Ішкі аурулар ылымыны даму тарихы.
Дрісті таырыбы: Жалпы медициналы білім берудегі ішкі аурулар пропедевтикасыны маызы.Ішкі аурулар ылымыны даму тарихы.Ауру туралы тсінік.Дрігерлік этика жне медициналы деонтология.
Дрісті жоспары:
1. Ішкі аурулар ылымы туралы тсінік.
2. Ішкі аурулар ылымыны даму тарихы.
3. Ауру жне диагноз туралы тсінік.
4. Симптом,синдром,клиника,диагностика.
Ішкі аурулар ылымы медицинаны бір блігі ретінде ішкі аза ауруларыны себебін, клиникалы айындалуын, емдеу жне профилактика жолдарын зерттейді. Ішкі аурулар деген сзді синонимі терапия (therapia - уход, забота, врачевание, лечение) грек тілінен аударанда кту, арау, емдеу деген маынаны білдіреді. Ішкі аурулар ылымыны негізгі блімдеріне; пульмонология -тыныс алу жйесі ауруларын, кардиология - жрек ан тамырлар жйесі ауруларын, гастроэнтерология - ас орыту жйесі азаларыны ауруларын, гематология - ан жне ан жасаушы аза ауруларын, эндокринология-ішкі секреция бездері мен зат алмасу процесіні бзылысы ауруларын, ревматология - имыл тірек аппараты мен днекер лпа, ішкі азалар мен ан тамырлар ауруларын зерттейтін блімдер кіреді.
Ішкі аурулар ылымыны даму тарихы.
Медицина тарихы медицинаны атасы Гиппократтан
басталады. Гиппократ бізді эрамыза дейін V-VI асырда Грецияда
жасаан. Гиппократ медицинада клиникалы тексеруді негізін
алаан жне медицинаны жекеменшік тексеру тсілін «Науасты
тсек жадайында баылау» жне негізгі принципін енгізді. «Е
бастысы зиян келтірме» Гиппократ адам организімін оршаан ортамен тыыз байланысан бтін бір дние ретінде таныды. Науасты ауруын анытау шін науасты шаымын, ауруыны даму тарихын, терісіні тсін, бет лпетін, кеуде формасын, ауыз уысын, дене ызуын, йысын, тыныс алуын, тамыр соуын, ас орытуын мият тексеріп, несеп, тер, аыры, нжісті блінуіне лкен мн берді. Сол кезені зінде азіргі уаытта олданылып жрген обьективті тексерулерден сипалау, тыылдату, тыдау дістері олданылды. зіні дрігерлік тжірибесінде науастарды емдеуде 60-70-н астам емдік дрілік заттар мысалы; несеп айдайтын, іш жргізетін, терлететін жне ан аызу, оа ою мен трлі ем-дмдік таамдар олданды.
Батыс Еуропа, Шыыс елдерінде танымал болан, медицинаа лкен лесін осан дрігер, алым Авиценна (Ибн-Сина) 980 жылы Бхараа жаын жерде дниеге келген. Авиценнаны «Дрігерлік ылымны аидасы» - «Канон врачебной науки» атты ебегі 500 жылдан астам уаыттай медицинада пайдаланды. Дрігер ауруды пайда болуында психогендік факторды маызы лкен екендігін длелдеп айтан.
Алексей Авдреевич Григорий Антонович
Остроумов (1844-1908) Захарьин (1829-1897)
Ресейде ішкі аурулар ылымыны даму тарихы XIX асырды басында 1802 жылы Москва университетіні медицина факультетін бітірген дрігер, алым М.Я.Мудровты ( 1776-1831.ж.ж. ) атымен те тыыз байланысты. М.Я. Мудров ГДР, Франция, Австрияны е жасы клиникаларында ебек етіп келген со, алаш рет Ресейде медицинаа ауру тарихын жазуды жне науасты клиникалы тексеруден ткізу тсілдерін енгізді.
Медицина ылымыны дамуына XIX асырды I жартысында Москва университетіні ішкі аурулар кафедрасыны профессоры Григорий Антонович Захарьин (1829-1897.ж.ж.) лкен лес осан.
