Бап. Есірткі, психотропты заттармен, сол тектестермен, прекурсорлармен ткізу масатынсыз засыз жумыс істеу
1.огамды орындарда есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді, прекур-сорларды медициналы емес тутыну-
2.Есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді, прекурсорларды ткізу масатынсыз засыз дайындау, айта деу, иемдену, сатау, тасымалдау-
3. Ірі млшердегі есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді вткізу масатынсыз засыз дайындау, айта вдеу, иемдену, сатау, тасымалдау -
4.Аса ірі млшердегі есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді вткізу масатынсыз засыз дайындау, айта деу, иемдену, сатау, тасымалдау -
Ескертулер.
1.Есірткі жне психотропты заттарды млшері «Есірткі, психотропты заттар, сол тектестер, прекурсорлар жэне оларды засыз айналымы мен теріс пайдаланылуына арсы іс-имыл шаралары туралы» азастан Республикасыны Заына оса берілген, Засыз айналымда жргені аныталан есірткі, психотропты заттарды, сол тектестер мен прекурсорларды шаын, ірі жне те ірі млшерге жатызу туралы жиынты кестеде айындалады. Есірткі мен психотропты зат тектестерді шаын, ірі жэне аса ірі млшері здері тектестері болып табылатын есірткі жне психотропты заттарды шаын, ірі жэне аса ірі млшеріне сйкес келеді.
2.Жеке тутыну шін сатып алан есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді, прекурсорларды з еркімен тапсыран не есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді медициналы емес масаттарда ттынуына байланысты медициналы кмек крсетілуі шін медициналы мекемеге з еркімен баран не есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді, прекурсорларды засыз айналымына байланысты ылмыстарды ашуа не-месе оларды жолын кесуге, оларды жасаан адамдарды шкерелеуге, ылмысты жолмен табылан млікті табуа белсенді трде ыпал еткен адам осы бап бойынша ылмысты жауаптылытан босатылады.
ылмысты кодексті 296-бабыны 1-блігінде есірткі, психотропты заттармен, сол тектестермен, прекурсорлармен откізу максатынсыз засыз жмыс істеуге за тиым са-лады.
ьшмысты заты есірткі, психотропты заттар, сол тектес заттар, прекурсорлар — бларды барлыы да адамны психикасын тікелей эсер ететін, денсаулыын бзатын зиянды заттара жатады. Осыан орай осы бапты 1-блігінде -
оамды орындарда есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді, прекурсорлар-ды медициналы емес ттынуа - ылмысты жауаптылы белгіленген.
оамды орындарда осы заттарда з бетінше ттыну ылмыс болып табылады, егер оны ттынуа медициналы рсатнама жо болса.
ылмысты кодексті 296-бабыны 2-блігі бойынша:
Есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді, прекурсорларды ткізу масатынсыз засыз дайындау, айта деу, иемдену, сатау, тасымалдау — ылмысты ауырлататын тріне жатады. Бапты б_л тармаында ткізу масатынсыз за тыйым салан заттарды дайывдап, айта ндеу, иемдену, сатау, тасымалдау - ылмыс болып табылады. Осы крсетілген тыйым салынан эрекеттерді біреуін болса да (дайындау, немесе сатау) істеу ылмысты аяталанын білдіреді.
Ірі млшердегі есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді ткізу масатынсыз засыз дайындау, айта ндеу, иемдену, сатау, тасымалдау - шін ылмысты жауаптылы осы бапты 3-блігінде, ал осы бапты 4-тармаында -
Аса ірі млшердегі есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді ткізу масатынсыз засыз дайындау, айта деу, иемдену, сатау, тасымалдау шін аса ауырлататын ылмысты жауаптылы белгіленген.
ылмыс рамы объективтік жаынан белсенді іс-эрекеттер арылы жасалады. Субъ-ективтік жаынан ылмыс тікелей асааналыпен, пайдакнемдік ниетпен іске асыры-лады.
ылмыс субъектісі - 16-а толан, есі дрыс адам.
