Бап. Коммерциялы немесе банктік пияны урайтын мліметтерді засыз алу жне жария ету

1. Коммерциялы немесе банктік упияны урайтын мліметтерді ужаттарды урлау, коммерциялы немесе банктіи упияны білетін адамдарды немесе оларды жаындарын парага сатып алу немесе оларды орыту, байланыс уралдарында устап алу, ком-пьютерлік жйеге немесе желіге засыз кіру, арнайы техникалы уралдарды пайдалану арылы, сол сияты бул мліметтерді жария ету не засыз пайдалану масатында зге де засыз тсілмен жинау -

2. Коммерциялы немесе банктік упияны райтын мліметтерді оларды иеленушіні келісімінсіз, бл пия ызметі немесе жмысы бойынша сеніп тапсырылган адамны пайдакнемдік немесе зге де жеке басыны мддесінде жасаган жне ірі залал келтірген засыз жария етуі немесе пайдалануы –

3. Мемлекеттік органдарды лауазымды адамдарыны ашамен жне (немесе) зге млікпен жасалган операциялар туралы аржы мониторингі субъектілерінен алынган мліметтер мен апаратты засыз жария етуі немесе зге де засыз пайдалануы, егер бл азаматтарды немесе йымдарды ытары мен зады мдделерін не огамны не-месе мемлекетті замен оргалатын мдделерін елеулі трде бзуга кеп соса-

азастан Республикасы ылмысты кодексіні 223-бабында «Коммерциялы неме-се банктік пияны крайтын мліметтерді, жаттарды рлау, коммерциялы немесе банктік лияны білетін адамдарды немесе оларды туыстарын сатып алу немесе олар-ды орыту жолымен байланыс ралдарында стап алу, компьютерлік жйеге немесе желіге засыз кіру, арнаулы техникалы ралдарды пайдалану арылы, сондай-а бл мэліметтерді жария ету не засыз пайдалану масатында зге де засыз тэсілдермен жи-нау» — коммерциялы немесе банктік пияны райтын мэліметтерді засыз any мен жария ету деп танылады.

ылмысты ы бзушылыты тікелей объектісі коммерциялы немесе банктік лияны щ.ргшът мэліметтерді корауды амтамасыз ететін оамды атынастар. Мндай мэселелер «азастан Республикасындаы банктер жэне банк ызметі туралы» 1995 жылы 31 тамызда абылданан азастан Республикасы Президентіні за кші бар Жарлыымен реттеледі.

ылмысты ы бзушылыты заты — коммерциялы жэне банктік пияны райтын жаттар.

Коммерциялы пия - деп коммерциялы йымны кез келген жариялауа жатпайтын басару, ндірістік, ылыми-техникалы жэне зге де іскерлік саласындаы мэліметтері болып табылады. Мндай пия коммерциялы (кэсіпкерлік) йыма бэсекелестікте артышылытар беруі немесе осымша табыс табуа септігін тигізуі ммкін. Осыан орай коммерциялы ттия замен оралады.

Банктік пияа — банктік есеп, банктік салым, жекелеген есепшоттар бойын-ша есептеу, банк салымшылары туралы мэліметтер жатады. Нормативтік актілерге сэйкес коммерциялы жэне банктік йымны рылтайшы кжаттары, ксіпкерлікпен шылдануа рсат беретін жаттары, йымны аржы ызметіне байланысты тек-серуге жататын мэліметтері, кімет аулысыны арнаулы тізбегінде кзделген баса да мліметтер коммерциялы жэне банктік лияа жатпайды.

ылмысты кодексті 223-бабыны 1-тармаында крсетілген ылмысты ы б-зушылы _рамыны объективтік жаыны белгісі: коммерциялы немесе банк-тік лияны райтын мэліметтерді жинау болып табылады. Осындай мэліметтерді жинауды тэсілдері зада: жаттарды рлау, коммерциялы немесе банктік лияны білетін адамдарды немесе оларды туыстарын сатып алу немесе оларды орыту жолы-мен; байланыс кралдарын стап алу; компьютерлік жйеге немесе желіге засыз кіру; ар-наулы техникалы ралдарды пайдалану арылы; сондай-а езге де засыз тэсілдермен жинау деп наты крсетілген. Коммерциялы немесе банктік лиясы бар _жаттарды оларды иелігшен эр турлі тэсілдерді колдана отырып засыз алу _жаттарды рлау деп танылады.

