Бап. Кмелетке толмаандара атысты азастан Республикасыны ебек зана-масын бзу

1. Жумыс берушіні немесе лауазымды адамны азастан Республикасыны ебек занамасын он сегіз жаса толмаган жмыскерлерді ебегін олдануга тыйым салынган жумыстара кмелетке толмаандарды тарту блігінде бузуы -

2. Мынадай:

1) адамдар тобыны алдын апа сз байласуымен;

2) бірнеше рет;

3) екі немесе одан да кп адамга атысты;

4) алдау немесе сенімді теріс пайдалану жолымен;

5) кінлі адама психикасыны бзылуынан зардап шегетіні немесе дрменсіз кйде екені крінеу белгілі кмелетке толмаган адамга атысты жасалган дл сол іс-рекет -

1.Жмыс берушіні немесе лауазымды адамны азастан Республикасыны ебек занамасын он сегіз жаса толмаан жмыскерлерді ебегін олдануа тыйым салынан жмыстара кэмелетке толмаандарды тарту блігінде бзуы (К-ті 153-бабы).

ылмысты объектісі ебек ауіпсіздігі ережелерін бзу, осымша тікелей объект кмелетке толмаандарды мірі денсаулыы. Объективтік жаынан ылмыс эрекеттері арылы тиым салыан жмыстара кэмелетке толмаандарды тарту арылы істеледі. ылмысты ниет эртрлі: тегін жмыс істету, акы аз тлеу, з мддесін тез амту т.б.

ылмыс субъектісі — жмыс беруші немесе лауазымды адам. Лауазымды адамны тсінігі К-ті 3-бабында крсетілген. Ал ж_мыс берушіге келген 16-а толан есі дрыс адам жатады. К-ті кодексті 153-бабыны 2-блігінде.

1) адамдар тобыны алдын ала сз байласуымен;

2) бірнеше рет;

3) екі немесе одан да кп адама атысты;

4) алдау немесе сенімді теріс пайдалану жолымен;

5) кінэлі адама психикасыны бзылуынан зардап шегетіні немесе дэрменсіз кйде екені крінеу белгілі кмелетке толмаан адама атысты жасалан дэл сол іс-рекет шін ылмысты ауырлататын трі шін жауаптылы крсетілген.

Жеке ытар мен бостандыктара арсы ылмысты ы бзушылытар

Бап. Жеке мірге олсылмаушылыты жне азастан Республикасыны дербес деректер жне оларды орау туралы занамасын бзу

1. Адамны жеке немесе отбасы пиясын урайтын, жеке мірі туралы мліметтерді оны келісімінсіз засыз жинау не зге де дербес деректерді засыз жинау жне (немесе) деу нтижесінде адамны ытары мен зады мдделеріне елеулі зиян келтіру -

2. Дербес деректерді орау жніндегі шараларды олдану міндеті жктелген адамны мндай шараларды сатамауы, егер бл іс-рекет адамдарды уытары мен зады мдделеріне елеулі зиян келтірсе -

3. Осы бапты бірінші немесе екінші бліктерінде кзделген, адам зіні ызмет ба-бын немесе апаратты жасырын алуа арналган арнайы техникалы ралдарды пай-далана отырып жасаан не электронды апаратты ресурстарга, апаратты жйеге засыз кіру немесе апаратты-коммуникациялы желі бойынша берілетін апаратты засыз стап алу арылы не зі немесе баса адамдар немесе уйымдар шін пайда мен артышылытар any масатында жасалган іс-рекеттер, сол сияты осы бапты бірінші блігінде крсетілген мліметтерді кпшілік алдында сйлеген сзде, кпшілікке крсетілетін шыгармада, буаралы апарат ралдарында немесе апаратты-коммуникациялы желілерді пайдалана отырып тарату-

азастан Республикасы Конституциясыны 18-бабыны 1-тармаында «ркімні жеке міріне, зіні жэне отбасыны лиясына ол сылмауына, абыройы мен ар-намысыны оралуына ыы бар», - делінген. Жеке мірге ол сушылыты бзу ылмысты ы бзушылы болып табылады. ылмысты ы бзушылыты тікелей объектісі жеке мірге ол сылмаушылыты реттейтін оамды атынастар, ылмысты жэбірленушісі — жеке міріне ол сылан адамдар.

