Бап. Тлем абілетсіздігіне дейін жеткізу
1.Млкін немесе мліктік міндеттемелерін, млкі, оны млшері, орналасан жері ту-ралы мліметтерді не млкі туралы зге апаратты жасыру, мліиті згені иелігіне беру, млікті иеліктен шыару немесе жою, сол сияты бухгалтерлік жне (немесе) есеп-тік жаттаманы не экономикалы ызметін крсететін зге де ужаттарды жасыру, жою, брмалау, егер ірі залаа кеп соан тлем абілетсіздігіне келген бул рекеттерді (рекетсіздікті) урылтайшы (атысушы), лауазымды адам, коммерциялы немесе зге де йымда басару функцияларын орындайтын адам, зады тулганы органдары, сол сияты дара ксіпкер жасаса -
2.Сатандыру (айта сатандыру) уйымыны, жинатаушы зейнетаы орыны, банкті ірі атысушысы-жеке тлганы, ірі атысушысы-зады туланы бірінші басшысыны не сатандыру (айта сатандыру) уйымыны, жинатаушы зейнетаы орыны, банкті, зейнетаы активтерін инвестициялы басаруды жзеге асыратын уйымны басару органыны немесе атарушы органыны фунщияларын тураты, уаытша не арнайы кілеттік бойынша орындайтын адамны сатандыру (айта сатандыру) уйымын, жинатаушы зейнетаы орын, банкті мжбрлеп таратуга кеп соан тлем абілетсіздігіне келген асаана рекеті (рекетсіздігі) -
ылмысты кодексті 239-бабына тлем абілетсіздігіне дейін жеткізгендік шін ылмысты кы бзушылы шін жауаптылык кзделген. Осы бапта млкін немесе мліктік міндеттемелерін, млкі, оны млшері, орналасан жері туралы мэліметтерді не млкі туралы зге апаратты жасыру, млікті згені иелігіне беру, млікті иеліктен шыару немесе жою, сол сияты бухгалтерлік жэне (немесе) есептік жаттаманы не экономикалы ызметін крсететін зге де жаттарды жасыру, жою, брмалау, егер ірі залаа экеп соан тлем абілетсіздігіне экелген Бл эрекеттерді (эрекетсіздікті) крылтайшы (атысушы), лауазымды адам, коммерциялы немесе зге де йымда басару функцияларын орындайтын адам, завды тланы органдары, сол сияты дара кэсіпкер жасаса, тлем абілетсіздігіне дейін жеткізу болып табылады деп крсетілген.
Осы бапты 2-блігінде ылмыстык ы бзушылыты ауырлалатын трі.
Сатандыру (айта сатандыру) йымыны, жинатаушы зейнетаы орыны, банкті ірі катысушысы-жеке тланы, ірі атысушысы-зады тланы бірінші басшысыны не сатандыру (айта сатандыру) йымыны, жинатаушы зейнетаы орыны, банкті, зейнетаы активтерін инвестициялы басаруды жзеге асыратын йымны басару органыны немесе атарушы органыны функцияларын т_раты, уаытша не арнайы кілеттік бойынша орындайтын адамны сатандыру (айта сатандыру) йымын, жинатаушы зейнетаы орын, банкті мэжбрлеп таратуа экеп соан тлем абілетсіздігіне экелген асаана эрекеті (эрекетсіздігі), (239-бапты 2-блігі) деп крсетілген.
ылмысты ы бзушылыты объективтік жаы зада крсетілген субъектілерді эрекеті немесе эрекетсіздігі салдарынан сатандыру (айта сатандыру) йымын, ашы жинатаушы зейнетаы орын, банкті мэжбрлеп таратуа экеп соан тлем абілетсіздігіне жеткізу арылы сипатталады. ылмысты кьщ бзушыльщ субъективтік жаынан асааналыпен жзеге асы-рылады. ылмысты ниет пайдакнемдік жэне басадай - эртрлі болуы ммкін. ылмысты ы бзушылы субъектісі - арнаулы. Сатандыру (айта сатандыру) йымыны, жинатаушы зейнетаы орыны, банкті, зейнетаы активтеріні инвестиялы басаруды жзеге асыран йымыны басару немесе атарушы органыны функцияларын орындайтын тла.
