Тамыр соысы жне оны мінездемесі
СЖ
Таырыбы: Ірі тамырларды денеі бетіне проекциясы,тамыр соысын анытайтын жне тамырларды ысатын жерлер
Орындаан: Перімхан Бекмрат
абылдаан: Искакова Лунара
Топ: ЖМ 15-14-01
Алматы 2016
Жректі ірі ан тамырларыны кеуде клеткасыны алдыы абырасына проекциясы. Дене бетінде ан тамырларын тыдау жне басу орындары
Жрек — зіне ятын вена сабауларынан анды жинап, жне оны артерия жйесі арылы айдайтын блшыетті-уыс мше. Жрек уысы 4 камераа блінеді: 2 жрекше, 2 арынша. Сол жа жрекше мен сол жа арынша зіндегі анны асиетіне арай сол жа немесе артериялы жректі райды; о жа жрекше мен о жа арынша о жа немесе веналы жректі райды.
Эмбрионда жректі дамуы рыты дамуды шінші аптасында мезодерманы бір блігі спланхнотомны висцеральді жапрашасынан басталады.
Жрек кеуде аралыында ассиметриялы орналасан. Оны кп блігі ортаы сызытан сола арай жайасан, о жаында тек о жа жрекше, уыс веналар алады. Жректі зын білігі жоарыдан тмен, онан сола, артынан ала арай иаш орналасып, бкіл дене білігімен шамамен 400 брыш тзеді. Сондытан жректі о жа веналы блімі ала таман, сол жа артериялды блімі арта таман брыла орналасан сияты. Жрек абымен бірге зіні алдыы бетіні кп блігінде кпемен жабылып трады, кпені алы жиектері екі епеапты сйкесті бліктерімен бірге жректі алдынан тіп, оны алдыы бетіні жрекап арылы тске жне V-VI абыраларды шеміршектеріне жанасатын жерінен басасын алдыы кеуде абырасынан бліп трады.
Жрек абыралары кеуде абырасына проекциялануы: Жрек шыны соуы linea mammillaris sinistra – дан 1см ішке арай, бесінші сол жа абырааралыта сезіліп трады. Жрек проекциясыны жоары шекарасы шінші абыра шеміршектеріні жоары жиегі дегейімен теді. Жректі о жа шекарасы тсті о жа жиегінен 2-3см оа арай, III абырадан V абыраа дейін теді; тменгі шекарасы клдене V о жа абыра шеміршегінен жректі шына арай, сол жа шекарасы V абыра шеміршегінен жрек шына дейін теді.
Жректі кеуде уысында орналасуын, перкуссия арылы анытау
Жректі ірі ан тамырларыны кеуде клеткасыны алдыы абырасына проекциясы
оланы жоарылаан блігі (pars ascendens aortae) кеуде клеткасыны алдыы абырасына сол жата III абырааралытан о жата II абыраны тске бекитін жеріне дейін проекцияланады.
ола доасы (arcus aortae) кеуде клеткасыны алдыа абырасына тс аймаында I абыра шеміршегі дегейінде жне I абырааралыында проекцияланады. ола доасыны жоары нктесі тс ттасыны ортасына сйкес келеді.
кпе сабауы (truncus pulmonalis). кпе сабауы басыны кеуде клеткасыны алдыы абырасына проекциялануы сол жа III абыра шеміршегіні тске бекитін жерінде. кпе сабауыны о жне сол кпе артериялы тарматара блінуі сол жа III абыра шеміршегіні жоары бліміне немесе тртінші кеуде омыртасы дегейіне сйкес келеді.
Артериалды зек (ductus arteriosus) немесе Баталлов зегіні кеуде клеткасыны алдыы абырасына проекциялануы алты айа дейінгі балаларда сол жа II абыра шеміршегіні тске бекитін жерінде, алты айдан жоары балаларда тсті сол жаында II абырааралыта.
Жоары уыс венаны (v.cava superior) кеуде клеткасыны алдыы абырасына проекциялануы тсті о жаында II жне III абыра шеміршегі дегейінде.
