Сынып. азастан тарихы
Сабаты таырыбы: § 44. ылыми мекемелер мен ылыми-зерттеу жмыстары
Сабаты масаты:
v Орыс жне шетел алымдары мен аза зиялыларыны азастан тарихын, мдениеті мен трмысалтын зерттеген ебектерімен таныстырып, ол ебетерді аза халыны саяси, экономикалы мірі мен материалды мдениетін, ткен тарихын зерделеуге осан лесіне тоталу;
v аза лкесін зерттеген алымдарды ебектері туралы айта отырып, оушыны білімге, ылыма ызытыру;
v Білім мен ылым ашан, ай кезде болса да адама те ажет екенін тсіндіре отырып, оушыларды білімді азамат болуа трбиелеу.
Сабаты трі: аралас
Сабаты дісі: интерактивті
Крнекілік: карта, сызба
Сабаты барысы:І.йымдастыру кезеі
· Оу ралын тексеріп тгелдеу
· «Хабар» /ел жаалытарынан.../
· Оушы зейінін сабаа аудару
Негізгі ымдар: ылым, ылыми зерттеулер, экспедиция масаты, ылыми жмысты баыттары.
ІІ.й тапсырмасын срау:
Ø Оушылардан Ы.Алтынсаринні шыармалары жайлы пікірлерін срастырып, бкіл сыныпа пікірталас шін жалпылама сра ойылады:
Ø Білім адамды мірде лкен жетістіктерге жеткізе ала ма? Келтірілген нсаларды бірін пайдалана отырып, з пікірлеріді длелдедер.
Ø Бгінгі білім беру ісіні маызды проблемасы оам мен рбір азаматты алан блімінін тиімді пайдалана білуінде болып саналады.
Ø Дйекті білім дегейі оамды прогресспен салауатты мірге жетелейді.
Ø Білім дрежесі оршаан леуметтік мдени ортамен тыыз байланысты.
ІІІ.Жаа таырыпты оытуды жоспары:
1. Орыс алымдарыны азастанды зерттеудегі рлі. Г.Потанин, Диваев
2. Орыс аын-жазушылары азастан туралы. А.С.Пушкин, В.И.Даль.
3. Саяси жер аударушыларды азастанды зерттеуге атысуы. А.Н.Плещеев, А.Янушкевич, С.Гросс.
4. Украин халыны лы аыны Т.Г.Шевченко.
5. азастан аумаындаы кешенді зерттеулер мен ылыми мекемелер.
6. азастанды зерттеуші аза алымдары. Ш.Улиханов, М.Шорманов, .Бкейханов, А.Байтрсынов, М.С.Бабажанов, М.Ж.Кпейлы, М.арабаев, Х.Досмхамедос, аайынды Сейітовтер жне т.б.
азастанны Ресей империясына осылуы лкені леуметтік-экономикалы дамуына ана сер етіп ойан жо, аарту, оу-білім ісіні жадайына да сер етті. Жергілікті трындарды дет-рып, салт-дстрлері мен мдениетіне жаалытар енгізілді. аза-орыс арым –атынастарыны жаа дегейге ктерілуі лкені зерттеуге серпін берді, дала лкесіні табии байлыын игеруге шешуші адам жасала бастады. азастан жне аза халы жайлы аыз-гімелер мен мраат деректерін жне т.б. материалдарды жинастырып, срыптау жмысы ола алынды. ХІХ асырды соы ширегінде лкені зерттеуге айрыша мн берілді. ХІХ асырды 80- жылдарында рбір облыста статистикалы комитеттер рылды. Олар аза халдыын тарихы мен мдениеті, оамды-саяс, леуметтік рылымы, экономикалы жадайы, халы шаруашылыы туралы материалдар жинастырумен, бір жйеге тсіріп, оларды маалалар жинаы мен кітіп етіп басып шыарумен айналысты. азастан аумаында ымыли мекелер мен ылыми-зерттеу жмыстарыны барысымен оушыларды жан-жаты таныстырып теді. Оушылар дптерлеріне ажетті даталар мен малматтарды жазып алып, кесте толтырады.
«азастандаы ылыми зерттеулер»
(азастанды зерттеуші орыс жне шетел алымдарымен саяси жер аударыландар)
| Зерттеушілер | азастанда андай оиалара байланысты болды? | ылыми ебектері | Зерттеушілік баыттары (не туралы жазды?) |
лкені зерттеуші аза алымдары жайлы здігінен іздену жмысы тапсырылады. Алдын ала ізденіс шін берілген тапсырмалар бойынша оушылара сра ойып, ойландыру арылы білім дегейлері дами тседі.
Оушыларды ізденіс нтижелеріне орытынды жасаланнан кейін, оушыны жаа материалды аншалыты мегергендігін байап кріп, жетістіктерін баалап, ынталандырып тыруа болады.
№1 тапсырма:
«азастанды зерттеуші аза алымдары».
Оулы пен хрестоматиядаы материалдарды пайдалана отырып, тмендегі кестені толтырыдар:
| Зерттеушілер | ысаша мірбаяны | Ебектері | Зерттеу баыттары(не таралы жазды?) |
Баалау:
йге тапсырма:
Параграфты мият оып шыыдар, азастандаы ХІХ асырды бірінші жартысы мен ХІХ асырды екінші жартысындаы ылыми зерттеулерді жалпы мазмны мен састытары жайлы кесте толтырыдар.
| азастандаы ХІХ асырды бірінші жартысындаы ылыми зерттеулер | састытары мен айырмашылытары | азастандаы ХІХ асырды екінші жартысындаы ылыми зерттеулер |
Оулыты 313-314-беттеріндегі жатпен жмыс. жат бойынша ойылатын сратар:
1. Г.Потанинны ойынша аза зиялыларыны бірігуіне не кедергі келтірді?
2. Автор азаты оыан білімді азаматтарын неге шаырды?
3. Халыты аыз-гмелерін жинаудыжергілікті аза зерттеушілері шін жеілдігі неде?