дріс. Тасымалдаушы машиналарды осалы рылылары. Бункерлер. оректендіргіштер. Тсіруші арбалар.

Бункерлер.

ндірісті технологиялы тізбегінде тотаусыз жмысты амтамасыз ету шін аралы ыдыстар (жинаушы) болуы ажет. Бункер бл ыдыстар тріндегі йінді жктерді уаытша жинауа жне сатауа арналан рылыс. Осыдан баса бункерлерді здіксіз сер ететін машиналарды тиеу тораптарында зілісті сер етуші машиналардан жкті млшермен (порциямен) абылдап, ал жкті конвейерге здіксіз аыммен беріп отратын сыйымды ыдыс ретінде олданады. Мндай бункерлерді сыйымдылыы тиелетін жк млшеріні шамасына жне бункерден шыатын жк аымыны німділігіне байланнысты тадалады. Буннкерді е лкен сыйымдылыы 1000м³ дейін жетеді.

Е кп таралан бункерлерді пішіні (15.1.-сурет) пирамидалы-а, призмалы-пирамидалы – б, конусты – в, цилиндрлі-конусты – г, параболалы – д, саылау трізді – е тріндегілер. Бункерді пішіні оны толы тиеуге жнне тсіруге олайлы болуы керек. Онда «лі» айматар болмауы керек, яни жк зіні озалмалылыын жоалтпайтын жне буннкерден тсірілмей алушылыы болмайтын болуы керек. Бункерлер конструкциясы бойынша арапайым жне за мерзімді болуы тиіс. Оларды металлдан, металлды бетоннан немесе ранды трде дайындайды.

йінді жкті асиетіне жне бункер пішініне байланысты жкті бункер тесіктерінен тсіруді екі трі болады: алыпты, бл кезде жк тесік стінде тмен арай баана трінде озалады; гидравликалы – бл кезде барлы сусымалы жк озалады. Кп жадайда йінді жк бункерден алыпты аады, ал абыраларыны клбеулік брышы лкен бункерлерде жне оларды немі сілкілеген кезде гидравикалы ау байалады.

15.1-сурет. Бункерлерд слбалары

 

абыраны екіштік брышы жкке байланысты болады: асты дндері шін р=36⁰; срыпталан жне майда кмір шін р=45-60⁰; руда шін р=65⁰.

Егер йінді жк бункерде кесектігіне, басылып алуына, мз боп атып алуына байланысты зіні озалмалылыын жоалтса, онда бункерде жкті кмбездері пайда болуы ммкін. Кмбездер бункерді стсіз конструкциясынан пайда болуы ммкін, сіресе ішкі беттерінде шыыы жерлер боланда пайда болуы ммкін.

Кмбездерді бзу шін жне жктерді туін жасарту шін электрлі, механикалы немесе пневматикалы дірілдеткіштерді олданады. Оларды бункерді металл абыраларына орнатады, кейде дірілдеткіші бар бункерді тменгі блігін жоары блігімен серпімді етіп осады. Кмбездерді бзу шін бункерге ендірілетін ртрлі механикалы ксеуші рылыларды олданады. йінді жкті озалмалылыын жасарту жне йкелуден орау шін бункер абыраларын резекелі абатпен шегендейді (футеруют). абыра мен резекелі жабын арасында ауалы уыс болады.

Бункерлерді ондаы йінді жкті дегейін лшеу шін крсеткіштерді аралытан беретін арнайы крсеткіштермен (бергіштермен) (датчиктермен) жабдытайды.

Буннкерді ткізгіштік абілеті

 

(15.1)

 

мндаы А - шыатын тесікті ауданы; - сусымалы жкті ту жылдамдыы; _г - йінді жкті тыыздыы.

Жкті алыпты ту жлдамдыы

(15.2)

 

мндаы l = 0,22-0,6 - ткізгіштік коэффициенті, кіші мндер ша трізді жне ылал нта трізді жктер шін, ал лкен мндер кесекті жне тйіршікті жктер шін. R -ту тесігіні гидравликалы радиусы, R = ; мндаы А - тесік ауданы; Р - шыатын тесікті периметрі.

Гидравликалы ту кезіне жылдамды

(15.3)

 

мндаы h – бункердегі жкті биіктігі; l = 0,7-0,9 сйы ерітінді мен бетондар шін.

Жасы сусымалы жктер шін ту тесігіні ені в=(3+6)а'; мндаы а'– кдімгі кесекті лшемі.

Шыатын тесікті е аз ауданы

мндаы - ішкі йкеліс брышы.

Бункерлік апатар. апатар бункерлерден йінді жктерді шыару жне оларды аымын реттеу шін ызмет атарады. апа жетегі электрлі, пневматикалы немесе гидравликалы болуы ммкін. Басару аралытан немесе жергілікті жерден жргізіледі.

апатара мынадай талаптар ойылады: жк аымын реттеу ммкіндігі, жкті тез кесіп тастау жне сенімді тгілмейтіндей ныыздау, здігінен ашылып кетуді ммкін еместігі, апаты ашуа жне жабуа аз кш жмсау.

апатар озалып келе жатан жк аымын кесіп тастау немесе тірек ою (подпора) принципі бойынша жмыс істейді (15.2 – сурет): а – апаты, б – тіректі в – секторлы, г – кері секторлы, д – екі секторлы, е – спа жапыш (шиберлі), ж – саусаты, з – шынжырлы, и – таспалы (таташалы, атпарлы).