Жректі тыдау орындары
Жрек апатарыны проекция орындарыны бір-біріне те жаын орналасатынына байланысты бл жерлерде р апаты дыбысын дара тыдау те иына тседі. Сондытан, кеуде сарайыны алдыы бетінде р апаты дыбысын жеке тыдауа болатын орындар бар. Бл орындар жрек апатарыны проекциясына сйкес келе бермейді.
1. ос жармалы апаты дыбыстарын жрек шы соысыны стінен жасы тыдауа болады. Себебі аапаты маында туатын дыбыс сол арыншаны тыыз блшыеті арылы жрек шына жасы тарайды.
2. ола апатарын тсті о жа жанында II абыра аралыында тыдайды. Себебі ола апатарыны маында туан дыбыс бл жерге ан толынымен тарап жетеді.
3. кпе артериясы апатарын тсті сол жа жанында II абыра аралыында сйкес келеді.
4. ш жармалы апаты семсерше скіні тбіні дегейінде тыдайды. Бл орында апаты проекциясына сйкес келеді.
Жректі тыдау орындары. Аускультация жасау реттілігі
Негізінен р аапаты дыбысын крсетілген орындарда тыдайды. йткенмен кейбір жадайларда апа дыбыстарын оны проекция орынында да тыдауа тура келеді.
Ірі ан тамырларыны басу орындарын анытау
ан тамырларыны басу орындарын анытау шін оларды шектерін білу керек. Жрек шегін тсті екі жаынан II абыра аралыта анытайды. Екі жата да алыпты жадайда тамыр будаларыны шектері тс шетінен сырта шыпайды. О жата тамыр будасыны рмына оланы жоарылаан блігі мен жоары уыс венасы, сол жата тамыр будасыны рамына оланы тмендеген блімі мен кпе артериясы кіреді.
Тамыр соысы жне оны мінездемесі
Тамыр соысы артериялы, капиллярлы, венозды болады.Артериялы тамыр соысы – ол артерия абырасыны ыраымен соуы, анны жрек жиырылан кезіндегі артерия жйесіне латырылуы. Тамыр соысы орталы (орта йы артериясында) жне перифериялы (шеткерлік) трлеріне блінеді. Диагностикалы масатпен тамыр соысын иыты, самайлы, шапты, тізелік артериялардан анытайды. Кбінесе тамыр соысын крі жілік артериясында
лшейді. Тамыр соысын зерттегенде, оны жиілігін, ыратыын, толуын, толысуынанытау маызды. Тамыр соысыны мінездігі артерия абырасыны икемділігімен байланысты.
Жиілігі - тамыр соысыны минуттаы толын клемі. Норма бойынша сау адамны тамыр соысы минутына 60-80 рет.
Тамыр соысыны жиі соуы, минутына 85-90 рет болса, оны тахикардия деп атайды. Тамыр соысы сирек (60- тан тмен) болса, оны брадикардия дейді. Егер дене ызуы бір градуса ктерілсе, онда тамыр соысы минутына 8-10 ретке дейін кбейеді.
Ыратыы тамыр соу толыныны аралыында аныталады. Егер аралыы біркелкі болса, оны ыраты ( дрыс) тамыр соысы дейді. Егер аралыы ртрлі болса, оны ырасыз ( дрыс емес) деп атайды. Сау адамны жрек соуы жне тамыр соысы біркелкі болады. Егер жректі соуымен тамыр соуыны аралыында айырмашылы болса, онда тамыр соысыны кемшілігі деп атайды (мерцательная аритмия).
Тамыр соысыны толуы тамырды толын биіктігінен, жректі систоликалы клемімен байланысты. Егер биіктігі кбейсе немесе біркелкі болса, оны алыпты тамыр соысы дейді (толы).
Толысуы - ан ысымына байланысты. Егер ан ысымы алыпты болан кезінде тамыр соысын біркелкі кшпен басады, оны кштенген тамыр соысы деп атайды. Тамыр соысы жмса болуы бостыы жіп тріздес деп атайды. Тамыр соысыны мліметтері екі діспен тіркеледі: санды (медициналы жаттара); графикалы (температура аазында).
1-сурет: тамыр соысын анытайтын жерлері
Крі жілік артериясында тамыр соысын анытау,