Бап. Мміле жасауа немесе оны жасаудан бас тартуа мжбрлеу

2. Мынадай:

1) адамдар тобыны алдын ала сз байласуымен;

2) бірнеше рет;

3) адам зіні ызмет бабын пайдалана отырып жасаган дл сол іс-рекеттер -

3. Осы бапты бірінші немесе екінші бліктерінде кзделген:

1) ылмысты топ жасаган;

2) мемлекеттік функцияларды орындауга укілеттік берілген адам не оган теестірілген адам не лауазымды адам не жауапты мемлекеттік лауазымды атаратын адам жасаган іс-рекеттер, егер олар зіні ызмет бабын пайдалануымен уштасса –

Жоары органны шешім абылдауы кезінде жиналысты, отырысты хаттамалары-на, олардан зінді кшірмелерге дауыс берушілерді саны, кворум немесе дауыс беру нэтижелері туралы крінеу аны емес мэліметтерді енгізу не дауыстар санауды немесе дауыс беруге арналан бюллетеньдерді есебін крінеу дрыс емес жргізу, акционерді, атысушыны, басару органы мшесіні немесе атарушы орган мшесіні дауыс бе-руге наты олжетімділігін баттау немесе шектеу, жиналысты, отырысты туі ту-ралы мэліметтерді хабарламау не жиналысты, отырысты тетін уаыты мен орны туралы аны емес мэліметтерді хабарлау, крінеу жалан сенімхатпен акционерді, атысушыны немесе басару органы мшесіні атынан дауыс беру жолымен, дауыс беру нтижелерін асаана брмалау не ыты еркін іске асыруа кедергі келтіру нэтижесінде, баалы ааздарды артышылыпен сатып алу ыын бзу, шектеу неме-се оан ысым жасау, сол сияты баалы ааздарды артышылыпен сатып алу ыын іске асыру кезінде асаана кедергілер келтіру жолымен зады тладаы атысу лесіне меншік ыын, сол сияты зады тланы млкі мен баалы ааздарын засыз иемде-ну немесе зацы тланы стінен баылау орнату не азаматтарды немесе йымдарды ытарына немесе замен оралатын мдделеріне не оамны немесе мемлекетті замен оралатын мдделеріне елеулі зиян келтіруге экеп соан зге де засыз тэсілдер - жасау рейдерлік деп танылып, кінэлі ылмысты кодексті 249-бабы бойынша жауапа тартылады.

Рейдерлік (аьшшынны raid — басып алу) сзінен шыан. Бл терминні мэні кінэліні бтенні бизнесін пайда табу масатымен эртрлі эдістерді, тэсілдерді, пай-далана отырып, засыз тартып алу дегенді білдіреді. Рейдерлік масатты жзеге асыру шін эртрлі тэсілдер олданылады, ол К-ті 249-бабыны 1-блігіні диспозициясын-да айын крсетілген.

ылмысты ы бзушылыты тікелей объектісі - зады тла мен меншік иесіні экономикалы мддесін реттейтін оамды атынастар.

К^ылмысты ы бзушылыты заты - занды тланы млкі мен баалы ааздары.

Объективтік жаынан ылмысты ык бзушылы мынадай засыз эрекеттерді, тэсілдерді жасау арылы жзеге асырылады: 1) зады тланы меншік ыын, млкі мен баалы ааздарын засыз иемденіп алу; 2) жиналыстар, отырыстарды хаттама-ларына, оларды зінділеріне, дауыс берушілерді саны, кворумы немесе дауыс беру орытындылары туралы крінеу дэйексіз мэліметтерді енгізу); 3) дауыстарды санауды, дауыс беру бюллетендеріні есебін крінеу дэйекіз жргізу; 4) акционерді, басару органыны атысушысыны, оны мшесіні немесе атарушы орган мшесіні дауыс беруге олжетімділігін бгеу, шектеу; 5) жиналыстар, отырыстар тетін жер, уаыты ту-ралы жалан мэліметтерді хабарлау; 6) крінеу жалан сенімхат бойынша акционерді, басару органына атысушыны немесе оны мшесіні атынан дауыс беру жолымен баалы ааздарды сатып алуды басым -ыын бзу; шектеу немесе нсан келтіру жолымен жоары органны шешім абылдау кезінде дауыс беру нэтижелерін асаана брмалау не ыты еркін іске асыруа кедергі келтіру нэтижесінде зады тланы стінен баылау орнату; 7) сол сияты баалы ааздарды басымдылыпен сатып алу ыын іске асыру кезінде не жеке жэне зады тлаларды ытары мен мдделерін елеулі трде засыз бзу.

Кінэлі адам жэбірленушіні мдцелеріне елеулі бзушылыа экеліп соан эрекеттер жасаан жадайда ылмысты ы бзушылык шін жауапа тартылады.

Рейдерлік іс-эрекетті нэтижесінде елеулі за бзушылы орын алмаса, іс-эрекет ылмысты ы б-зушылы болып табылмайды.

