Азастан Республикасынын саяси жйесіне арсы ылмыстар

177-бап. азастан Республикасы Тыш Президентіні - Елбсыны міріне олсу-шылы

азастан Республикасы Тгыш Президентіні - Елбасыны міріне оны зады ызметіне кедергі жасау не осындай ызметі шін кек any масатында жасалган олсушылы -

азастан Республикасы Тыш Президентіні - Елбасыны міріне оны зады ызметіне кедергі жасау не осындай ызметі шін кек алу масатында жасалан олсушылы (177-бап).

азастан Республикасыны тдыш Президенті — Елбасы туралы арнайы за бар. Жыл сайын желтосанны басы Тыш президент - Елбасы кні мемлекеттік мереке ретінде аталып теді. Бл азастандытарды егемендікті туын биікке ктерген, еліміз- ді мемлекеттік _рылысын дамытуа зор лес осан Тыш Президентке крсеткен аса зор к_рметі болып табылады. Осы бапта азастан Республикасы Тыш Президентіні - Елбасы міріне ол сушылы шін - он бес жылдан жиырма жыла дейінгі мерзімге бас бостандыынан айыруа не мір бойына бас бостандыынан айыруа не лім жазасына жазаланады делінген. ылмысты объектісі Тыш Президентіні Елбасыны зады ызметін реттейтін оамды атынастар. ылмыс объективтік жаынан - Тыш Президент - Елбасыны міріне, оны зады ызметіне кедергі келтіру не тыш Президенттік ызметі шін кек алу масатында жасалан ртрлі олсушылытар арылы істеледі. ылмысты жэбірленушісі азастан Республикасыны Тыш Президенті — Елбасы ылмысты іс-эрекет белсенді эрекет арылы - міріне, ызметіне кедергі жасау, кек алу масатында эртрлі олсушылы-тара бару арылы істеледі. ылмыс субъективтік жаынан тікелей асааналыпен, Тыш Президент - Елбасыны міріне олсушылы арьшы жзеге асырылады. ылмыс субъектісі 14 жаса толан, есі дрыс адам.

178-бап. азастан Республикасы Президентіні міріне олсушылы

азастан Республикасы Президентіні міріне оны мемлекеттік ызметін тотату не осындай ызметі шін кек алу масатында жасалган олсгушылы -

ылмысты кодексті 178-бабында азастан Республикасы Президентіні міріне олсушылы жасааны шін жауаптылы белгіленген.

ылмысты тікелей объектісі азастан Республикасы Президентіні ызметін реттейтін оамды атынастар, осымша тікелей объектісі азастан Республика-сы Президентіні мірі болып табылады. ылмысты жэбірленушісі — азастан Республикасыны Президенті. азастан Республикасы Президентіні міріне мемлекет-тік ызметін тотату шін немесе осындай ызметі шін кек алу масатында астанды жасауды зі, мемлекетті саяси жйесіне, оны е жоары мемлекетгік лауазым иесі адамыны ауіпсіздігі мен зады кілетті билігіне ылмысты ол суды білдіреді.

азастан Республикасы Президентіні мемлекеттік ызметі азастан Республика-сы Конституциясында, Конституциялы задарда, басадай нормативтік-дыты ак-тілерімен белгіленген.

ылмысты ы бзушылы объективтік жаынан азастан Республикасы Президентіні міріне астанды жасау, яни белсенді эрекет арылы жзеге асырылады. астанды дегеніміз Республика Президентіні мірін жою масатымен трлі тэсілдерді олдана отырып істелген оталанды эрекеттер. ылмысты ы бзушылыты істеу тэсілдері мен ылмысты ы бзушылы істегенде пайдаланылан ралдар іс-эрекетті саралауа сер етпейді.

Блар жаза таайындаанда есепке алынады. ылмысты кодексті 178-бабы келте ылмысты -ы бзушылы крамына жатады. ылмысты ы бзушылыты жэбірленушіні мірін жоюа баытталан астанды эрекетін жасаан сэттен бастап аяталан деп есептелінеді. Осы бапта крсетілген ылмысты ^ы бзушылыты істеуге даярлананды шін жауаптылы ылмысты кодексті 24-бабы 1-тармаында крсетілген ережелерге сай жзеге асырылады. ылмысты ы бзушылы субъек-тивтік жаынан тек ана тікелей асааналыпен істеледі. Субъективтік жаты міндетті белгісі болып азастан Республикасы Президентіні мемлекеттік ызметін тотату не-месе аталан ызметі шін кек алу ниеті болып табылады.

