Токсоплазмозды диагностикасы
Токсоплазмоз
Токсоплазмоз – іштен туа бітетін немесе жре пайда болатын, айын клиникасында ОНЖ, РЭС-азаларды, жрек, кз заымымен кбінесе латентты жне созылмалы формада тетін зоонозды жпалы ауру. Токсоплазмозды – Т.Гонди деген арапайымдар тудырады, кбінесе мысытар арылы тарайды. Негізінде бл те ке тараан ауру, бірата лі кнге дейін дрігерді кбі оан кіл аудырмай, тіпті клиникасы мен диагностикасында білікіремей оймайды. Бл инфенкцияны маызы келесі жадайлара байланысты:
ауру оздырышы табиатта ке тарауда
кптеген адамдар осы арапайымдармен инфекцияланан (дние жзінде 6-9% аралыында, брыны СССР-де 25-30%)
осы инфекция анадан іштегі баласына жуы ммкіндігі те жоары. Нтижесінде баланы ОНЖ заымданып, кемтар, жарымжан балалар туады
осы инфекция кбінесе кезде ныаяды ( сресе СПИД крінісі)
бактериологиялы арулар тобына кіреді
Этиологиясы мен эпидемиологиясы
} Toxoplasma gondii – клеткаішілік паразит, арапайымдылара жатады жне даму циклы бар. Токсоплазмозды соы иесі – й мысыы болып саналады.
} Микроорганизмні 3 трі болады: ооцист, трофозоит ( эндозоит) жне тіндік циста. Мысыты нжісімен ооцист блінеді, сосын ол адам немесе й жануарларыны асазан ішек жолдарына тседі.
} Нрестелерге транспланцентарлы жне трансплантационды жу жолдары да кездеседі.
} Трансплацентарлы жу жолында, ауру кзі болып шешесі саналады, біра балаа ауру жу шін жкті йелде ауру біріншілік кезеінде болуы керек, себебі созылмалы инфекцияда балаа жу длелденбеген. Шешесіні пайда болан иммунитеті баланы орайды деп санайды. Балаа ауруды жуы 100% емес, жне жктілікті мерзіміне байланысты, жкті йел жктілікті соы айларында ауырып алса, онда ауруды балаа жуы бден ммкін, себебі:1триместрде – 14% , 11–29%, 111–59% . Ал жктілікті ерте айларында ауырса онда ауыр асынуына келеді (тсік тастау, лі туылу, ауыр аурулар). Жиі ауру туу кезінде инфицирленген плацента арылы жуы ммкін.
Берілу жолдары:
} 1)алиментарлы-95-96% 2)тері жне шырышты абаттарды жарааттарынан-3-4% 3)трансплацентарлы Бірата ойда сатайтын жадай: анадан балаа жу ммкіншілігі тек анасы екі абат кезінде жедел токсоплазмозбен ауыран кезде болады. Ал мндай аса кп емес. Екі абат йелдер арасында жедел токсоплазмоз 0,5-1% ана болады. Ал созылмалы формалармен ауыран немесе тасымалдаушылар осы инфекцияны тыма таратпайды.ауіпті УІ айлар, ІХ ай латентті.
Патогенезі:
} Ас орыту жолы арылы-регионарлы лимфа тйіндеріне кбейеді- абыну згерістер – инфекциялы гранулемалар. Лимфа тйіндерінен ана туі ммкін –бауыр, кк бауыр ОНЖ, миокард, бет, кзге т.б. Цисталар кп жылдар латентты тріне тнді, сатылынады. Патогенезінде те маызды роль аллергиялы згерістер (ГЗБ) 95-98%-инфекцияланан адамдарда – латентті инфекция (ГЗТ+ZdJ) (алл.пр.) (Егерде инфекцияланан кезде йел адам жкті болса, ІІІ-УІ айларында ауіпті).
Иммунитеті тмен адамдарда
} СПИД)-инфекция генерализденіп-сепсис трінде тіп, ауыр энцефалит - лімге келеді. Созылмалы аымында-ршу кезедері болады: туа біткен токсоплазмозда
} –ІІІ айларында инфекцияланса – 50% клиникасымен туады
} ІІІ-УІ айларында -25%
} УІ-ІХ айларында клиникалы кріністерсіз
} тсік, лу туу, кемтар бала жре пайда болады да, згерістер кбінесе бауыр, кк бауыр, лимфа тйіндерінде, миокардта.
} Туа біткен токсоплазмозда
Клиникасы:
-жре пайда болатын токсоплазмоз: инкубациялы мерзім 3-21 кн, бірнеше айлара дейін ауырлыына байланысты. Температура 38-39С-продром
-бртпе-даты- папулезды
-лимфоаденит
-гепатомегалия
-спленомегалия
-миокардит
-энцефалит
Токсоплазмозды диагностикасы
} Анамнез мліметтеріне, клиникалы белгілеріне жне лабораториялы мліметтерге сйене ойылады.
} Лабораториялы зерттеу згерістеріні ішінде е тиімділігі серологиялы згерістер – РИФ жне ИФА. Серологиялы реакциялар спецефикалы деп саналады жне ауру жаннан кейін 1-2 аптадан со о нтиже береді. Ауру дамыан сайын титр дегейі седі, сосын сол дегейде бірнеше жыл саталады. Зерттеу барысында міндетті трде бірнеше рет тексеру керек. Ig M классыны антиденелері жедел инфекция бар екендігін крсетеді.
Емі:
} этиотропты препараттар тек ана вегетативті формалара сер етеді, сондытан кбінесе жедел формада олданады:
} тиндури (хлоридин)
} делагил
} аминохинел
} бисептол
} тетрациклин
} спирамицин
} за курспен емдейді. Созылмалы формасы – этиотропты ем тек ана айын клиникалы белгілерінде. Кбінесе десенсибилизация, иммуностимуляция сер беретін препараттармен емдейді. Екі абат йелдерде – токсоплазмоза тексерген кезде реакциялар о болса –«Д» баылау (3 айда – тексеру). Реакцияларды титрі дей тссе емдеу керек. Созылмалы формада – екі абат кезінде емдеу ажеті жо.