай паловы 17 ст., характэрнай асаблівасцю якіх была каларытная народная мова. Што лішняе у гэтым ланцужку?

а) «Прамова Мялешкі» б) «Ліст да Абуховіча» в) «Жыцце Іякінфа»

24 Сваімі творамі, асветніцкай і грамадскай дзейнасцю М. Сматрыцкі увайшоў у гісторыю старажытнай беларускай літаратуры (к. 16-першая палова 17 ст.) як адзін з заснавальнікаў новага літаратурнага стылю. Назавіце яго.

а) класіцызм б) сентыменталізм в) барока

25 Назавіце галіну царкоўна-рэлігійнай літаратуры, якую складаюць жыццяпісы святых — жыціі.

Агіяграфія.

26 Памфлеты, звароты, адкрытыя лiсты, трактаты, адозвы i iншыя вiды творчасцi к. 16 – пачатку 17 ст. адносяць да ……….. літаратуры.

Палемічнай.

 

27 «Цар Ірад», «Цар Максіміліян» - найбольш вядомыя …… п’есы.

Батлеечныя.

 

Тэма 3 Айчынная культура ў другой палове XVII - XVIII стст.

1 Назавіце эпоху другой паловы 17-18 ст. на Беларусі, для якой характэрна буржуазная антыфеадальная сацыяльна-палітычная ідэалогія часоў фарміравання капіталізма. Прапаведвала прыярытэт навукі, розуму ў жыцці чалавека і развіцці грамадства.

Асветніцтва.

2 Характар эпохі (другая палова 17-18 ст.) вызначаў гэты кірунак мастацкай культуры, сутнасць якога – кананізацыя антычнай класікі як дасканалага узору. Назавіце гэты стыль?

Класіцызм.

 

3 Назавіце высказванне (часцей у вершаванай форме), якое складалі ў выпадку чыей-небудзь смерці і выкарыстоўвалі ў якасці надгробнага надпісу.

Эпітафія.

4 Паэт, вядомы грамадскі дзеяч Беларусі і Расіі (другая палова 17 ст.). Быў настаўнiкам Фёдара Аляксеевiча, якi дзякуючы яму атрымаў добрую адукацыю, а таксама настаўнік будучага Пятра І. Узначальваў друкарню ў Крамлі, па яго ініцыятыве была заснавана першая ў Расіі вышэйшая агульнаадукацыйная навучальная ўстанова. Назавіце яго?

 

5 Што з прапанаванага ланцужка не належыць пяру С. Полацкага?

а) «Псалтырь рифмотворная» б) «Крестьянин в костеле» в) «Вертоград многоцветный»

 

6 У якім горадзе была заснавана першая ў Расіі вышэйшая агульнаадукацыйная навучальная ўстанова - Славяна-грэка-лацінская акадэмія?

а) Ноўгарад б) Масква в) Пскоў

 

7 Хто ў прадстаўленным ланцугу прадстаўнікоў ранняга перыяду Асветніцтва на Беларусі з’яўляецца лішнім?

а) С. Будны б) К. Нарбут в) М. Пачобут-Адляніцкі

 

8 Суаднясіце

1 Яго пяру належыць шэраг трактатаў па філасофіі, эканоміцы, эстэтыцы. Таксама вядомы як асветнік, меценат, апошні канцлер ВКЛ (18 ст.).

2 Ен рэлігійны палеміст (18 ст.), філосаф і пісьменнік. Скончыў Кіеўскую акадэмію, дзе потым узначальваў кафедру філасофіі. Працаваў таксама ў Магілеве.

а) І. Храптовіч

б) Г. Каніскі

А, 2б

 

9 Назавіце паэта і філосафа эпохі барока, вядомага сваімі філасофска-тэалагічнымі роздумамі « Исповедание веры», « Краткая беседа Милости со Истиной о Божием милосердии и мучении», «Книга философская» і інш.

а) Г. Калантай б) А. Белабоцкі в) І. Патоцкі

 

10 Ці згодныя Вы, што М. Пачобут-Адляніцкі астраном, асветнік, матэматык, рэктар Віленскай акадэміі (1780—1799, з 1781 — Галоўнай школы Вялікага Княства Літоўскага.

