Гидрожйені жалпы рылысы мен рекеті
Жалпымлімет. СК-5 жне СК-6-ІІ комбайндарыны гидравли-калы жабдытары, сондай-а оларды жаартылан трлері (СКПР-5, СК-6, СКПР-6 т. б.) мынадай гидрожйеден трады:
а) негізгі, комбайнны жмыс органдарьш амтамасыз ететіндер;
) рульмен басарылатын гидрожйе, комбайнды жргізуді жеілдетеді.
Мселен СК-5 ком;байнында (90-сурет) негізгі гидрожйе мы-надан трады: гидронасос (НШ-32У) 16 сатандырыш клапан 20, золотнйкті блгіш, жеті плунжерлі гидроцилиндрлер 1, 3, 4 жне
бір поршеньді (екі жаты рекет ететін) гидроцилиндр 2, ш наты екі вибраторы 5 жне шмелелегішті арнайы блгіші
Рульмен басарылатын гидрожйе НШ-10Е гидронасосынан, насос-дозатордан 7, блгіштен 8 жне поршеньді цилиндрден 11 трады.
90-сурет. Молотилканы толтыруды автоматты реттеуіші (АРЗМ) бар СК-5 комбайнындаы (“Нива”) гидравликалы жйені принциптік схемасы
1 — албаайды (жинауышты) айналдыратын вариаторды тменгі шкивіні гидроцилиндрі; 2 — ауа таратыш клапаны жетегіні гидроцилиндрі; 3 — жатканы ктеретін жне тсіретін тидро-цилиндр; 4 — албаайды ктеретін жне тсіретін гидроцилиндр; 5 — асты шанаыны вибраторы; 6 — шмелелегіш гидрцилиндрі; 7 — насос-дозатор; 8 — гидроклемді колмен баскаратын блгіші; 9 — гидробак аузы; 10 — сгісі мен магнитті сзгісі бар сапун; 11 — баскарылушы доалаты гидроцилиндрі; 12 — АРЗМ блгішіне баратын май проводы; 13 — кері клапан; 14 — сзгі (сзгіде сатандырыш клапан бар, ол 1,5 кгк/см2, яни 150 кПа ысымга койылан); 15 — гидробак; 16 жне 17 — гидро-насостар; 21 жне 23 — бітеуіш клапанды блгішті жмыс секциясы; 27 — айыра кю секциясы.
Екі гидрожйені де сыйымдылыы 14 л (барлы гидрожйені сыйымдылыы 17 л) гидробак 15 амтамасыз етеді. Гидробакта сзетін торлы элементтен тратын май тазартатын сзгі бар. Сзгі сатандырыш клапанмен жабдыталан, ондаы ысым 1,5 кгк/см2 (150 кПа) дейін реттелген. СК-5, СК-6-ІІ комбайын-
дарыны жне бларды жетілдірілген трлріні гидрожйесі не СК-4, СК-4А, жне СКД-5 комбайныны гидрожйесіндегі гекілді днзель майыны сорти йылады: ДС-ІІ, Дп-ІІ немесе МЮГ — жылы кездерде, ДС-8, Дп-8 немесе М8Г — салын кездерде.
Сатандырыш клапандар 18, 20 63 кгк/см2 (6,3 МПа) ысыма реттелген.
СК-4, СК-4А жне СКД-5 комбайндарыны рульмен баса-рылатын гидрожйелерінде рульдік тартпа бар, ол рульдік доа-латы гидроцилиндрді басаратын золотникпен жаластыран. Басаша айтанда, оларды байланысы механикалы болады. С-5 жне СК-6-ІІ комбайндары гидрожйесіні айырмашылыы сол, онда рульдік тартпа жо жне рульдік доала пен басарылушы доалаты арасындаы байланыс гидравликалы жолмен жзеге асырылады. Алашы шыарылан СК-5 комбайндары ' СК-4, СК-4А жне СД-5 комбайндар сияты механикалы жетегі, яни рульдік тартпасы бар рульдік басарумен амтамасыз етілген болатын.
