Иілу.Иілу деформациясы кезінде аралыты има ауданында пайда болатын ішкі кштік факторлар.

Машина жасау нерксібінде зынды лшемі има аудан лшемдерінен лдеайда жоары блшектер жиі кездеседі. Оларды сыры деп аталады. Ал егер олар белгілі бір тірекке орналасып, клдене тскен кштерді, жктерді стап трса, олар аралы болады. Бл аралы тскен кштерді серінен иіледі, майысады. Клдене тскен кш аралыа шоырланан немесе біралыпты таралан кйінде немесе бір нктеге тскен кш моменті ретінде тседі. Аралы ретінде машина жасау нерксібінде білікті, осьті, зынша келген жк ктергіш винттерді, абыраа бекітілген дігектерді, кронштейндерді алса, ал рылыс нерксібінде еденге тсейтін татай немесе оны стап тратын брене алынады. Яни аралы деп, иілуге жмыс істейтін зын денелерді айтады. Осы аралытарды барлыы тіректерге орналасады немесе сйенеді. Аралы тіректерге озалмайтын, озалмалы трде орналасады. Осы тіректерді озалу ммкіншілігіне байланысты р трлі реакция кші пайда болады. Егер аралыты бір шы бекітілген болса, онда ол оан тсетін кшті баыты андай болса да, озалмайды.

Егер имада кш факторы ретінде тек ана июші моменті болса, онда иілу таза иілу деп аталады. Бл жадайда имада клдене кш болмайды. Ал егер клдене имада ию моменті мен бірге клдене кштерде болса, онда иілу клдене иілу деп аталады. Аралыты иілуінде клдене имада ішкі кш факторлары - ию моменттері сер етеді Ми.

Аралыты кез-келген имасында июші момент Ми (санды трде) аралыа сер ететін сырты кштерді арастырылып жатан имадан бір блігінде орналасан иманы ауырлы центріне атысты моменттеріні алгебралы осындысы трінде аныталады:

21. Иілу моменті, клдене кш жне біркелкі таралан кш атынастары. иілу момент клдене кш жне q сырты кштерді арындылыы зара белгілі туелділікте болады:

иілу моментіні z бойынша алынан бірінші туындысы имадаы клдене кшке те болады:

иілу моментіні z бойынша алынан екінші туындысы имадаы таралан кшті арындылыына те болады:

22. Клдене кш пен иілу моменттеріні эпюрін салу. Иілу кезінде мына дифер. туелділіктер діл болады:

;

Бл рнектерді алынан эпюраларды байау шін олдануа болады:

а) Егер аралы кшімен жне моментпен жктелсе, онда Q=const, ал М эпюрасы сызыты.

б) Егер аралы біркелкі таралан кшпен (q) жктелсе, онда Q эпюрасы сызыты, М эпюрасы парабола.

в) Егер бір аралыта Q=0 болса, онда М=const (таза иілу).

г) Q=0 нктесінде момент экстримальді.

д) кш сер ететін имада, Q эпюрада кш шамасына те секіріс пайда болады, ал М эпюрада сыну болады.

е) Июші момент эпюрада секіріс момент сер еткен имада болады, секіріс момент шамасына те болу керек.