 

15.2 – сурет. Бункерлік апатар

 

Клапанды (апаты) апа е аарапайымы болып табылады оны сыйымдылыы аз бункерлерде олданады. Жкті беру апаты бір брылуында жргізіледі. Тіректі апа науаны клбеулік брышын згерту арылы жкті тсу арындылыын реттеуге ммкіндік береді. Оны сыйымдылыы орташа жне аз бункерлере олданады.

Секторлы апатарды арнайы келте бырларда бекітеді жне тісті немесе баса беріліс кмегімен брап отырады. Шыатын тесігіні лшемі лкен жне ірі кесекті жктер шін екі секторлы апатар орнатады. Екі секторды синхронды ашылуы ілінісіп отыратын шестернялармен амтамасыз етіледі.

Саусаты апатар штары шкірленген ауыр иілген жеке рычагтардан трады, олар оське шарнирленіп бекітіледі. рбір рычагты туелсіз аспасы ірі кесекті жктерді аымын жауып отыруа ммкіндік береді. Шынжырлы апа тесікті жабуды шынжыр салмаымен жзеге асырады. Таспалы жне таташалы (атпарлы) апатар шыаратын тесік лшемі лкен болан кезде олданылады. Блар зындыы аз роликті тіреуіштерге 4 орнатылан таспасы немесе тсемі 3 бар, рейкалы беріліс 1,2 кмегімен озалып жылжып отыратын конвейер.

Бункер астынан жкті беруге арналан оректендіргіштер.

оректендіргіштер здіксіз жне біркелкі, кейде реттеп здіксіз сер етуші немесе баса технологиялы жабдыа йінді жкті тиеу шін арналан, мысалы здісіз сер етуші бетон араластырыш, жаты сатыш жне т.б. сияты бір алыпты немесе реттеп оректендіруді талап ететін жабдытар. Осыдан баса, оректендіргіштер конвейерлерді тсіру жне айта тиеу тораптарында жмысшы тсемге жкті е аз лау биіктігін жне жк жылдамдыын жмысшы тсем жылдамдыына теестіруді амтамасыз етуі керек.

Е кп тараан оректендіргіштер 15.3 – суретінде крсетілген.

15.3 – сурет. оректендіргіштер

 

Таспалы жне таташалы оректендіргіштер (15.3, а – сурет) е бастысы абразивті емес йінді жктерді тиеу шін арналан. Ауыр ірі кесекті абразивті жктерді беру шін таташалы оректендіргіштерді олданады. Жмысшы тсемні озалыс жылдамдыы 0,05-0,25 м/с аралыында болады. Кемшілітері: салмааыны ауырлыы жне ныны кптігі.

Шынжырлы оректендіргіштер (15.3, б – сурет) ірі кесекті абразивті жктер шін ызмет атарады. Олар жетегі бар бункерді жкті шыаратын тесігі алдында асылып ілінген, ауыр перде сияты шынжыр. Ол жкті здігінен тсіп кетуіне кедергі жасап отырады. Шынжыр озалысы кезінде жк шыарылады, оны німділігін жетекті айналу жиілігімен реттеуге болады.

Абразивті емес жекеленген ірі кесектері бар йінді жктерді беріп отыру шін тербелмелі оректендргіштерді (15.3, в – сурет) пайдаланады. Науа 2 кривошипті 1 кмегімен айталамалы – демелі озалыс жасайды. Плунжерлі оректендіргіштерді (15.3, г – сурет) майда фракциялы жктерді беру шін олданады. Ол кривошипті – сырыма тиекті (ползун) плунжермен озалатын науамен жабдыталан.

Брандалы оректендіргіш (д) йінді жкті брандамен беріп отырады. Ол ша трізді жне майда кесекті жктерді жылжыту шін олданылады. Олаард артышылыы саылаусыздыы. німділігі бранданы айналу жиілігін згертумен реттеледі.

Дгелек (дисковый) немесе тарелкалы оректендіргіш (е) айналып тратын дгелектен 3, йінді жкті тсіріп отыратын озалмайтын ырыштан 2 жне ктергіш манжеттен 1 трады. Олар ша трізді, тйіршікті жне майда кесекті жктерді тиеу шін олданылады.

Барабанды оректендіргіш (ж) бункерді мойыны астында орналасан. Ол атардаы йінді жктерді, кейбір ірі кесектерді тиеу шін арналан. Кемшілігі тиелетін конвейерді жмысты органына жкті лау биіктігіні лкендігі.

Дірілді оректендіргіштер (3) абразивті жне ірі кесекті жктерді бере алады. оректендіргішті німділігін жмысты органны амплитудасы мен тербеліс жиілігін згерту арылы реттейді. лкен жасы жаы конвейерді те аз биіктіктен тиеу ммкіндігі.

сынылатын дебиеттер: /4/ бет. 430-455, /7/ бет. 340-342.

Баылау сратары:

1.Бункер дегеніміз не?

2. Бункерлерді андай трлері бар?

3. апатар не шін олданылады?

4. оректендіргіштер мен дозатор ондырыларыны рылысы?

5.Кешенді тасымалдау кезінде осалы рылылар андай роль атарады?