Сергей Петрович Боткин (1832-1889)
ГА.Захаръин медицинаа сбаттасу тсілін енгізіп,мектеп
гигиенасыны негізін алаан. алым науастарды емдеу асиеті бар минеральды суларды олдануды дістерін сынып, елімізде кптеген курорттарды ашылуына лесін осты жне кпе туберкулезі патологиясыны жіктелуін, бауыр циррозын емдеуде жаа дістерді, ан аызуды тиімді жатары мен зертханалы тексеру тсілдеріні маызы лкен екендігін длелдеп медицинаа сынды.
XIX асырды II жартысында ресейлік дрігер, алым Сергей Петрович Боткин (1832- 1889.ж.ж.) Петербургта терапия мектебіні негізін алады. алым ауруды адам организімінде оршаан орта серіні нтижесінде дамитын процесс жне оны пайда болуына жйке жйесіні жадайы сер ететіндігін айтып длелдеді. алым «ауруды емес науасты емдеу керек» екендігін айтан. алым безгекке арсы профилактикалы емдеу дістерін, жаа ауруларды, жаа дрілік преттараттарды (салицилаттар, бром препараттары) тауып, оны медицинаа енгізіп, жне келешекте саноториялы курортты емні керек екендігін айтып длелдеді. алым йелдер шін жоары медициналы білімні ажеттілігін сынып, 1861 жылы медбике мамандарын дайындайтын тегін амбулатория ашып, медбикелер оамын йымдастырды.
XIX асырды аяында XX асырды басында Ресейде ішкі аурулар ылымыны дамуына лесін осан, Г.А. Захарьинні шкірті. С.П. Боткинні ебегін жаластыран дрігер алым Алексей Александровия Остроумов ( 1844-1908. яс.ж.)
алым теория мен тжірибені те тыыз байланыста екендігін айтып, клиникалы медицинаиы дамуында химия, биология, физика, физиология ылымдарыны рлі лкен екендігін длелдеді.
Василий Парменович Образцов (1851-1921.ж.ж.) Киев университетіні профессоры, С.П. Боткинні шкірті, И.ГІ. Павловты жмысын жаластыран алым. алым медицинаа рса уысындаы азаларды пальпация, перкуссия дістерімен тексеруді енгізді.
Максим Петрович Кончаловский. (1875-1942.ж.ж.) Москвадаы терапия мектебіні алымы. Ауруды пайда болуында организм реактивтілігіні маыздылыын айтып, ревматизмні инфекциялы аллергиялы теориясын сынды.
Георгий Федорович Ланг. (1875-1948.ж.ж.) I Петербург медицина
институтты профессоры, ататы терапевт. Дрігер жрек ауруларыны пайда болуы мысалы: артериалы гипертензия, жрек ишемия ауруы т.б. жйке жйесі ызметіні бзылуы серінен дамитындыын жне жрек ауруларыны жіктелуін сынды.
Николай Дмитрович Стражеско (1876 -1952.ж.ж.) Киев медицина институтыны профессоры ызметін атаран алым. алым жрек ан тамырлар жйесі, ас орыту жйесі ауруларын тере зерттеп, тексеру тсілдерін сынып жне сепсис, ошаты инфекция, за мір сру сратары бойынша жмыс жасаан.
Владимир Никитич Виноградов (1882-1964.ж.ж) I Москва медицицна институтыны профессоры. алым миокард инфарктымен науастарды емдеу жмыстарын йымдастыран жне жаа аспапты зерттеу дістерін кеінен олданан.
Александр Леонидович Мясников. (1899-1965.ж.ж) I Москва медицина институтыны терапия кафедрасыны мегерушісі ызметін атаран. алым атеросклероз, гипертония ауруын зерттеп, алаш атеросклероз ауруыны классификациясын енгізген.
Ресейде Кеес кіметі кезеінде ішкі аурулар ылымыны
дамуына з лестерін осан алымдар:Д.Д.Плетнев,С.С.Зимницкий, М.Г.Курлов,В.Х.Василенко,Е.И.Чазов.т.б.
алымдар адам организміндегі патология мселесімен
профилактикалы баытта жмыс жасаан.