Золотникті блгішті рылысы мен рекеті. 90-суретте алты секциялы блгіш крсетілген. СК-5, СК-6-ІІ комбайндарында жне оларды жаартылан трлерінде бларды ПУН-5 (ПУН-6), АРЗМ жне шана вибраторы еекілді рылылармен жабды-
2 — ауа таратыш клапаны жетегіні гигін жне тсіретін гидроцилиндр; 5 — ас-клемді олмен басаратын блгіші; 9 —
гидроцилиндрі; 12 — АРЗМ блгішіне басаратын 1,5 кгк/см2, яни 150 кПа ысымра ойылан жмыс секциясы: 27 — айыра ю сек-
циясы
165
91-еурет. “Нива” жне “Колос” комбайндарындары секцияларды блгіште орналасуыны жне оларды кабинадан олмен бас-арудын. схемасы:
а ~ АРЗМ жо; э — АРЗМ мен шана вибраторы жо; б — АРЗМ бар; ' в — АРЗМ бар, бірак шана вибраторы жо; г —АРЗМ жо, біра ПУН-6 бар; д — АРЗМ мен ПУН-6 жо;е— АРЗМ мен ПУН-6 бар; ж — АРЗМ бар. біра ПУН-6 жо; 1 — жатканы ктеру жне тсіру; 2 — албаайды ктеру жне тусіру; 3 — албаайды (жинауышты) айналыс жиілігін реттеу; 4 — комбайнны жріс жылдамдыын реттеу; 5 — радиаторды ауа таратышын тазарту; 6 — орымша секция, бл, мселен, “Нива” комбайны ЖНС-6-12 дестелеуіш жаткасымен немесе “Нива” жне “Колос” комбайндары ПУН-6 немесе ПУН-6 тетіктерімен жмыс істегенде олданылады; 7 — шана вибраторыны жетегі.
талуына арай, бестен жетіге дейін секциясы бар блгіштер ол-данылады. “Нива” жне “Колос” комбайндарыны райсысында блгішті трт трлі варианты болады, бларды схемасы 91-су-ретте келтірілген.
Молотилканы толтыруды автоматты реттеуіште (АРЗМ) арнайы бір секциялы блгіш бар. АРЗМ-мен жабдыталан комбайнны жылдамдыы автоматты турде немесе осы блгішті кмегі арылы олмен згертіледі. Сондытан АРЗМ-мен жабдыталан комбайнны блгішінде, АРЗМ-мен жабдыталмаан комбайна араранда, бір секциясы кем болады.
Секция аралытарыны жазы беттері, сондай-а секция мен капа аралытары резина саинамен ныыздалан. Блгішті біреуіні апаына айта ятын клапан ондырылан, оны міндеті — гидрожйе зая жмыс жасаанда насостаы ысымды азайту. айта ятын клапанны рекетін секдия золотнигі гид-равликалы жолмен басарады.
90-суретте крсетілген блгішті тртінші жне алтыншы сек-циялары, айта р клапанынан есептегенде, бекіткіш клапандары болмайды. Блар двигатель радиаторыны ауа таратыш торы мен шана вибраторларын тазарту рылыларын басаратын секциялар алан трт секция бекіткіш клапандармен жабдыталан. Секцияда 22 екі бітеуіш клапан, ал секцияларда 24, 25 жне 26 — бірден клапан бар.
Трубопроводтар гидроттынушылардын, блгіштеріне бру ш брышы мен уыс болт арылы жаланан. Болтта дроссельді тесік бар, ол майды белгілі млшерде жіберіп труа арналан.
Блгіштен поршеньді гидроцилиндрге екі ткізгіш жне плун-жерге бір ткізгіш кетеді.
92-суретте айта ю секциясы, екі бітеуіш клапаны бар секция жне клапансыз секция крсетілген.