а) Да б) Не в) такога дзеяча навукі не існуе

 

11 У якім годзе пачала сваю працу Адукацыйная камісія?

а) 1773 б) 1778 в) 1770 г) 1700

 

12 У 1781 годзе Віленская іезуіцкая Акадэмія ператворана ў

а) школу ВКЛ б) Вялікую школу ВКЛ в) Галоўную школу ВКЛ

13 Па задумцы Адукацыйнай камісіі яны павінны былі стаць ніжэйшай ступенню адукацыі. Штот маецца на ўвазе?

Прыходскія школы.

14 К. Марашэўскі (к.18 ст.)

а) архітэктар б) жывапісец в) меценат г) драматург

15 Якой брацкай школы не існавала

а) магілеўскай б) гомельскай в) полацкай

 

16 Ураджэнец Беларусі, кнігадрукар, асабіста быў знаемы з Пятром І. Па даручэнні цара падрыхтаваў і выдаў у 1699 г. у Амстэрдаме першы дапаможнік па матэматыцы на рускай мове. З пачатку XVIII ст. жыў у Маскве. Назавіце яго?

І. Капіевіч.

17 К. Нарбут з’яўляўся (другая палова 18 ст.)

а) паэтам б) філосафам в) матэматыкам г) гісторыкам

 

18 Назавіце род бытавой мнагагалоснай песні (часцей трехгалоснай), распаўсюджанай у Расіі, Украіне і Беларусі ў 17-18 ст. Яны выконвалісь ансамблем спевакоў або хорам без суправаджэння. Першапачаткова яны былі на рэлігіезныя тэксты, а з 18 ст. вядомы бытавыя, любоўна-лірычныя, а таксама ваена-патрыятычныя.

Канты.

19 Якога тэатра ў другой палове 17-18 ст. не існавала

а) прыгоннага б) школьнага в) дамскага

20 В. Казлоўскі (другая палова 18 ст.) знакаміты

а) паэт б) жывапісец в) кампазітар г) архітэктар

 

21 Назавіце філосафа (другая палова 17 ст.), які прыйшоў да высновы пра неіснаванне Бога, пра што пісаў у сваім трактаце - «Аб неіснаванні Бога». За гэта быў абезглаўлены і спалены на вогнішчы.

К. Лышчынскі.

22 Гэтыя школы заснаваў орден створаны ў канцы 16 ст. Навучанне было бясплатнае, плата бралася толькі за інтэрнат. Найбольш збяднелыя вучні ўтрымліваліся за кошт ордэна, але павінны былі выконваць шэраг прац па школьнай гаспадарцы. Што гэта за школы?

а) баярскія б) піярскія в) піянерскія

23 Знакамітыя тэатры Радзівілаў

а) слуцкі б) нясвіжскі в) пінскі

Якога тэатра не існавала?

 

24 Як завуцца хрысціянская рэлігійная паэзія і малітвы з Ветхага Завету?

Іх як чыталі так і спявалі.

Псалмы.

25 Хто заснаваў у другой палове 18 ст. тэатр у Слоніме?

а) Пацы б) Агінскія в) Сапегі

 

26 Якія тэатры былі распаўсюджаны на Беларусі ў 18 ст.

Прыгонныя тэатры.

 

 

Тэма 4 Культура Беларусі ў канцы XVIII – першай палове XIX стст.: літаратура, музычна-тэатральнае мастацтва, асвета і адукацыя, навука

1 Людвік Уладзіслаў Францішак Кандратовіч, паэт, драматург, перакладчык, літаратурны крытык і краязнаўца першай паловы 19 ст. Назавіце яго псеўданім.

У. Сыракомля.

2 У 1786 годзе выйшла праца А. Меера «Апісанне ….. графства, або былога староства». Аб якім графстве пісаў Меер?

а) Пружанскага б) Рэчацкага в) Крычаўскага

3 У якім годзе было заснавана Рускае геаграфічнае таварыства?