К-ті 296-бабыны арнайы ескертуіне сэйкес:
1. Есірткі жэне психотропты заттарды млшері «Есірткі, психотропты заттар, сол тектестер, прекурсорлар жэне оларды засыз айналымы мен теріс пайдаланылуына арсы іс-имыл шаралары туралы» азастан Республикасыны Заына оса берілген. Засыз айналымда жргені аныталан есірткі, психотропты заттарды, сол тектестер мен прекурсорларды шаын, ірі жэне те ірі млшерге жатызу туралы жиынты кестеде айындалады. Есірткі мен психотропты зат тектестерді шаын, ірі жэне аса ірі млшері здері тектестері болып табылатын есірткі жэне психотропты заттарды шаын, ірі жэне аса ірі мелшеріне сэйкес келеді.
2. Жеке ттыну шін сатып алан есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді, прекурсорларды з еркімен тапсыран не есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді медициналы емес масаттарда ттынуына байланысты медициналы кмек крсетілуі шін медициналы мекемеге з еркімен баран не есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді, прекурсорларды засыз айналымына байланысты ылмыстарды ашуа немесе оларды жолын кесуге, оларды жасаан адамдарды эшкерелеуге, ылмысты жолмен табылан млікті табуа белсенді трде ыкдал еткен адам осы бап бойынша ылмысты жауаптылытан босатылады.
Бап. Есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді ткізу масатында засыз дайындау, айта деу, иемдену, сатау, тасымалдау, жнелту не ткізу
1.Есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді ткізу масатында засыз дайындау, айта деу, иемдену, сатау, тасымалдау, оларды жнелту не ткізу -
2.Ірі млшердегі есірткі, психотропты заттарга, сол тектестерге атысты жасалан дл сол іс-рекеттер -
3. Осы бапты бірінші блігінде кзделген:
1) адамдар тобыны алдын ала сз байласуымен;
2) бірнеше рет;
3) аса ірі млшердегі есірткі, психотропты заттарга, сол тектестерге атысты;
4) лауазымды адам ызмет бабын пайдалана отырып жасаган іс-рекеттер -
4.Осы бапты бірінші, екінші немесе шінші бліктерінде изделген, ылмысты топ жасаган іс-рекеттер, сол сияты есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді білім беру йымдарында не ирінеу кмелетке толмаан адама ткізу -
ылмысты кодексті 297-бабыны 1-тармаында есірткі, психотропты заттарды, сол тектестерді ткізу масатында засыз дайындау, айта деу, иемдену, сатау, тасы-малдау, оларды женелту не ткізу — шін ылмыстык жауаптылы белгіленген, ал осы бапты 2-блігінде есірткі заттарды немесе психотропты заттарды ткізу максатынсыз ірі млшерде иемденіп алу тасымалдааны немесе сатааны шін ылмысты жауаптылы белгіленген.
ылмысты заты есірткі заттар, жэне сол тектестер, психотропты заттар. Есірткі заттар - адамны психикасына эсер ететін, одан эрі организмді Блдіретін синтетикалы немесе табии тектес заттарды жиынтыы.
азастан Республикасы кіметіні 1998 жылы 9 наурыздаы №186 аулысымен бекітілген тізіміне медициналы масата пайдалануа тыйым салынан есірткі заттарды 72 атауы крсетілген. Блара гашиш, наша, героин, кокаин, каннабис, апиын жэне т.б. заттар жатады.
Психотропты заттар жэне сол тектестер - адамны психикалы функциясына эсер ететін ауіпті заттар. Тізім бойынша мндай заттарды 38 атауы берілген. Олара амино-рекс, месхалин, метамфетамин, псилоцин т.б. жатады.
ылмысты ы б-зушылы объективтік жаынан крсетілген заттарды засыз аланы немесе дайындааны арылы сипатталады. Крсетілген іс-рекеттерге азастан Республикасы Жоары Сотыны 1998 жылы 14 мамырдаы «Есірткі, психотропты, кшті эсер ететін жэне улы заттарды засыз айналыма тсіру жніндегі істер бойынша задарды олдану туралы» №3 аулысында, Жоары Сотты 1999 жылы 30 сэуірдегі №2, 2000 жылы 22 желтосандаы №19, 2003 жылы 7 шілдедегі №7 нормативтік аулыларымен енгізілген згерістерімен тиісінше тсінік берілген.
Жоары Сотты осы каулысыны 3 тармаына сэйкес жоарыда крсетілген заттарды сатып алу, баса тауара немесе зата айырбастап алу, арызды орнына беру, арыза немесе сыйа алу, тауып аланды иелену, рамында есірткі бар жабайы есімдіктерді немесе оларды блігін жинау, осындай сімдіктерді кзетілмейтін егістік алабындаы жинау жмысы біткеннен кейінгі алдыын (масаын) жинап алуды т.б. засыз иемденіп алу деп тсіну керек.
