Сынып. азастан тарихы

 

Сабаты таырыбы: § 31. Патша кіметіні отаршылды оныс аудару сясаты.

§ 32. оныс аударушыларды шаруашылыы

Сабаты масаты:

· азастанды ке клемде отарлауды алай жргені Ресей империясыны еуропалы блігінен келген орыс шаруаларыны азастарды міріне тигізген сері жне азастандаы згерістер туралы гімелеу;

· Мтінмен жмыс істеу машыын, тарихи оиалар мен былыстарды салыстыра отырып талдау жасау, белгілі бір таырып бойынша жоспар ру біліктілігін жетілдіріп, кез келген оиаа з кзарасын алыптастыру;

· Достыа, зара кмекке, онажайлылыа трбиелеу.

Сабаты трі: аралас

Сабаты дісі: интерактивті

Крнекілік: карта, сызба

Негізгі тсініктер: жерге мемлекеттік меншік, 60-90 ж. кімшілік реформалар, азастанды ке клемде отарлау, басыбайлы туелділік, Столыпинні реформасы, тоышарлар мен мещандар, жататар.

Сабаты барысы:І.йымдастыру кезеі

· Оу ралын тексеріп тгелдеу

· «Хабар» /ел жаалытарынан.../

· Оушы зейінін сабаа аудару

ІІ.й тапсырмасын срау:

Ø Кестені толтырылуы мен жаттар бойынша сратарды жауабын тексеру. й тапсырмасын срау кезінде оущыларды ткен материалды аншалыты игергендігін тексереміз, оларды ателерін тзеткеннен кейін ткен сабаты орытып алып, жаа сабаты бастаймыз.

ІІІ.Жаа сабаты оытуды жоспары:

1. Шаруаларды азастан аумаына орналастыруды себептері мен басталуы.

2. Шаруаларды оныстандыру арынын кшейту.

3. аза халыны патша кіметіні отаршылды саясатына арсы басктеруі.

4. оныс аударушы шаруаларды баспана трызу ерекшеліктері. Оларды жаа жердегі иыншылытары.

5. Жер деу мен мал шаруашылыыны дамуы.

6. Омарта шаруашылыы, баша сіру мен балы аулау.

7. оныс аударушылар мен азастар арасындаы шаруашылы жне мдени байланыстар

ткен тарихи кезедерді бгінгі кнмен байланыстыра оытып, оушыларды ойлау абілетіні дамуына немі кіл блу. оныс аударуды себептері мен салдары жнінде айтаннан со, оушыларды мтінмен жмыс істеу абілеттерін, тарихи оиаларды салыстыра отырып, талдау жасау, берілген таырып бойынша жоспар ру біліктілігін жетілдіруге арналан тапсырма берді.

XVIII . мен –ХХ . бас кезінде азастан халыны басым кпшілігін азатар рады (80%), патша кіметіні оныс аударк саясаты салдарынан халыты лтты рамы згеріске шырады, аза жеріне скерилер, «саяси сенімсіздер», орыс шаруалары, йырлар, днгендер, т.б. оныстандырыла бастады. Патша кіметіні оныстандыру саясаты тмендегідей масаттарды кздеді:

Ресейді орталы аудандарында Ресейдегі басыбайлы ы жоыйланнан кейін кшейіп кеткен жерсіз шаруаларды басктерулерін лсірету;

Империяны лтты шеткері айматарында патша кіметіне тірек болатын леуметтік топ ру;

азастарды отырышылыа кшіріп, оларды шаруалар арылы шоындыру жне орыстандыру саясатын жргізу.

оныс аудару кезедері:

Алашы кезеде патша скерлері аза жеріне казак скерлерін орналастырумен шектелді.

ХІХ . 60-жылдарынан бастап Орталы Ресейдегі орыс шаруаларын оныс аудару басталды; ол шін аза жері Ресей империясыны мемлекеттік меншігі деп жарияланды.

ХІХ . 70-жылдарында орыс, украин, белорус шаруаларын-Атбе, останай, Орал, т.б. жерлерге жаппай оныс аудару басталды. сіресе Жетісуа кп адам кшіп келді.

оныс аударушылара тмендегідей жеілдіктер жасалды:

райсысы 30 десятинадан жер алды;

15 жыл бойы салыты барлы трлері мен міндеткерліктен босатылды;

100 сом млшерінде несие берілді.

Патша кіметіні оныс аудару саясаты салдарынан азатар е нарлы жерлері мен табии байлытарынан айырылды. Оан оса рухани мдениеті де зардап шекті. Ол жнінде біз келесі сабатарда айтамыз. Ары арай біз сабаты таырыбын ашу шін оушылара оулы пе хрестоматия материалдары негізінде тмендегідей зіндік жмыс тапсырамыз.

1-топа тапсырма (тапсырмаларды иындыы р трлі дегейде):

Ü Патша кіметіні азастан аумаына оныс аударушыларды ораналастыруа байланысты шаралары мен жарлытарын хронологиялы ретпен жазыдар.

2-топа тапсырма:

Ü оныс аударуды маызы мен салдарына баа берідер.

Ü

Тиімді жатары	Тиімсіз жатары

 

3-топа тапсырма:

Ü Мына терминдерді маынасын тсіндірідер:

Ü отаршылды туелділік

Ü Басыбайлы туелділік

Ü Жергілікті (автохтонды) халы

Ü леске тиген жер, кесілген жер

Ü Столыпинні аграрлы саясаты

Ü Ходоктар

Ü Хутор

Ü Жататар

Ü Мына адамдар жнінде не білесідер?

Ü Г.А.Колпаковский

Ü П.А.Столыпин

Ü Куропаткин

IV.Сабаты бекіту:

Оушыларды білімі мен оулытаы материалдара сйене тоырып, «оныстанушыларды шаруашылыы» таырыбына кесте толтырамыз.

оныс аударушы шаруалар	Трын жайы	Жаа жердегі иыншылытар	Шаруашылы ызмет трлері	азастар мен оныстандырушылар арасындаы шаруашылы жне мдени байланыстар

 

 

Баалау:

йге тапсырма:

азастан тарихы хрестоматиясындаы материалды пайдаланып, хабарлама дайындадар: «Патша кіметіні отаршылды саясаты». Саясатты масаты, орыс шаруаларын орналастыру аумаы жне салдары

Сендер алай ойлайсыдар, азастар мен оныс аударушылар бір-біріні міріне, трмысына, мдениетіне зара ыпал етті ме? з жауаптарыды деректермен длелдедер.

аза малшылары мен Ресей шаруаларыны мірі мен трмысын салыстырыдар.