Редейлік ылмысты ы бзушылы субъективтік жаынан тек тікелей асааналыпен жэне пайдакнемдік ниетпен жасалады.

ылмысты _ы бзушылыты субъектісі - жасы 16-а толан, есі дрыс кез келген адам.

К-ті 226-1 бабыны 2-тармаында осы ылмысты ауырлататын трлері: а) адамдар тобыны алдын ала сз байласуы бойынша: б) бірнеше рет; в) ызмет бабын пайдалана отыра жасалан рекеттер шін, ал осы бапты 3-тармаында осы _рамны те ауырла-татын трлері: а) ылмысты топ; б) мемлекеттік функцияларды орындауа уэкілеттік берілген адам не оан теестірілген адам жасаса, егер олар оны ызмет бабын пайдала-нумен лггасса деп белгіленген.

Тарау. КОММЕРЦИЯЛЫ ЖНЕ ЗГЕ ¥ЙЫМДАРДАЫ ЫЗМЕТ МДДЕЛЕРШЕ АРСЫ ЫЛМЫСТЫ Ы БЗУШЫЛЫТАР

§1. Коммерциялы жэне зге йымдардаы ызмет мдделеріне арсы ылмысты ы бзушылытарды жалпы сипаттамасы

Коммерциялы жэне зге йымдардаы ызмет мдделеріне арсы ылмысты ы бзушылытар туралы тарау азастан Республикасыны ылмысты кодексіндегі млдем жаа тарау болып табылады. Брыны кеестік замандаы ылмысты кодекс-те мемлекеттік немесе мемлекеттік емес кэсіпорындарды, йымдарды, мекемелерді ызмет мдделеріне арсы ылмыстар шін бірдей жауаптылы белгіленіп, олар ла-уазымды ылмысты _ы бзушылыгар деген арнаулы тарауда крсетілген еді. 1997 жылы ылмысты кодексті жобасын талылау жэне оны абылдау кезеінде оамымызда орын алан орасан элеуметтік-экономикалы, саяси згерістерді тала-бына сай келетін жаа ылмысты ы бзушылы за абылдау ажеттілігі туын-дады. Осыан орай мемлекеттік кімет билігіне арсы ылмысты ы бзушылыа жеке тарауа, коммерциялы жэне зге йымдардаы ызмет мдделеріне арсы ылмыстар езінше жеке тарауа блінді. Осылай блінуте негіз болан басты белгілер: Біріншіден, ылмысты ы бзушылыты объектісіне байланысты. Коммерциялы жне зге (мемлекеттік емес) йымдардаы ызмет мдделеріне арсы ылмысты ы бзушылытар осы йымдарды занды мдделеріне, дрыс ызметіне ана ол сады. Мндай йымдарда істелетін оама ауіпті іс-эрекеттер ешуаытта да мем-лекеттік йымдарды мдделеріне ол спайды. Екіншіден коммерциялы жэне зге йымдарды ызмет мдделеріне арсы ылмысты куы бзушылы субъектісіні ерекшелігінде. Заа сэйкес меншік нысанына арамастан, коммерциялы йымда, мем-лекеттік орган, жергілікті зін-зі басару органы не мемлекетгі лесі кемінде отыз бес процент болатын _йым болып табылмайтын йымда траты, уаытша, не арнау-лы кілеттік бойынша йымдастырушьшы-экімшілік немесе кімшілік-шаруашылы міндеттерді атаратын адам коммерциялы немесе зге _йымдарда басару ызметін атаратын адам осы трыдаы ылмысты ы бзушылыты субъектісі болып та-былады.

Яни жоарыда крсетілген субъектілер мемлекеттік ызметші атарына жат-пайды жэне мемлекеттік ызметшілерді ыты жадайын пайдалана алмайды, б_л трыдаы субъектілер здері ызмет атаратын коммерциялы немесе зге де йымдарды ызмет мддесіне ана зиян келтіруі ммкін.

Бл тарау 2014 жылы абылданан жаа ылмысты кодексте згеріссіз алды.

Коммерциялы жэне зге йымдаы ызмет мдделеріне арсы ылмысты кы бзушылытар з рамдарыны объективтік жэне субъективтік жаыны белгілері бойынша да ерекшеленеді.

Объективтік жаынан Бл тараудаы ылмысты ы бзушылытар эрекет не-месе эрекетсіздік арылы кінэліні коммерциялы немесе зге де йымдарды сеніп тапсыран кілеттіктерін теріс пайдалануы арылы жзеге асырылады. Яни ылмысты ы бзушылык иянат осы йымдарды шеберінде жзеге асырылады. Субъектив-тік жаынан Бл ылмысты к_ы бзушылыты кбінесе кінэні екі нысаны арылы жзеге асырылады. Енді осы тарауда эрбір рама жеке-жеке тоталып тейік

§2. Коммерциялы жне зге йымдардаы ызмет мдделеріне арсы ылмысты ы бзушылык наты крамдары