а) 1847б) 1856 в) 1845 г) 1842

 

4 Якая школа навкувая школа панавала ў этнаграфіі ў першай палове 19 ст.?

Міфалагічная.

5 У 1804 годзе быў прыняты «Статут навучальных устаноў». Згодна яму ўтваралася пэўная сістэма адукацыі. Перад Вамі назвы навучальных устаноў. Выстрайце з іх ланцужок, пачынаючы з ніжэйшай ступені.

а) павятовыя вучылішчы б) універсітэт в) прыходскія вучылішчы г) гімназія

В-а-г-б

 

6 Першая ў Беларусі школа ўзаемнага навучання (ланкастарская) была адкрыта ў 1819 годзе ў горадзе

а) Мінску б) Гомелі в) Віцебску г) Магілеве

 

7 Назавіце паэта-рамантыка першай паловы 19 ст., фальклярыста, этнографа і драматурга, які cабраў каля тысячы аўтэнтычных беларускіх народных песень і выдаў іх у шасьці зборніках «Сялянскіх песень…». Вядомы сваімі прадмовамі да гэтых зборнікаў.

Ян Чачот.

8 Назавіце аўтара паэм «Энеіда навыварат» і «Тарас на Парнасе».

Творы ананімныя.

9 Ён дасканала валодаў тэхнікай алоўкавага малюнка, якая дазваляла хутка і дакладна адлюстраваць краявід ва ўмовах падарожжа. На яго малюнках ажывае гістарычна-паэтычны вобраз Беларусі, Літвы, Украіны. Ен рабіў замалёўкі мясцін, звязаных з жыццём вядомых людзей, і архітэктурных помнікаў (больш за 200 па Беларусі). Перад Вамі яго малюнак Гомеля. Пра каго ідзе гаворка?

Н. Орда.

10 Назавіце стылістычны напрамак у мастацтве (пачынаючы з сярэдзіны 18 ст.), які вызначаўся пышнасцю, багаццем крывалінейных паверхняў, складаным кампазіцыйным і каларыстычным вырашэннем, камернасцю.

Ракако.

 

11 Беларускі паэт самародак, вершы якога - шэдэўр беларускай лірыкі 19 ст.. Яны прасякнуты народна-песеным каларытам, сілай пратэста супраць крэпаснога права («Зайграй, зайграй, хлопча малы…»).

П. Багрым.

 

12 Хто з’яўляўся папічыцелем Віленскай вучэбнай акругі?

а) А.Чартарыйскіб) А. Снядэцкі в) І. Франк

 

13 У якім горадзе у першай палове 19 ст. была адкрыта земляробчая школа?

а) Бабруйску б) Горках в) Мазыры

 

14 Назавіце пісьменніка, паэта, аднаго з заснавальнікаў новай беларускай літаратуры. Найбольш вядомага сваім творам «Шляхціч Завальня, альбо Беларусь у фантастычных апавяданнях».

Ян Баршчэўскі.

15 Прадстаўнікі міфалагічнай школы ў этнаграфіі першай паловы 19 ст. прэарытэтным для вывучэння лічылі

а) духоўную культуру б) матэрыяльную культуру в) няма правільнага адказа

 

16 Ураджэнец навагрудчыны, паэт, публіцыст, пачынальнік рамантызму ў літаратуры першай паловы 19 ст. Вядомы сваімі творамі «Дзяды», «Пан Тадэуш» і інш. Назавіце яго.

А. Міцкевіч.

17 У якім горадзе ў першай палове 19 ст. дзейнічала вышэйшая навучальная ўстанова – езуіцкая акадэмія?

а) Мінск б) Брэст в) Полацк

18 Назавіце напрамак у літаратуры пачатку 19 ст. Яго прыхільнікі любілі старыну і народную паэзію, жылі пачуццямі, фантазіямі і місціцызмам. Напрамак узнік як выннік незадаволенасці культурай і як пратэст супраць разважлівасці.

Рамантызм.

19 Назавіце беларускага драматурга, паэта, тэатральнага крытыка, заснавальніка нацыянальнай драматургіі, тэатра. Аўтар «Пінскай шляхты», «Залеты».

