Бап. Бала асырап алу пиясын жария ету
Бала асырап алу фактісін ызметтік немесе ксіптік пия ретінде сатауа міндетті адамны не зге адамны пайдакнемдік немесе зге де ждансыз пигылмен жасаган, бала асырап алу упиясын бала асырап алушыны еркіне айшы жария етуі -
Бала асырап алушыны еркіне айшы ызметтік немесе кэсіптік пия ретінде бала асырап алу фактісін сатауа міндетті адамны не зге адамны пайдакнемдік немесе зге жаманды ниетпен жасаан бала асырап алу лиясын жария еткені шін жауаптылы ылмысты кодексті 138-бабында кзделген. Бл ылмысты оама ауіптілігі сол кінэлі адам асырап алан балаа немесе шінші жаа бала асырап алу пиясын засыз бзып, оны жария ету арылы балаа немесе оны асырап алан ата-ана-ларына орны толмас моральды зиян келтіреді.
ылмысты ы бзушылыты тікелей объектісі - бала асырап алу туралы зада белгіленген огамды атынастар, сол бала асырап алушылар мен асырап алынандар-ды мдделері.
ылмысты -ы бзушылык объективтік жаынан бала асырап алу туралы зада белгіленген оамды атынастар, сол бала асырап алушылар мен асырап алынандар-ды мдделері.
ылмысты ы бзушылык объективтік жаынан бала асырап алу пиясын жа-рия ету арылы жзеге асырылады. азастан Республикасыны неке жэне отбасы ту-ралы Заына сэйкес бала асырап алуды жзеге асыратын лауазымды адамдар жэне бала асырап алу жніндегі фактіні білетін зге де адамдар бала асырап алу лиясын сатауа міндетті. Аталан адамдар бала асырап алушыны немесе асырап алынан баланы ер-кіне айшы ызметтік немесе кэсіптік лияны не пайдакнемдік немесе зге жаманды ниетпен жасаан бала асырап алу пиясын жария етуі ылмыс болып табылады. Бала асырап алу лиясын жария ету деп ол туралы кез келген адама, оны ішінде туыстары-на, таныстарына, асырап алынан адамны зіне ауызша, жазбаша, басадай байланыс немесе апарат ралдарын пайдаланып отырып жасаан эрекеттерін айтамыз.
ылмысты ы бзушылы шін жауаптылы бала асырап алу пиясын жария ету, оны асырап алушыны еркіне айшы трде жзеге асырыл-анда ана пайда болады. Бала асырап алушыны еркі деген ыма - оны асырап алан жбайларды екеуіні де еркі жатады. Осыан орай ерлі-зайыпты ж_байды біреуіні екіншісіні еркінен тысары жадайда бала асырап алу лиясын жария етуде ылмыс атарына жатады.
ылмысты ы бзушылы бала асырап алу пиясын жария еткен уаыттан бас-тап, андайда бір зардапты орын алан немесе алмаанына арамастан аяталан деп та-нылады. ылмысты ы бзушылы субъективтік жаынан тікелей асааналыпен істеледі. Кінэлі адам бала асырап алу лиясын жария етуді оама ауіптілігін се-зеді жэне де осы лияны жариялауды тілейді. Бала асырап алушыны еркіне айшы ызметтік немесе кэсіптік пияны бала асырап алу фактісін сатауа міндетті адамны жария етуі кез келген ниетті басшылыа ала отырылып жзеге асырылады. Ал бала асырап алу лиясын зге адамдарды жария етуі пайдакнемдік немесе зге жаманды ниетпен ана жзеге асырылады. Бл трыдаы субъектілерді осындай ниеттермен істеген эрекеттері ылмыс рамын райды. Пайдакнемдік немесе зге де жаманды (злымды) ниеттерді тсінігі ылмыстык кодексті 136-бабында зерделенген.
ылмысты кьщ бзушылыгы субъектісі екі топа блінеді. Бірінші топа: бала асырап алу лиясы ызметтік немесе кэсібіне байланыс-ты белгілі болан адамдар. Олара - жергілікті кімет органдары ызметкерлері, бала асырап алуа кеес берген адвокаттар, АХАТ ызметкерлері жатады. Екінші топа бала асырап алу фактісінен ха-бардар болан зге де адамдар. Олар: жбайларды біреуі, жаын туыстары, таныстары. ылмысты ы бзушылы субъектісіні жас млшері 16-а толан адам. Лауазым-ды адамдарды бала асырап алу лиясын жария етуі ауыр зардаптара экеліп соса (жэбірленушіні зін-зі лтіруі, психикалы науаса ліырауы т.с.с.) оларды эрекеті ылмысты кодексті 361-бабымен саралануа жатады.