ылмысты ы бзушылыкты заты — жеке адамдар туралы немесе оны отбасы туралы эр трлі мэліметтері (адамны денсаулыы, мір сру салты, дінге кзарасы, жеке творчестволы жоспары, баска адамдармен арым-атынасы т.с.с).

ылмысты ы бзушылык объективтік жаынан адамны жеке мірі туралы, оны жеке немесе отбасы пиясын райтын мліметтерді оны келісімінсіз засыз жи-нау немесе тарату, егер осы эрекеггер жэбірленушіні ытары мен зады мдделеріне зиян келтіру арылы жзеге асырылады. Адамны жеке мірі, оны отбасы туралы пиясын райтын малматтарды жинауды засыз мліметтер жинау деп айтамыз. Осы жиналан мэліметтерді шінші жавда хабарлауды оны тарату деп баалаймыз. Мндяй ха-барлау баса жолдармен де жзеге асырылуы ммкін. Осы эрекеттерден жэбірленушіні рс;ытары мен зады мдделеріне зиян келтірілуі ажет. Келтірілген зиян млшері мліктік немесе моральды немесе баса трыда (отбасындаы келесіз жадайларды пайда болуы, жмыса орналаса алмау, т.с.с.) болуы ммкін. Зиян млшерін наты жадайа байланысты тергеу, сот органдары анытайды. ылмысты у_ы бзушылы зада крсетілген зардап — жэбірленушіні ісытары мен зады мдделеріне зиян кел-тірілген сэттен бастап аяталан деп танылады.

Субъективтік жаынан Бл ылмысты ккьі бзушылы тікелей асааналыпен істеледі. ылмысты ы бзушылы ниет - пайдакнемдік немесе зге де жеке мдделік.

ылмысты субъектісі - 16-а толан кез келген есі дрыс адам.

Дербес деректерді орау женіндегі шараларды олдану міндеті жктелген адамны мндай шараларды сатамауы, егер Бл іс-эрекет адамдарды _ытары мен зады мдделеріне елеулі зиян келтірсе, (147-бап, 2-блігі) осы ылмысты ауырлататын тріне, ал осы бапты бірінші немесе екінші бліктерінде кзделген, адам зіні ызмет бабын немесе апаратты жасырын алуа арналан арнайы техникалы _ралдарды пай-далана отырып жасаан не электронды апаратты ресурстара, апаратты жйеге засыз кіру немесе апараттык-коммуникациялы желі бойынша берілетін апаратты засыз стап алу арылы не зі немесе баса адамдар немесе йымдар шін пайда мен артышылытар алу масатында жасалан іс-рекеттер, сол сияты осы бапты бірін-ші блігінде крсетілген мэліметтерді кпшілік алдында сйлеген сзде, кпшілікке крсетілетін шыармада, баралык апарат ралдарында немесе апаратты-коммуникациялы желілерді пайдалана отырып тарату - осы ылмысты ауырлататын тріне жатады (147-бапты 3-тармаы). Адам зіні ызмет бабын пайдаланып жеке міріне байланысты лияларды таратуы немесе пайдакнемдікпен басаа ткізуі ммкін. Аталан мэліметтерді кпшілік алдын-да (жиылыстарда, жиындарда) сйлеген сздер, кпшілікке крсетілетін шыармаларда (сурет, бейнефильм, жазба шыарма) немесе баралы апарат ралдарында (газет, журнал, радио, теледидар т.б.) арылы таратылса кінлі адам 147-бапты осы тармаы бойынша жауапа тартылады.