ылмысты ы бзушылыты субъектісі болып 14-ке толан азаматтар танылады. Осы ылмыса байланысты 14-ке толан адамдар ылмысты кодексті 15-бабыны ере-желеріне сэйкес адам лтіруге (99-бап) адам лтіруге дайындааны жэне оталаны (24, 99-баптар) бойынша ана ылмысты жауапа тартылады. Яни ылмысты кодексті 178-бабындаы эрекеттер тікелей адам лтіруге баытталан болса, онда мндай іс-рекеттер ылмыстарды жиынтыы (К-ті 178, 24, 99-бабыны 2-блігі «2» тармаы немесе К-ті 178, 99-бабы бойынша 2-блігі «2» тармаы саралануа жатады).

Егер астанды эрекет мемлекет немесе оамды айраткерлерді міріне оларды мемлекеттік немесе зге саяси-оамды ызметіне байланысты болса, онда мндай іс-эрекет ылмысты аяталмау немесе аяталу сэтіне арай ылмысты кодексті 24, 99-бабы 2-блігі «2» тармаымен немесе 99-бапты 2-блігі «2» тармаымен саралануа жатады.

Мемлекеттік немесе оамды айраткерлерді атарына жатпайтын мемлекеттік ызметшілерді, оамды йымдарды кілдеріні міріне астанды жасаланда да кінэліні іс-рекеті адам лтіру (99-бап) немесе сот трелігін немесе сота дейінгі тер-геп тексеруді жзеге асырушы адамны міріне ол су (408-бап), сот трелігін неме-се сота дейінгі тергеп тексеруді жргізуге байланысты орыту немесе кш крсету

эрекеттері (409-бап) бойынша саралануы ммкін.

Бап. Билікті басып алуды немесе стап труды насихаттау немесе оан жария трде шаыру, сол сияты билікті басып алу немесе устап тру не азастан Республикасыны конституциялы рылысын кштеп згерту

1. азастан Республикасыны Конституциясын бзып, билікті кшпен басып алу-ды немесе билікті кшпен устап труды, мемлеиет ауіпсіздігіне нусан келтіруді не азастан Республикасыны конституциялы урылысын кштеп згертуді насихаттау немесе оган жария трде шаыру, сол сияты осындай мазмундагы материалдарды тара-ту масатында дайындау, сатау немесе тарату -

2. Адам зіні ызмет бабын пайдалана отырып не оамды бірлестік лидері жасаган не буаралы апарат уралдарын немесе апаратты-коммуникациялы желілерді пайда-лана отырып жасалган не адамдар тобы немесе алдын ала сз байласу арылы адамдар тобы жасаган дл сол рекеттер -

3. азастан Республикасыны Конституциясын бузып, билікті кшпен басып алуа немесе билікті кшпен устап туруга не азастан Республикасыны конституциялы урылысын кштеп заертуае баытталан рекеттер -

4. Шет мемлекет, халыаралы немесе шетелдік уйым кілдеріні азастан Республикасыны укілетті органдары мен лауазымды адамдарыны узыретіндегі кілеттіктерді жзеге асыруы -

ылмысты объектісі - республиканы саяси жйесіне ылмысты ол су болып табылады.

ылмысты объективтік жаын: а) Конституцияны бзып кіметті кшпен басып алу; б) кіметті кшпен стап тру немесе, в) азастан Республикасыны конституциялы рылысын кшпен згертуге баытталан іс-эрекеттер _райды.

азастан Республикасыны Конституциясы бойынша азастан Республикасын-да билікті ешкім де иемденіп кете алмайды. Билікті иемденіп кетушілік за бойынша удаланады.

Халы пен мемлекет атынан билік жргізуге Республика Президентіні, сондай-а зіні Конституциялы кілеттілігі шегінде Парламентті кыы бар. Республика кіметі мен зге де мемлекеттік органдар мемлекет атынан олара берілген кілеттіктері шегінде ана билік жргізеді (3-бапты 3-тармаы).

Республикада мемлекеттік билік бірттас, ол Конституция мен задар негізінде за шыарушы, атарушы жэне сот тарматарына блінген (3-бапты 4-тармаы).

Билікті кшпен басып алу дегеніміз - адамдар тобы, йымы болып зіне тиісті емес кімет билігін кшпен, ару олданып засыз басып алуды айтамыз.

