Маызы жне жинау дістері
Комбайншыны оу ралы
Бірінші блім
КОМБАЙНДАР, ЖАТКАЛАР ЖНЕ ЖИНАУЫШТАР ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МЛІМЕТТЕР
I т а р а у ЕГІНДІ КОМБАЙНМЕН ЖИНАУ ДІСІ ЖНЕ
ОНЫ ЖЗЕГЕ АСЫРУА АРНАЛАН
ТЕХНИКАЛЫ ЖАБДЫТАР
ІІ т а р а у. КОМБАЙНМЕН ЕГІН ЖИНАУА АРНАЛАН
МАШИНАЛАРДЫ ЖАЛПЫ РЫЛЫСЫ МЕН
ЖМЫС РЕКЕТІ
Екінші блім
ЖАТКАЛАР МЕН ЖИНАУЫШТАРДЫ РЫЛЫСЫ ЖНЕ ОЛАРДЫ РЕТТЕУ
III тарау. КОМБАЙН ЖАТКАСЫ
IV тарау. АЛБААЙ
V.т а р а у. ЫРУ АППАРАТЫ
VI т а р а у. ЖАТКА ШНЕГІ МЕН АЛЫТАМА
ТРАНСПОРТЕР
VII тарау.ЖАТКАА АРНАЛГАН ТРАНСПОРТТЫ
АРБАШЫ ЖНЕ ЖАТКА КОНСТРУКЙЯСЫНДАЫ
ЗГЕРІСТЕР.
VIII тарау. ДЕСТЕЛЕУІШ ЖАТКАЛАР МЕН
ЖИНАУЫШТАР
шінші блім
КОМБАЙН МОЛОТИЛКАСЫНЫ РЫЛЫСЫ МЕН РЕТТЕЛУІ
IX тарау. БАСТЫРУ РЫЛЫСЫ
Х т а р а у. САБАН СІЛІККІШ ПЕН ТАЗАЛАЫШ
XI т а р а у. ТСІРУ ЖЙЕСІ БАР ШАНА, ТАСЫМАЛ
РЫЛЫСЫ ЖНЕ БЕРШІСТЕР
XII тарау. ШМЕЛЕЛЕГІШ
Тртінші блім.ГИДРАВЛИКАЛЫ ЖЙЕ
XIII т а р а у. СК-4, СК-4А ЖНЕ СКД-5 КОМБАЙНДАРЫНЫ
ГИДРАВЛИКАЛЫ ЖЙЕСІ
XIV т а р а у. СК-5 ЖНЕ СК-6-П КОМБАЙНДАРЫНЫ
ГИДРАВЛИКАЛЫ ЖЙЕСІ
Бесінші блім.ЖРІС БЛІГІ ЖНЕ ДВИГАТЕЛЬ
XV тарау. ЖРІС БЛІГІ
XVI т а р а у. КОМБАЙНДАРДЫ ДВИГАТЕЛЬДЕРІ
ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МЛІМЕТТЕР.
КРИВОШИПТІ-ШАТУНДЫ ЖНЕ ГАЗ
ТАРАТУ МЕХАНИЗМДЕРІ
XVII т а р а у. ОРЕКТЕНДІРУ ЖЙЕСІ
XVIII тарау. МАЙЛАУ ЖНЕ САЛЫНДАТУ ЖЙЕЛЕРІ.
ДВИГАТЕЛЬДЕРДІ ІЛІНІСІ
XIX тарау. ДВИГАТЕЛЬДІ ЖРПЗПШ ЖНЕ БАСА
РЫЛЫЛАРЫ. СМД-64 ДВИГАТЕЛІ
Алтыншы блім.КОМБАЙНДАР МЕН ДЕСТЕЛЕУШЕ ЖАТКАЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ
XX т а р а у. КОМБАЙНДАРДЫ БАСАРАТЫН
РЫЛЫЛАР ЖНЕ ОЛАРДЫ
ПАЙДАЛАНУ ТСІЛДЕРІ
XXI т а р а у. КОМБАЙНДАР МЕН ДЕСТЕЛЕУІШ
ЖАТКАЛАРА ТЕХНИКАЛЫ ЫЗМЕТ
КРСЕТУ
XXII тарау. ЖИНАУ ЖМЫСТАРЫНЫ
ТЕХНОЛОГИЯСЫ
XXIII т а р а у. КОМБАЙНМЕН Р ТРЛІ ДАЫЛДАРДЫ
ЖИНАУ
XXIV т а р а у. ОСЫМША
Бірінші блім
КОМБАЙНДАР, ЖАТКАЛАР ЖНЕ ЖИНАУЫШТАР ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МЛІМЕТТЕР
I т а р а у ЕГІНДІ КОМБАЙНМЕН ЖИНАУ ДІСІ ЖНЕ
ОНЫ ЖЗЕГЕ АСЫРУА АРНАЛАН
ТЕХНИКАЛЫ ЖАБДЫТАР
§ 1. Асты ндіруді арттырудаы комбайндарды
маызы жне жинау дістері
Комбайндарды маызы. Асты ндіруді немі кбейтіп, арттыра беруді бізді еліміз шін аса зор маызы бар. Астыты нерлым мол ндірсек, солрлым мал шаруашылыы жне ауыл шаруашылыыны баса да салалары жасы ркендейді, жалпы халыты л-ауаты шапша ктеріледі.
