Белсенді туберкулезбен ауыратын 1 ауру 1 жыл ішінде ауруды 10-15 адама жтырады

СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛАН

САНИТАРИЯЛЫ ААРТУ АЯСЫНДА Ы

ТУБЕРКУЛЕЗ ТУРАЛЫ

ЛЕКЦИЯ

 

 

Туберкулез жайында барлыы білу керек!

 

Брын «рт ауруы» деп аталан туберкулез аншама адам мірін иды! Оны салдарынан ыршын кеткен адам саны соысты серінен аза болан адам санынан кп десе болады. Шоан Улиханов, Чехов, Шопен, Байрон сияты лы адамдарды мірін кеткен бл ауру аншама мемлекет шін ауіпті дерт атанды. Алайда бгінгі кні де туберкулез – лем бойынша ке тараан ауру. Жне де адамзат денсаулыына лкен ауіп-атер тндіруде.

лемдік денсаулы сатау йымдарыны мліметі бойынша, бл дерт шектен шыуда. «лем бойынша те иын жадай тудырып отыран» туберкулез проблемасы е зекті жне аламды мселелерді бірі, йткені:

жыл сайын лемде:

· 2 миллион адам туберкулез дертінен аза табады –

туберкулез микробактериалары баса да жпалы ауру оздырыштарынан араанда адам міріне аса ауіпті;

· туберкулезді барлы формаларымен 10-20 миллион адам ауырады;

· шамамен жер шарыны 1/3 трындары, шамамен (ТМ)= 2 миллиард, тберкулезді микробактерияларын жтыран;

· ауруды жтырандарды шамамен 10 % з мірінде туберкулезді бір формасымен ауырады.

· туберкулезбен ауырандарды 75% - жастар жне ебекке жарамды жастаы адамдар (15-40 жас). Бл з кезегінде мемлекет экономикасына кері сер етеді

азастандаы эпидемиологиялы жадайды ауырлыына байланысты азахстан шін бл проблема те зекті болып табылады.

Студенттер арасында туберкулезбен ауыратындар саны жоары екенін айта кеткен жн. Дрыс таматанбау, тиімсіз кн тртібі, оу бадарламасыны ауырлыы, трмысты нашарлыы, жаымсыз деттер, йыны жетіспеушілігі, созылмалы эмоционалды стресс осы ауруды дамуына алып келеді.

Туберкулез – туберкулез микробактерияларыны немесе Кох бактериясыны адам азасына тскенде дамитын ауіпті жпалы ауру (туберкулезді оздырышы 1882 жылы Роберт Кохпен ашылан).

Туберкулез микробактериялары оршаан ортаа те бейімді, олар ышылды-спиртті-сілтіге траты, за уаыта міршедігін жоймайды.

Жпаны негізгі кзі ауру адам жне де кей жадайда ірі ара мал (сиыр) бола алады.

Жпалы ауру жиі (95%) белсенді формалы туберкулезі бар ауру адамнан ауа тамшылары (ауадаы ша) жолдары (аэрогенді) арылы беріледі. Ал кейде туберкулезбен ауыратын сиыр стін айнатпай пайдаланан жадайда алиментарлы жолмен жады.

гімелескен кезде, жтелгенде, тшкіргенде микробактериялар ауаа шыып, ауа арылы адамдара сіеді. Тулік ішінде ашы формалы туберкулезбен ауыратын ауру 1 млрд микроорганизмге дейін бліп шыарады. Осындай ауру адам за уаыт бойы желдетілмеген блмеде болса, онда ауадаы бактериялар те кбейіп, айналадаы адамдар жта бастайды. Иммунитеті жоары адам туберкулезді микробактерияларын жта отырып, ауырмайды десе де болады, тек ана ауру жады. Себебі, иммунды жйе оны ауруды дамуынан сатайды. Инфекция азада боланымен, ауа барлы адамдара орта боландытан, айналадаы адамдара жады.

Туберкулез микробактерияларын тасымалдаушыларды оннан бірінде ертелі-кеш «йыдаы» инфекция белсенді кезеге теді, яни, ауру дамиды. Бан кеп сотыратын негізгі факторлар уатылы, толыанды таматанбау, авитаминоз, мірдегі трасызды, дрыс орныпау, тратын жерді анааттандырарлысыз жадайы, жиі стресс, соызлмалы аурулар, ант диабетіні, ПИЖС (СПИД), алкоголизм мен есірткіні салдарынан иммунитетті тмендеуі болып табылады.

Белсенді туберкулезбен ауыратын 1 ауру 1 жыл ішінде ауруды 10-15 адама жтырады

Ауру негізінен желдетілмейтін тар блмелерде тез жады. Сондытан да ауруды алдын алуды басты дістеріні бірі блмені жиі желдетіп тру болып табылады.

Туберкулезді жуы ауа тамшылары арылы жатындытан, процесс е алдымен кпеден (90%) басталып, трлі мшелерді заымдайды. кпеден тыс кбіне сйектерге, зр шыару жйесіне, перифериялы лимфа бездеріне жады.

Ауруды оздырыш ауамен берілетіндіктен жне де кзге крінбейдтіндіктен, туберкулез ауруы тез жады. Алайда туберкулезді белгілерін ерте анытап, уаытында дрігерге крінуге болады.

Кп жадайда ауру біртіндеп басталып, клиникалы кріністері процесті арындылыына байланысты сіп отырады. Ауруды ерте анытау шін, туберкулезге сас белгілер пайда бола бастаанда дер кезінде дрігерге аралу керек.