В. Дунін-Марцінкевіч.

20 Першы тэатр у Мінску адкрыўся ў

а) 1844 б) 1850 в)1835 г)1842

 

21 Назавіце першую беларускую оперу, прем’ера якой састаялася ў мінскім гарадскім тэатры ў 1852 годзе.

а) Вяснянка б) Сялянка в) Гараджанка

22 С. Манюшка вядомы як

а) жывапісец б) архітэктар в) кампазітар г) паэт

 

23 Назавіце кампазітара, аўтара знакамітага паланэзу «Развітанне з Радзімай».

М. Агінскі.

24 Археолаг, гісторык, археограф, святар, збіральнік рукапісаў па гісторыі Беларусі. Асноўная праца, выдадзеная І па беларускай гісторыі і археаграфіі - 5-томныя «Акты, относящиеся к истории Западной России…» ( СПб, 1843-53), у якіх сабраны унікальныя дакументы па гісторыі Беларусі, Літвы і Украіны XIV—XVII стагоддзяў.

а) В. Драздоўскі б) I. Лялевель в) I. Грыгаровіч.

25 «Барыня и доктар», «Цыган і цыганка», «Яўрэй і казак» - гэта ўсе

а) батлеечны рэпертуар б) оперы в) балеты

 

26 Хто з гэтых навукоўцаў ў канцы 18 - пачатку 19 ст. здейсніў экспедыцыі па Беларусі

а) І. Лепехін б) В. Севяргін в) Г. Баянус

 

27 Беларускі этнограф, пісьменнік, публіцыст і тэатральны крытык. Вядомы сваімі працамі «Путешествие по Полесью и Белорусскому краю», «Белоруссия в характеристических описаниях и фантастических ее сказках» і інш. Назавіце яго.

П. Шпілеўскі.

 

28 Беларускі этнограф, археолаг, фалькларыст. Падарожнічаў па Беларусі, працаваў у архівах і бібліятэках, даследаваў гарадзішчы ў Полацку, Віцебску, Тураве, Бабруйскім павеце, каля Брэста, Гомеля, Магілёва, рабіў запісы фальклёру, абрадаў, мясцовых дыялектаў. Назавіце яго?

Даленга-Хадакоўскі.

29 Знакаміты беларускі і чылійскі навуковец, геолаг, мінеролаг. Увёў у Чылі мэтрычную сістэму мераў і вагі. Таксама займаўся будаўніцтвам шахтаў па здабычы медзі, срэбра, золата.

а) I. Анацэвіч б) I. Дамейкав) М. Баброўскі

 

 

Тэма 5Развіццё культуры Беларусі ў другой палове XIX –

пачатку XX стст.: літаратура, музыка і тэатр, навука і адукацыя

1 К. Каліноўскі знакаміты сваімі творамі

а) публіцыстычнымі б) празаічнымі в) лірычнымі

 

2 Назавіце від сцэнічнага мастацтва, асноўнымі выразнымі сродкамі якога з’яўляюцца непарыўна звязаныя паміж сабой музыка і танец.

Балет.

3 Назавіце жанр тэатральных прадстаўленняў, у якім тэкст (які называецца лібрэта) спалучаеца з музыкай (спевы і акампанемент) і сцэнічным дзеяннем з прымяненнем касцюмаў і дэкарацый.

Опера.

4 Назавіце аўтара твораў «Гутарка старога дзеда», «Гутарка двух суседаў»

а) Дунін-Марцінкевіч б) Ф. Багушэвіча в) творы ананімныя

5 Беларускі грамадскі дзеяч, паэт, празаік, публіцыст і перакладчык. Адзін з пачынальнікаў новай беларускай літаратуры, яе класік. Пісаў пад псеўданімамі Мацей Бурачок, Сымон Рэўка з-пад Барысава. Назавіце яго.

Ф. Багушэвіч.

6 Паўночна-заходні адзел РГТ пачаў сваю дзейнасць у

а) 1878 б) 1867 в) 1855

 

7 Назавіце ў прадстаўленым ланцугу вершаваныя зборнікі Ф. Багушэвіча