Асты шаруашылыындаы е жауапты науан оны жинап алу. Сайып келгенде нім тадырын осы шешеді. Жинауды уаытында жне жылдам жргізсе (10—12 кн ішінде), онда німді тгелдей жинап алуа ммкіндік болады. Кеш алан жадайда кп ысырап болуы сзсіз. Ал, мны зі ауыл шаруашылыы ебеккерлеріні сол астыты сіруге жмсалан орасан кп кші мен жабдытары-ны текке кеткендігі деген сз.
німді тез рі ысырапсыз жинап алуа бола ма? рине болады. Комбайндарды дестелеуіш жаткаларды жинауыштарды жне баса да механизация жабдытарыны кмегімен асты німін толы жне тез жинап алуа болады. Бл кп жылды тжірибеде длелденген.
Егін жинау дістері. Кп жылды тжірибені нтижесінде днді даылдарды комбайнмен жинауды тмендегідей екі дісі аны-талды: тікелей комбайнмен жинау жне блектеп жинау.
Тікелей жинау дісі бойынша комбайн егістікпен бірінші рет жріп ткенде-а жинау операцияларыны барлыын бірден аятап шыады: ол бірден егінді орып, оны бастырады, днді тазартады жне оларды алдытарын (сабан жне топан) жинайды. Бл діс те тиімді, оны тек толы пісіп-жетілген, ра жне арам шптерден таза астыты жинау шін олдануа болады.
Комбайн болмаан кезде астыты амырланып піскен кезде орып, баулап оятын. Асты бауларда трып кеуіп, райтын, пісіп жетілетін. Осыдан кейін оларды стационарлы молотилкалармен бастыратын.
Жинау екі дркін, блек-блек жргізілетін, сондытан ол блек жинау немесе екі фазалы жинау деп аталан.
амырланып піскен кезеі мен толы пісіп жетілу уаыты детте 5—8 кнге созылады, ал Орал мен Сибирьде бл уаыт 8— 12 кнге созылады. Осы кезде асты жинау шін комбайндарды пайдалануа бола ма? Бл ой комбайнмен блектеп жинау технологиясын туызды, ол тменде баяндалады. Асты амырланып піскен уаытта дестелеуіш жаткамен орылып аызда алан биік а саба стіне дестелеп салады. Асты дестеде жатып райды, пісіп жетіледі. Осыдан кейін дестелер бойымен комбайн жіберіледі, ол дестелерді жинап бастырады.
Егінді тек ору шін ана пайдаланылатын жаткаларды, детте тікелей жинауа олданылатын комбайн жаткасыны орнына асып орнатады. Комбайн жаткасын кейде хедер деп атайды.
Сонымен атар трактора асып орнататын немесе оан тіркейтін дестелеуіш жаткалар да бар.
Дестелерден сабаты жинап алу шін арнайы жасалан жи-науышты пайдаланады. Оны комбайн жаткасына асып орнатады.
Даылдарды жадайына жне ауа райына байланысты кол-хоздар мен совхоздарды тжірибесінде бл екі дісті екеуі де кеінен пайдаланылады.
Комбайн паркіні рамы.Соы жылдары СССР конструктор-лы жне нерксіп йымдары тмендегі аты аталан комбайн-дарды, дестелеуіш жаткаларды жне жинауыштарды жасап шы-арды.
1. СК-4 (ндірісте 1962 жылдан 1969 жыла дейін болды) жне СК-4А (1969 жылдан 1973 жыла дейін шыарылды) комбайн-дарыны німділігі тиісінше 3,70 жне 4,37 кг/с (комбайн німділігі дегеніміз оны молотилкасыны бір секундта белгілі млшерде таза астыты бастырып шыару абілеті, бл кезде дн мен сабанны ара атынасы 1 : 1,5 шамасындай болуы, ал бастыру кезіндегі молотилка ысырабы 1,5% шамасынан артпауы тиіс).