Коммерциялы немесе банктік лияа атысы бар адамдарды, оларды туыстарын аша, басадай материалдык игіліктер беру арылы сол лияларды ола тсіру сатып алу деп есептеледі.

Коммерциялы жэне банктік лияны білетін адамдарды, оларды жаын туыста-рын болашата рып сабаймын, лтіремін, денеге жараат келтіремін, масаралайтын мэлімеггер таратамын, млкінді жоямын, Блдіремін деп осы лия мэліметтерді талап ету орыту деп танылады. Байланыс _ралдарын, арнаулы техникалы ралдарды пай-далану арылы да банктік немесе коммерциялы лиялары бар жаттарды мазмлы, кшірмесі алынуы ммкін. Компьютерлік жйені немесе желіні засыз пайдалану арылы жаттарды пайдаланып, ондаы мэліметтерді ола тсіруі де ммкін.

-рылысы жаынан 223-бапты 1-тармаындаы ылмысты _ы б_зушылы рамы формальды рама жатады. ылмысты ккьі бзушылы осы рамны объ-ективтік жаыны белгілеріні біреуін істеген уаьу>іттан бастап аяталан деп табылады.

Субъективтік жаынан талданып отыран ылмысты ы бзушылы рамы тіке-лей асааналыпен жэне арнаулы масатпен (коммерциялы немесе банктік пияны жинау) жзеге асырылады.

ылмысты ды б-зушылы субъектісі - 16-а толан, есі дрыс, кез келген коммерциялы жэне банктік лияа иелік етуге кьны жо адам. ылмысты кодексті 223-бабыны 2-тармаында крсетілген ылмысты _ы бзушылы _рамыны объективтік жаыны белгілері: коммерциялы немесе банктік лияны у_райтын мэліметтерді оларды иесіні келісімінсіз, б_л лия ызметіне немесе жмысына бай-ланысты сеніп тапсырылан адамны ірі зиян келтіре отырып пайдакнемдік немесе зге де жеке басыны мддесіне жария етуі немесе пайдалануы деп крсетілген. Млдаы жария ету дегеніміз - коммерциялы немесе банктік лияны райтын мэліметтерді оларды иесіні келісімінсіз, осы лия ызметіне немесё жмысына байланысты сеніп тапсырылан адамны хат жазысу, жария трде баяндама жасау, жаттарды крсету арьфілы, таы басадай эрекеттері арылы бтен адама жариялауы болып табылады. Бтен адам деп ызметі немесе ж_мысы бойынша коммерциялы немесе банктік лияа ешбір атысы жотарды айтамыз.

Пайдалану деп засыз жария етілген осы лияларды бэсеке жаты з мддесіне іске асырып, оны иесіне елеулі зиян келтіруін айтамыз.

ылмысты ы бзушылы рамы материалды. Осы жоарыда крсетілген эрекеттер ірі зиян келтіргенде ылмыс аяталан деп табылады.

ылмысты -ы б_зушылы рамы (223-бапты 2-тармаы) субъективтік жаынан асааналыпен (тікелей жэне жанама) істеледі. ылмысты _ы бзушылыты ниет пайдакнемдік жэне зге де жеке мдделік.

ылмысты ды бзушылыты субъектісі - арнаулы субъект. ызметіне немесе жмысына байланысты зіне коммерциялы немесе банктік лия мэлім болан адам.

Осы бап бойынша ылмысты аса ауырлататын тріне - Мемлекеттік органдарды лауазымды адамдарыны ашамен жэне (немесе) зге млікпен жасалан операциялар туралы аржы мониторингі субъектілерінен алынан мэліметтер мен аіуіаратты засыз жария етуі немесе зге де засыз пайдалануы, егер бл азаматтарды немесе йымдарды ытары мен зады мдделерін не оамны немесе мемлекетті замен оралатын мдделерін елеулі трде бзуа экеп сокан іс-эрекеттері жатады.

ылмысты ы бзушыльщ субъектісі мемлекеттік органдарды лауазымды адамдары. Оларды тсінігі К-ті 3-бабыны 26-тармаында крсетілген.