Билікті кшпен хтап т_ру деп — азастан Республикасы Конституциясы талаптарын бза отырып зіне за бойынша тиісті емес кімет билігін кшпен сатап алушылыты айтамыз. Мысалы: Конституциялы кілеттік мерзімі біткен биліктегі адамны, сайлау арылы з кілеттігін жойан адамны кшпен кіметті стап т_ру эрекеттері.

Конституциялы рылысты кшпен згеруге баытталан іс-рекеттерге жоары кімет билігіні, Парламентті, Президентті кілетті мерзімін з бетінше згерту, мем-лекеттік рылысты, оны жйесін з бетінше кшпен згертуге жасалан іс-эрекеттер; Конституцияда крсетілген зге де рылымдарды ызметін елеулі трде згертуге баытталан рекеттер жатады. Осы бапта крсетілген ылмыс рамы рылысы жаынан келте ылмыс рамына жатады. Занда крсетілген іс-эрекетті бірін істеуге баытталан уаыттан бастап ылмыс аяталан деп танылады.

ылмыс субъективтік жаынан тікелей асааналыпен жне арнаулы масатпен — Конституцияны бзып кіметті кшпен басып алу, кіметті кшпен стап труа немесе азастан Республикасыны Конституциялы рылысын кшпен згертуге баытталан эекеттер жасау арылы жзеге асырылады. азастан Республикасыны, оны укілетті органдарыны немесе лауазымды адамдарыны зырындаы кілеттіктерді шет мемле-кет халыаралы немесе шетелдік _йым кілдеріні жзеге асырылуы - осы ылмысты ауырлататын тріне жатады (179-бапты 4-тармагы). Бл ретте шет мемлекет немесе ше-телдік йым кілдері ылмыс субъектісі болып танылады.

К-ті 179-бабыны 1 -тармаы бойынша субъекті болып 16-а толан адамдар таны-лады. кіметті кшпен стап труа баытталан ылмысты субъектісі - мемлекеттік кімет билігін Конституция бойынша занды трде иеленген адама осы билікті засыз трде беруге эрекет жасаан мемлекеттік органны брыны ызметшісі болып табыла-ды.

Бап. арулы Блік

1. азастан Республикасыны конституциялы урылысын улату немесе згерту не оны бірттастыгы мен тутастыгын, сондай-а оны аумаына ол сгылмауын жне блінбеуін бзу, сол сияты билікті басып алу немесе устап туру масатында арулы Блік йымдастыру -

2. арулы Блікке атысу -

азастан Республикасы ылмысты кодексіні 181-бабына сэйкес азастан Республикасыны конституциялы рылысын лату немесе згерту не оны бірттастыы мен тгастыын, сондай-а оны аумаына ол сылмауын жэне блінбеуін бзу, сол сияты билікті басып алу немесе стап тру масатында арулы Блік йымдастыру - арулы Блік йымдастыру не оан белсенді трде атысу арулы Блік деп танылады.

ылмысты тікелей объектісі болып - азастан Республикасыны Конституциясы белгілеген саяси жйесіне, ауматы тлгастыына ылмысты трде ол су болып та-былады.

ылмыс объективтік жаынан: а) арулы Блік йымдастырудан немесе, б) арулы Блікке белсенді трде атысудан трады. ылмыс эрекет арылы істеледі.

арулы Блік йымдастыру деп бір немесе бірнеше адамны кш біріктіруіні нэтижесінде зацы кіметке арсы адамдарды асаана трде арулы ктеріліс (Блік) жасауа тарту, сондай-а Блікті басаруа байланысты эрекеттерді айтамыз. арулы Блік - аруцы, о-дэрілерді, жарылыш заттарды олданып жзеге асырылады.

арулы Блікке белсенді трде атысу деп кіметке арулы арсылы крсету, кімет кіліне арсы кш олдануа атысу; клік ралдарын, байланыс жйелерін, баралы баспасз ралдарын, мемлекеттік органдарды т_рын жайларын кш олданып басып алу жэне т.б. эрекеттерді айтамыз.

ылмыс рамы рылысы жаынан формальды крама жатады. арулы Блік йымдастыру немесе оан белсенді трде атысу ылмыстан болан зардапа арамастан аяталан ылмыс деп танылады.

Конституциялы крылысты лату немесе кштеп згерту немесе республиканы ауматы ттастыын бзу масатында арулы Блікті _йымдастырушылар не болмаса арулы Блікке белсенді атысушылар. ылмысты субъективтік жаынан тек ана тіке-лей асааналыпен жзеге асырады.

арулы билікке атысанды шін жауаптылы осы бапты 2-блігінде берілген.

ылмысты субъектісі болып 16-а толан кез келген азамат танылады.