рбір секцияа центрлеуіш серіппесі 12 бар золотник 6 орна-тылан. Серіппені 12 міндеті — золотникті кез-келген жмыс жа-дайынан бейтарап (орташа) жадайа ауыстыру. Серіппе 12 екі шайбаны ортасына сыылан. Дистанционды втулка 13 золотник жрісін шктейді.
Бітеуіш клапан екі шыыы бртігі бар итергіштен 7, серіппелі 10 екі шариктен 9 жне втулкадан 5 трады.
айта ю клапаныны рекеті былайша жзеге асады. (93-су-рет). Барлы золотниктер бейтарап жадайда болан кезде (93-су-рет, б позициясы) дроссельден кейінгі уыс 5 канал 6 арылы аызу каналдарьшен 10, 7 жаланады (канал 6 тпелі, ол барлы секциядан теді). Осы кезде поршеньге 1 уыстан 5 аызу ысымы, ал канал 11 жаынан — наеостан келетін жоары ысым сер етеді. Соны нтижесінде поршень 1 біршама бос серіппені 2 ысып, ктеріледі де, айдау каналын аызу каналына жалайды.
92-сурет. СК-5 жне СК-6 комбайндары гидроблгішіні секциялары:
а — айыра ю секциясы; э — бітеуіш клапаны бар жмыс секциясы; б — бітеуіш клапаны жо жмыс секциясы; 1 — корпус; 2 — поршень; 3 — дроссельді тесік; 4 — дроссельден кейінгі уыс; 5, 10 жне 12 — серіппелер; 6 — золотник; 7 — итергіш; 8 — втулка; 9 — бітеуіш шарик; 11 — тыын; 13 — дистанционды втулка.
Мндай йылу канал 11 жатан шаын ысым тскенде пайда болады.
уыс 5 дроссельді тесіж 12 арылы немі каналмен 11жаласып жатады. Бл жадайды поршень 1 золотникті біреуін жоары немесе тмен жылжытанда (позиция а немесе в), яни жмысты алпына ойанда ескеру ажет. Осылайша жылжытыг байайы. Бейтарап алпынан шыан золотник зіні кертпегін мен каналды 6 аызу каналынан ажыратады. Біра каналдаы 11май немі уыса 5 йылады. Соны нтижесінде уыс 5 пен каналдаы 11 ысым тееседі де, осыны серінен гидравликалы поршень тегеріледі, яни серіппе бастапы алпына оралып, сол шін де рекетсіз алады. Поршень тмен арай ауысанда айдау каналы аызу каналынан ажырап, каналдаы 11 ысым тез ара да жмысты нормасына дейін ктеріледі.
93-сурет. С-5 жне СК-6 комбайндары гидроблгішінщ рекет ету схемасы-
а-золотникті жоары ыысуы, -бейтарап алпы, б-золотникті тменгі ыысуы, 1- поршень, 2-айра ю клапыны серіппесі,
3-золотник, 4-бітеуіш клапынны жоары уысы, 5-айра ю клапыны дросселден кейінгі уысы, 6-блгішті барлы секцияларынан тетін канал, 7,10 жне 14-аызу каналы,8- гидроцилиндр каналы,9-бітеуіш каналыны тменгі уысы,11-айдаыш канал, 12-дроссельді тесік, 10-итергіш
Енді золотникті бейтарап алпына келейік. Куыс 5 айтадан аызу каналдарымен 10, 7 жаласып (канал 6 арылы), бл уыс-таы ысым кемиді. Мндай жадайда каналдаы 11 аса жоары ысым таы да поршеньге 1 сер етіп, соысы серіппе ысымын 2 жеіп, жоары ктеріледі. Ол жоары ктеріліп, каналды 11 аызу каналымен жалайды да, насосты гидрожйені зая жрісінен босатады.