Бап. Балаларын ктіп-баауа арналан аражатты тлеу жніндегі міндеттерді орындамау, ебекке абілетсіз ата-аналарын, ебекке абілетсіз жбайын (зайыбын) ктіп-бауа арналан аражатты тлеуден жалтару
Ата-ананы кмелетке толмаган балаларын, сол сияты он сегіз жаса толган ебекке абілетсіз балаларын ктіп-багуа com шешімі бойынша аражат тлеу жніндегі міндет-терін ш айдан астам орындамауы не кмелетке толан ебекке абілетті адамны зіні ебекке абілетсіз ата-анасын ктіп-багуга com шешімі бойынша аражат тлеуден ш ай-дан астам жалтаруы не ебекке абілетті адамны ебекке абілетсіз жне материалды кмекке мтаж жбайын (зайыбын) ктіп-багуга com шешімі бойынша аражат тлеуден алты айдан астам жалтаруы -
Ата-ананы кэмелетке толмаан балаларын, сол сияты он сегіз жаса толан ебекке абілетсіз балаларын ктіп-бауа сот шешімі бойынша аражат тлеу жніндегі міндет-терін ш айдан астам орындамауы не кмелетке толан ебекке абілетті адамны зіні ебекке абілетсіз ата-анасын ктіп-бауа сот шешімі бойынша аражат телеуден ш ай-дан астам жалтаруы не ебекке абілетті адамны ебекке абілетсіз жэне материалды кмекке мтаж жбайын (зайыбын) ктіп-бауа сот шешімі бойынша аражат тлеуден алты айдан астам жалтаруы шін жеке дара жауаптылы кзделген.
ылмысты тікелей объектісі кэмелетке толмаан, сондай-а кэмелетке жасы толан ебекке жарамсыз балаларды, ебекке абілетсіз ата-ананы ебекке абілетсіз жбайын лайыкты мір сруін камтамасыз ететін материалды мдделері. ылмысты ы бзушылыты жэбірленушілері - 18-ге толмаан балалар, 18-ге толан ебекке жарамсыз балалар; ебекке абілетсіз ж^байлар, ата-аналар (соны ішінде бала асырап аландар да).
Объективтік жаынан ылмысты кодексті 139-бабында крсетілген ылмыс ата-ананы сот шешімі бойынша кмелетке толмаан, сондай-а 18-ге толан, біра ебекке жарамсыз балаларын асырауа арналан аражатты эдейі тлеуден жалтаруы арылы жзеге асырылады.
азастан Республикасыны неке жэне отбасы туралы Заына сэйкес алимент: 1) ата-аналарды, жбайларыны ерікті келісімі болан жэне ол нотариус арылы куэландырылан жадайда; 2) сотты шешімі бойынша ндіріледі. Біра ылмысты кодексті 139-бабыны талабына сэйкес ылмысты ы бзушылы шін жауаптылы сотты шешімі бойынша алимент тлеуден жалтараны шін ана туындайды.
Балаларын асырауа арналан аражатты тлеуден эдейі жалтаруа сотты шешімі зады кшіне енгеннен кейін оны орындаудан немі, за уаыта жалтарулар жатады. Зада оны мерзімі ш айдан астам уаыт деп белгіленген. Ебекке абілетті адамны ебекке абілетсіз жэне материалдык кмекке мтаж жбайы (зайыбы) ктіп бауа сот шешімі бойынша аражат тлеуден алты айдан астам жалтаруы. Жалтаруды тэсілі эр трлі: жмыс орнын себепсіз жиі згерту, тэылыты жерін жасыру, осымша жмыс орнын немесе табыс кздерін жасыру т.с.с. болуы ммкін. дейі жалтару деп тануа сот органыны белгіленген аражатты тлеу туралы ресми ескертуіні орындалмауы негіз болады.
ылмысты ы бзушылы субъективтік жаынан тікелей асааналыпен істеледі. К^ілмысты ы бзушылы ниет эр трлі болуы ммкін: пайдакнемдік, баланы анасына деген шпенділік, кінліні баламен туыстыына кмэн келтіру т.с.с. крсетілген ылмыстык ниеттерді ылмысты саралауа эсері болмайды.
ылмысты кодексті 139-бабы бойынша ылмысты субъектісі бола сот шешімі бойынша аражат тлеуге міндетті ата-аналар немесе солара теестірілген адамдар ата-анасын асырауа арнайы аражатты сот шешімі бойынша тлеуден жалтаран кмелетке толан олардан туан немесе гей балалары, асырап алынан лдары, ыздары, кмекке мтаж жбайын сот шешімі бойынша аражат тлейтін адамдар танылады.