Клік ралдарыны іздері
Клік ралдарыны іздері кліктік трасологиямен зерттеледі, олара тмендегілер жатады:
озалатын блшектерді іздері;
клік ралдарыны сырта шыып тратын блшектеріні іздері;
клік ралдарынан блінген блшектер мен детальдарды іздері.
Клік ралдарыны іздері жол-клік оиасын тергеу, сондай-а клік ралдарын ылмысты ралы ретінде олданан кездерінде де зерттелінеді.
Клік ралдары іздерін зерттеу арылы кліктік трасологиядаы идентификациялы жне диагностикалы мселелерді шешуге болады. озалатын блшек іздері жне шыып тран блшектері бойынша, одан блінген детальдары мен блшектері бойынша клік ралдары идентификациялануы немесе бір топа жататындыы аныталуы ммкін. Сонымен атар, диагностикалы мселелер де шешіледі. Мселен, болан оианы механизмімен байланысты: озалу жйесі мен баыты, соысан (басып кеткен) жері, соысан жерді брышы мен сызыы жне баса да жадайлар аныталады.
Арты осарланан дгелектерді болуы, болмауы арылы, сондай-а автоклік базасыны клемімен, сорап іздерді ені арылы жк таситын жне жеіл клік ралдарын дифференциациялауа болады.
Сорап ізіні ені – дгелекті арты о жне сол жатарындаы іздеріні ортасындаы сызытарыны араашытыы. Тзу баытта озалан автоклік іздерін зерттеген кезде алдыы дгелек іздерін арты дгелек іздері толы немесе жартылай басатынын ескеру ажет. Алдыы дгелек іздері клік брылан жадайларда зерттелінеді.
Автоклік базасы – бл алдыы жне арты дгелек остеріні арасындаы араашытыы. Базаны клік ралдары дгелектеріні брылыс кезіндегі іздері жне статикалы іздері бойынша анытауа болады.
Зерттеуге жататын лгілер: клемді жне беткі абатты іздерді сипатына байланысты алынады. Клемді іздер алу шін клік ралдарыны дгелегіні жалпы жне жеке белгілерін бейнелену ммкіндігінше (мысалы: ылал мда) оны дгелегін мда шапшады жылдамдыын азайта отырып айналдырып жргізеді. Сйтіп дгелекті 2-3 брылым зындытаы іздері алынады. Бдан кейін алынан іздер мият аралып оиа болан жерді арау кезінде алынан алыптаы белгілерге сас белгілері бар екі учаскісі іріктеліп алынады. Экспериментальды іздерді осы учаскілеріні гипстік алыптары жасалынады.
Егер зерттелінетін іздер беткі абатты болса, экспериментальды лгілер де беткі абатты болуы тиіс. Ол шін оиа болан жерде бекітілген белгілерге сас белгілері бар дгелек учаскісіне бояыш заттарды жаып кшірмесін алады. Арнайы бояуды резекелі білік арылы дгелек учаскісіне жаады.
арау кезінде сйкес учаскілері аныталмаан жадайларда барлы дгелектерді іздері алынады. Дгелекті екі-ш айналан кездегі іздерін алан жн (дрыс).
Оиа болан жерден табылан детальдар мен блшектер клік ралын іздестіру жне оны идентификациялау, сондай-а наты оиа болан (соысан, басып кеткен) учаскені анытау шін пайдалы.
Оиа болан жерде алан объектілер келесідей бейнеде сипатталып топтастырылуы ммкін:
клік ралы йнегіні, фар йнегіні сынытарыны жне баса да йнектеріні рама бліктері;
лак, бояу абаттарыны блшектері;
клік ралы блшектеріні блігі;
жеке тораптарыны рама бліктері немесе тіреуіш детальдары.
Фар жне баса да сынытарды зерттеу арылы клік ралыны моделін, типін, маркісін анытауа болады.
Клік ралдарынан блініп алан лак жне бояу абаттарыны блшектері оны тсін анытауа жне бл мліметтерді іздестіру жмыстарына пайдалануа, сонымен атар, клік ралы табыланнан кейін трасологиялы жне материалтанушылы сараптама жргізуге ммкіндік береді.
Клік ралы блшегіні сынытары ретінде кбінде оиа болан жерден табылан автоклікті сыртына орнатылан (сырты жаындаы айналарыны, антеннасы, ырындаы осымша фарыны, тталарыны, бампері жне т.б.) детальдары бейнеленеді. Блініп алан детальдар арылы клік ралдарыны моделін анытауа болады. Клік ралыны трі аныталаннан кейін одан блініп алан блшектер бойынша тедестірулер жргізіледі.