Сынып. азастан тарихы
Сабаты таырыбы: /3 саат/
§ 24. азастарды дстрлі шаруашылыы
§ 25. аза халыны лтты мерекелері мен ойындары жне спортты жарыстары
§ 26. аза халыны дет-рпы мен салт-дстрлері.
Сабаты масаты:
v Оушыларды азатарды дстрлі шаруашылы жйесімен, лтты мдениетті ерекшеліктерімен таныстыруды жаластыру, оларды оам міріндегі маызын ашу;
v Анытамалы дебиеттермен жмыс істеу машытарын жетлдіру, осымша деректерді пайдалана білуге йрету;
v Халыты сал-дстрлері мен дет-рпына рметпен арап, матаныш етуге жне ебекорлыва, тзімділікке трбиелеу.
Сабаты трі: аралас
Сабаты дісі: интерактивті
Крнекілік: карта, сызба
Негізгі тсніктер: азатарды дстрлі шаруашылыы, халы мдениетіні ерекшеліктері, лтты дет-рып пен салт-дстрлерді маызы.
Сабаты барысы:І.йымдастыру кезеі
· Оу ралын тексеріп тгелдеу
· «Хабар» /ел жаалытарынан.../
· Оушы зейінін сабаа аудару
ІІ.й тапсырмасын срау:
ІІІ.Жаа таырыпты оытуды лгі жоспары:
1. азатарды дстрлі шаруашылыы:
2. аза ауылы. азатарды йлері;
3. Мал сіру мен егіншілік ксібіні дамуы;
4. Халыты мал дрігерлігі;
5. Ашылы пен балы аулау.
6. лтты мерекелер мен ойындар
7. Мерекелер мен ойындар:
8. Халы емшілері.
9. аза халыны дет-рпы мен салт-дстрлері:
10. дет-рып пен дстрлерді аза халы міріндегі рлі.
Саба оушыларды білімін тередету жне брын алан білімдерін олдана білуге йрету масатымен практикалы жмыс трінде ткізіледі.
ТАЫРЫП: «азатарды дстрлі шаруашылыы»
№1 тапсырма:
7-сыныпа арналан азастан тарихы курсы материалдарына сйене отырып:
аза ауылдарын басару ерекшеліктерін бейнелейтін сызба жасадар.
1. азастарда трын йді андай трі болды?
№2 тапсырма:
2. Киіз й рылысыны сызбасын жасадар. йді негізгі бліктері алай аталады?
3. Киіз йді аза міріндегі маызы жнінде не айта аласыдар?
4. йді рылымына, р трлі ою-рнектерге, й жабдытарына арап, ксіпшілікті андай трлеріні дамыанын айтуа болады?
№3 тапсырма:
Кестені толтырыдар.
| азатар андай мал сірді? | Малдан алынатын лтты таамдар |
| 1. 2. 3. 4. 5. | 1. 2. 3. 4. 5. |
№ 4 тапсырма:
Кестені толтырыдар.
| азастанны ай айматарында жер шаруашылыы дамыан? | азастар асты тымдастарыны андай трлерін сірді? | Жер деуге арналан рал-саймандар | Астатан дайындалатын лтты таамдар |
№ 5 тапсырма:
1. Халы мал дрігерлігі жнінде сендер не білесідер?
2. азіргі кндері й жануарларын кім жне алай емдейді?
3. Пал, жт дегеніміз не? Оны салдары мен маызын тсіндірідер.
ТАЫРЫП: «лтты мерекелер мен ойындар»
№ 6 тапсырма:
1. андай лтты мерекелер мен ойындарды білесідер? Оларды пайда болу тарихы мен маызын гімеледер.
2. Халы емшілері деген кімдер? азіргі кезде мемлекет адамдарды денсаулыына арнап аражат бледі, емханалар мен баса да сауытыру орындарын салады, соан арамастан, адамдар халы емшілеріне барады. Сендер осыан алай арайсыдар? Неліктен адамдар халы емшілеріне сенеді?
ТАЫРЫП: «аза халыны дет-рпы мен салт-дстрлері»
аза мірінде дет-рып пен салт-дстрлерді з рлі бар екенін ежелгі заманнан М.ашари, Ш.Уалиханов, Х.Досмхамедов, М.Жмабаев, М.уезов, т.б. жазан. Аса лкен аумата трып жатан халы шін бл салт-дстрлер бір-бірін тсінісуге кмектеседі, бірлікке шаырады, оларды трбиелік мні зор.
«аза халыны діт-рпы мен салт-дстрлері» таырыбы бойынша сздікпен жмыс:
ü Азан-таертегілік намаза шаыру
ü Азан шаырып ат ою-жаа туан балаа ат ою
ü Айа бата беру-жаа ай туанда айтылатын ырым
ü Ауыз тию-сынылан астан дм тату.
ü Базарлы- алыс сапардан, тойдан келгенде келетін сый
ü Байазы-сыйлы, крімдік
ü Бауырына салу-бала ылып аланды айтады
ü Ерулік-жаа кшіп келген кршіні она ету
ü Жеті ата-шежірені бастауы
ü Киіт-даа берілетін сыйлы
ü Кіндік шеше-жаа туан баланы кіндігін кескен кісі
ü аламал-алыды шін берілетін тлем
№7 тапсырма:
1. Сендерді отбасыларыда олданылатын салт-дстрлер мен ырымдарды айтып берідер?
2. Бгінгі кнде аза халында андай салт-дстрлер саталан? Оларды маызы неде?
3. Салт-дстрлер мен ырымдара байланысты иаал-мтелдерді айтыдар.
4. «Ант бзан обайды, салт бзан сорлайды», «Сананы салт туызады» деген маалдарды мні неде?
IV.Осы сратарды орытындылай келе йге тапсырма беріледі.
Баалау:
йге тапсырма:
1. ХІХ . аяына арай мал шаруашылыында андай згерістер болды?
2. ХІХ . аяында азатар неліктен отырышылы салта кше бастады?
3. азастар арасында ашылы пен мал шаруашылыыны маызы туралы не айта аласыдар?
4. аза мірінде батаны маызы андай?