Бап. Кмелетке толмаан адамды трбиелеу жніндегі міндеттерді орындамау
1. Кмелетке толмаган адамды трбиелеу жніндегі міндеттерді ата-анасыны не-месе зіне осы міндеттер жктелген зге адамны, сол сияты педагогті немесе оу, трбиелеу, емдеу мекемесіні немесе кмелетке толмаган адамды адагалауды жзеге асыруа міндетті зге мекемені баса да жмыскеріні кмелетке толмаган адамны ал-когольдік ішімдіктерді, есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді ттынуына не агыбастыпен немесе айыршылыпен айналысуына не оны ылмыс, асаана ылмысты теріс ылы немесе асаана кімшілік ы бзушылы белгілері бар Іс-рекеттер жасауына акеп соан, длелсіз себептермен орындамауы немесе тиісінше орындамауы -
2. Кмелетке толмаган адамды трбиелеу жніндегі міндеттерді ата-анасыны не-месе зіне осы міндеттер жктелген взге адамны, сол сияты педагогті немесе оу, трбиелеу, емдеу мекемесіні немесе кмелетке толмаган адамды адаалауды жзеге асыруга міндетті зге мекемені баса да жмыскеріні кмелетке толмаган адамга атыгездік танытуымен ласан орындамауы немесе тиісінше орындамауы -
Кэмелетке толмаан адамды тэрбиелеу жніндегі міндеттерді ата-анасыны не-месе зіне осы міндеттер жктелген зге адамны, сол сияты педагогті немесе оу, тэрбиелеу, емдеу мекемесіні немесе кэмелетке толмаан адамды адаалауды жзеге асыруа міндетті зге мекемені баса да жмыскеріні кэмелетке толмаан адамны алкогольдік ішімдіктерді, есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді ттынуына не аыбастыпен немесе айыршылыпен айналысуына не оны ылмыс, асаана ылмысты теріс ылы немесе асаана экімшілік ы бзушылы белгілері бар іс-эрекеттер жасауына экеп соан, дэлелсіз себептермен орындамауы немесе тиісінше орындамауымен балаа атал араумен літасса — жауаптылы ылмысты кодексті 140-бабы бойынша белгіленеді. ылмысты ык бзушылыты объектісі - кэмелетке толмаандарды дене жэне психикалы жаынан дрыс дамып, алыптасуы.
Объективтік жаынан ылмысты ы бзушылы бірнеше балама эрекеттерді: а) кэмелетке толмаан баланы тэрбиелеу жніндегі міндеттерді орындамау; б) осындай міндеттерді тиісті дэрежеде орындамау арылы сипатталады. зіне жктелген міндет-терді толы орындауа ммкіндігі бола т_ра оны орындамау немесе эрекетсіздік жасау міндеттемені орындамау, ал зіне жктелген міндеттерге салдыр-сала, стірт арау мін-деттемелерді тиісті дэрежеде орындамау деп танылады.
ылмысты ык бзушылы шін жауаптылыа тартуды негізгі шарты - кэмелетке жасы толмаан балаа тэрбиелік адаалауды жотыынан алкогольдік ішімдіктерді, есірткі, психотропты затгарды ттынады, аыбастыпен, айыршылыпен айналы-сады, немесе ылмыс, эртрлі теріс ылытар, асаана экімшілік ды бзушьшы іс-эрекеттерді бзады.
Субъективтік жаынан ьшмыстык кы бзушылы тікелей асааналыпен жаса-лады. Кінэлі адам кэмелетке толмаан баланы тэрбиелеу жніндегі зіні рсыты мін-деггерін орындамаанын, олара жауапсыз араанын сезеді жэне сол эрекетгерді істеуді тілейді.
Кэмелетке толмаан адамды тэрбиелеу жніндегі міндеттерді ата-анасыны не-месе зіне осы міндеттер жктелген зге адамны, сол сияты педагогті немесе оу, трбиелеу, емдеу мекемесіні немесе кэмелетке толмаан адамды адаалауды жзеге асыруа міндетті зге мекемені баса да жмыскеріні кэмелетке толмаан адама атыгездік танытуымен ласан орындамауы немесе тиісінше орындамауы (К-ті 140-бабы 2-блігі).
Бапты осы ауырлататын блігін олдануды негіз шарты кэмелетке толмаан балаа атыгездікпен арау болып табылады. атыгездікке кэмелетке толмаан баланы немі сабау, рып-соу, орыту, аштыта, ыстыта стау, рейін алу, жйкесін бзу т.с.с. жа-тады.
ылмысты ы бзушылыты субъектісі арнаулы: 1) кэмелетке толмаан баланы ата-анасы; 2) кмелетке толмаан баланы тэрбиелеу жолындаы міндеттер зіне жктелген зге де адамдар, атап айтавда - бала асырап алушылар, аморшылар немесе ораншылар; 3) кэмелетке толмаан баланы адаалауды жзеге асыруа міндетті оу, тэрбие, емдеу немесе зге де мекемені ызметкерлері (мектепке дейінгі балалар мекемелеріні ызметкерлері, орта мектептерді, ксіптік-техникалы оу орындарыны, мектеп-интернаттарды жэне иын балаларды трбиелейтін тэрбие мекемелеріні педа-гогтары, аурухана ызметкерлері жэне т.б.).