Золотникті жоары жылжытанда (позиция а), онда ол, жоарыда айтыландай, зіні кертпегімен каналды 6 уыстан 5 бліп жабады. Поршень тмен тсіп айдау каналын аызу каналынан ажыратады. Оеыньщ нтижесінде май ысым кшімен бітеуіш клапанны жоары уысына 4 йыльга, серіппе ысымын жееді де, шарикті жылжытып, трубопровод арылы поршеньді цилиндрдін, бір уысына келеді. Осымен бір мезетте майдын, аса жоары ысымы серінен итергіш 13 тмен жылжьш, зінін. тменгі бртігімен тменгі шарикті ядан втулкаа 8 арай ыыстырады (92-сурет). Осынын. нтижесінде бітеуіш клапанньщ тменгі уысы 9 аызу каналымен жаласады, мны зі гидроцилиндрдін, баса уысындаы майды гидробака йылуына ммкіндік береді (93-сурет). Золотник тмен арай ыысанда да (позиция в) сондай болады, тек жмыс процесі бітеуіш клапанны тменгі уысынан басталады.
Сатандырыш клапан. Комбайнньщ гидравликалы жйелерінде бірдей сатандырыш клапандар олданылады (94-сурет). Оньщ міндеті — жйедегі максимальды ысымды шектеу. Оларды жасалуы мен рекеті мынадай. Насостаы май айдау 7 уысына йылады. Бл уыс аызу уысынан 8 поршеньмен 5 блініп, оны серіппе 10 тмен арай ысып трады. уыстар 7, 9 зара дроссельді тесікпен 6 жаласады, сондытан ондаы тегері-
Блгіштен аъызу
34- Сатандыррыш клапан:
/ — шпиндель; 2 — осымша клапанны шаригі; 3 — баыттауыш; 4 жне 10 — серіппелер 5 — поршень; 6 — дроссельді тесік 7 — айдау уысы; 8 — аызу уысы; 9 — дроссельдей кейінгі куыс.
леді. Бірдей ысым поршеньді 5 тегереді, соны нггижесінде се-ріппе 10 оны тменгі алпында стап труа ммкіндік алады. Біра мндай жадай уыстаы 9 ысым артпаанша (7-уыстаы ысым бірдей, демек, барлы жйе де сондай) ана саталады. уыстаы 9 жоарылаан ысым осалы клапан шаригіні 2 алдындаы канала беріледі де, осы шарикті шпиндель 1 ясынан ыыстырады. Щарик з ясынан ыысанда май уыса 9 йылады; ол шпиндельдегі радиалды жне ось каналдары арылы аызу каналына теді.
уыстардаы 7, 9 ысым шаын дроссельді тесікті 6 кмегімен теесетіндігін еске тсірейік. Біра бл тесік майды уыса 9 енуін шектейді. Бл жадайда уыс 9 аызу каналымен (шарикті 2 ашылуы нтижесінде) жаланан. Ондаы майды уыса 7 туін дроссельді тесік біршама тежейді. Осыан байланысты 9-уыстаы ысым 7-уыса араанда тмен болады.
Мндай былысты нтижесінде поршеньні 5 тегермелілігі бзылады. уыстаы 7 арты ысым поршеньге сер етіп, серіппе 10 серін жееді де, поршеньді жоары ктереді. Біра поршень жоары ктерілгенде 7-уыс 8-уыспен, яни аызу каналымен жаланады. Осыны серінен жйедегі ысым шектеледі.
Жйедегі ысым тиісті шамасынан тмендегенде шарик 2 се-ріппенін 4 серімен бастапы алпына келеді — ол айтадан яа сыылып, уысты 9 аызу каналынан ажыратады. 5-уыстаы ы-сым арта бастайды да, кейіннен 7-уыстаы ысымімен тееседі. Мны зі поршеньніа 5 тегерілуіне ммкіндік береді. Ал теге-рілген поршень серіппені 10 тмен арай ысып, 7-уысты 8-уыс-тан, яни аызу каналынан ажыратады.
94, б-суретте сатандырыш клапанны рекет ету схемасы крсетілген.
Жоарыда клапандар ысымнын, ашылуын 
=2кгк/см2
реттейтіндігі айтылан. Тиісті реттеу жмыстарын жргізгеннен кейін клапаны герметикалыын тексеріп, оны щпинделіне пломбы салады.