Жартылай шынжыр табанды СКПР-4 жне шынжыр табанды СКГ-4 комбайндары (ндірісте 1962 жылдан бар), негізінде кріш жинауа арналан, олар топыраыны ылалы басым аудандарда да пайдаланылады. Олар СК-4 молотилкасыны бір трі болып табылады.
2. СКД-5 “С и б и р я к” (доалаты ос барабанды, днді даылдара арналан) жне СКД-5Р “С и б и р я к” (шынжыр табанды, крішке жне днді даылдара арналан ос барабанды — штифті жне соылауыш) комбайндарыны німділігі — 5—5,5 кг/с. Бл комбайндар 1969 жылдан бері шыарылады.
3. “Н и в а” комбайндары тмендегі унификацияланан машиналар тобын райды: СК-5 тобыны негізгі моделі (доа-латы асты оруа арналан, сыар барабанды): СК-5-ІІ (доа-латы днді даылдара арналан, ос барабанды); СКГ-5 (шын-
жыр барабанды, ос барабанды, кріш жне днді даылдара арналан; СКП-5 (сыар барабанды, днді даылдара арналан, ауыстырмалы жартылай шынжыр табаны бар); СКП-5-П (ос барабанды, днді даылдара арналан, ауыстырмалы жартылай шынжыр табаны бар); СКК-5 (беткейлік, 20° клбеу беткейлерден асты жинауа арналан). Бл топтаы комбайндарды німділігі 5—6 кг/с 1973 жылдан бері ндірісте.
4. “Колос” комбайндары тмендегідей машиналар тобын райды (з ара жне “Нива” комбайндарымен унификацияланан): СК-6-ІІ негізгі моделі (доалайлы днді даылдара арналан, ос барабанды); СК-6 (доалаты днді даылдара арналан, сыар барабанды); СКПР-6 (крішке жне днді даылдара арналан, ауыстырмалы жартылай шынжыр табаны бар жне ос барабанды); НК-6 (сыар барабанды, здігігіен жретін СШ-150 шассиге асылып орнатылады); СКГ-6 (шынжыр табанды, крішке жне днді даылдара арналан). “Колос” комбайндарыны німділігі 6—8 кг/с 1971 жылдан бері ндірісте.
5. Жаткалар. Комбайн жаткаларыны (хедерлеріні) брі бір трде жасалан. Жаткаларды бір-бірінен айырмашылыы тек алым енінде (3,2; 4,1; 5; 6 жне 7 м) ана.
Дестелеуіш жаткалар хедерлерге араанда з алдына жеке машина болып табылады жне алым ені мен конструкциясы ж-нінен бір-бірінен едуір айырмашылытары бар.
Ауыл шаруашылыында ЖВН-6, ЖВН-10, ЖВН-6-12, ЖНС-6-12, ЖВ-15, ЖШН-6, ЖБА-3,5А, ЖНУ-4, ЖНТ-2,1 аспалы дестелеуіш жаткалары пайдаланылады. Алашы жетеуі комбайндара немесе здігінен жретін шассийлёрге, ал басалары трактора асылып орнатылады. Сонымен атар трактора тіркелетін ЖРБ-4,9 жне ЖРС-4,9 жаткалары да пайдаланылады.
6. Ж и н а у ы ш т а р. Жинауштарды екі трі пайдаланылады: барабанды (СК-ЗУ жне 54-102) жне ППТ-3 немесе ППТ-2,4Б кенепті-транспортерлі жинауыштары. Барабанды жинауыш ком-байн комплекстеріне кіреді, ал кенепті-транспортерлі жинауышты заказ арылы алады.
Комбайн массасы.Комбайндар массасы мынадай: СК-4 жне СК-4А (шмелелегіші бар жне алым ені 4,1 м жаткасымен) — 6150 кг; СКД-5 (шмелегіші бар, кабинасымен жне алым ені 4,1 м жаткасымен) — 7450 кг; СК-5 жне СК-6 (шмелегіші, алыпты блгіші бар жне кабинамен, сондай-а алым ені 5 м жаткамен жне редукторсыз барабанды) тиісінше 7720 + 5% жне 8721 кг; СК-6-ІІ жне СКПР-6 (шмелелегішпен жне алым ені 6 м жаткасымен) тиісінше 9440 жне 10 866 кг.
Молотилканы ені.СК-4, СК-5, СКД-5 комбайндары мен олар-ды модификацияларыны алым ені 1200 мм, ал СК-6-ІІ комбай-нымен оларды модификациялары молотилкасыны алым ені 1500 мм.