240-бап. Жалан банкротты
рылтайшыны (атысушыны), лауазымды адамны, коммерциялы немесе зге де йымда басару функцияларын орындайтын адамны, зады адам органдарыны, сол сияты дара ксіпкерді рекеттері жне (немесе) абылдаган шешімдері нтижесінде кредиторларга тиесілі тлемдерін кейінге алдыру немесе бліп-бліп тлеу немесе борышын азайту, сол сияты борышын тлемеу шін кредиторларды жаылыстыру масатында зіні тлем абілетсіздігі туралы крінеу жалган хабарлауы, егер бл іс-рекет ірі залал келтірсе -
ылмысты кодексті 240-бабында жалан банкротты шін ылмысты жауаптылы белгіленген. Осы бапта _рылтайшыны (атысушыны), лауазымды адамны, коммерциялы немесе зге де йымда басару функцияларын орындайтын адамны, зады адам органдарыны, сол сияты дара кэсіпкерді эрекеттері жэне (немесе) абылдаан шешімдері нтижесінде кредиторлара тиесілі тлемдерін кейінге алдыру немесе бліп-бліп тлеу немесе борышын азайту, сол сияты борышын тлемеу шін кредиторларды жаылыстыру масатында зіні тлем абілетсіздігі туралы крінеу жалан хабарлауы, егер бл іс-эрекет ірі залал келтірсе, жалан банкротты болып табы-лады деп белгіленген.
ылмысты ы бзушылыты тікелей объектісі ылмысты кодексті 237, 238-баптарындаы крсетілген ылмыс объектілерімен бірдей.
ылмысты ды бзушылыты объективтік жаы мынадай ш трлі белгілермен сипатталады: 1) ылмысты ккьт бзушылы іс-эрекет нысанында істеу; 2) ылмысты ы бзушылы зардапты орын алуы; 3) іс-эрекет пен зардапты арасындаы себепті байланыс.
Бл жерде эрекет - жалан банкрот деп жариялау, яни зіні дрменсіздігі туралы кпе-крінеу жалан хабарлау арылы крініс табады.
Кінлі адам Бл эрекетті несие берушіні тиесілі тлемдерді тлеу жніндегі талап-тарды ойан уаытында немесе одан брын жзеге асыруы ммкін. Сырттай араанда жалан банкроттыты жариялау занды сияты болып крінеді. Біра шын мазмны жаынан млдай хабарлау жалан болуы ажет. Шындыында коммерциялы йым басшысы, меншік иесі, жеке кэсіпкер экономикалы ызметті толыанды субъектісі бола отырып несие берушілерді алдында з міндеттемелерін орындауа, тлемдерді айтаруа толы ммкіндігі болады. Бірата зін жалан банкротпын деп хабарлап, осы-ны уаттайтын тірік ресми жаттар жасау арылы несие берушілерді алатын занды тлемдерін кейінге алдыру немесе бліп-бліп тлеу, сондай-а борышын азайту, тлемеу арылы оларды мддесіне иянат жасап, ірі зиян келтіреді. Бл ретте жалан ресми кркат жасау жалан банкротты рамын жзеге асыруды тсілі ретінде крініс табатындытан барлы іс-эрекеттер ылмысты кодексті 240-бабымен амтылады. ылмысты ды бзушылы рамы - материалды. Зада крсетілген ірі зиян кел-тіру орын алан кезден бастап ол аяталан деп танылады.
Субъективтік жаынан ылмысты ы бзушылы тікелей асааналыпен жэне арнаулы банкроттыты жариялай отырып несие берушілерге ірі зиян келтіретінін сезеді жэне Бл зиянны болатынын кні брын біледі жэне оны болуын белгілі бір масатты басшылывда ала отырып тілейді. Б_л масат несие берушілерді жаылыстыру болып та-былады. Осыны нэтижесінде кінэлі адам: несие берушілерге тиесілі тлемдерді кейінге алдыру немесе бліпбліп тлеу немесе борышын азайту, сол сияты борышын тлемеу масаттарына жету ммкіндігін жзеге асыруы ммкін. ылмысты ы бзушылы субъектісі: коммерциялы _йым басшысы немесе меншік иесі, сондай-а жеке кэсіпкер.