Кінэліні арнайы р_сатсыз крсетілген заттарды езінен жасырын жерден, й-жайдан, клік ралынан, баса да орындардан тауып алумен байланысты кез келген асаана эрекет засыз сатау болып табылады.
Есірткі, психотропты заттарды оларды дайындауа пайдаланылатын аспаптар неме-се ралдарды, сонымен атар прекурсорларды клік ралдарын пайдалану арылы не-месе баса да эр трлі тсілдермен арнайы рсатсыз орнынан ауыстыру шін жасалан кез келген асаана эрекеттерді, осы заттарды засыз тасымалдау деп тсіну керек. Бл эрекеттерді есірткі, психотропты затты, аспаптарды, _ралдарды, прекурсорларды засыз иесі ана емес, оны тапсырмасы бойынша баса адамда тасымалдауы мумкін. Мндай ретте крсетілген заттарды засыз тасымалдауды басалара тапсыран тла осы ылмысты йымдастырушысы болып табылады. Егер есірткі, психотропты затты, аспаптарды, ралдарды, преісурсорларды засыз иесі — зіне тапсырылан жкті сипатын аны білмейтін адамдар арылы крсетілген заттарды, аспаптарды, ралдарды тасымалдауды жзеге асырса, онда ол ылмысты -йымдастырушысы емес, тікелей орындаушысы ретінде жауапа тартылады.
Осы крсетілген эрекеттер (иемденіп алу, тасымалдау немесе сатау) засыз болуы ажет. Яни млдай эрекеттер кзыретті органдарды немесе лауазымды адамдарды тиісті рсатынсыз жасалуы тиіс. Есірткі заттарды немесе психотропты заттар мен нэрселерді ткізу масатынсыз те ірі млшерде засыз алу, тасымалдау, сатау шін жауаптылы К-ті 297-бабыны 2-тармаымен сараланады.
Засыз саталуа немесе айналыма шыарылан есірткі -ралдарын, психотропты заттарды те ірі мелшерлерге жатызу шін жиынты кестеге жгіну ажет.
Жиынты кестеге сэйкес крсетілген заттар ірі млшерге жатпаса, онда іс-эрекетте крсетілген ылмыс крамы болмайды.
ылмысты ы бзушылы рылысы жнінен формальды крама жатады. Сол себепті ол зада крсетілген эрекеттерді бірін істеген уаыттан бастап аяталан болып табылады.
Субъективтік жаынан ылмыс тек ана тікелей асааналыпен істеледі. Адам есірт-кі немесе психотропты заттарды ткізу масатынсыз засыз аланын жэне сатаанын сезеді жэне сондай эрекет істеуді тілейді.
ылмысты субъектісі — 16-а толан, есі дрыс кез келген адам.
ылмысты кодексті 297-бабыны 1-тармаында млшеріне байланыссыз есірткі заттарды немесе психотропты заттарды ткізу масатында засыз алу, тасымалдау немесе сатау, дайындау, ндеу, жнелту, не ткізгені шін жауаптылы белгіленген. Ал осы крсетілген заттарды ткізу масатында ірі млшерде засыз алу, тасымалдау, сатау, таайындау, деу немесе жнелту К-ті 297-бабыны 2-1 тармаында крсетілген рам бойынша саралануа жатады.
Крсетілген заттарды засыз иемденіп алуды, тасымалдауды жне сатауды тсініктеріне осы бапты бірінші блігін талдаанда тоталып ттік. Кез келген эдейі жасалан эрекет нэтижесінде белгілі бір есірткі немесе психотропты зат тізімінде крсетілген зата айналдырылса онда оларды дайындау болып табылады.
Ал сол заттарды пішінін згерту (сату, таблеткаа алыптау, пилюла, пасталар жа-сау т.б.) засыз дайындау болып табылмайды.
Белгілі бір есірткі немесе психотропты затты кшін ктеру шін арнайы рсатсыз тазарту (жат оспалардан тазарту) засыз деу болып табылады. рамында есірткі зат бар сімдіктерді кептіру, стау, кейбір блшектерден ажырату жэне баска да трлендіру (сол заттан баса бір есірткі зат алынбаса) засыз айта цеу деп есептелмейді. Мндай эрекеттер жеке ылмыс болып табылады.
Есірткі немесе психотропты заттарды, оларды дайындайтын рал-саймандарды, прекурсорларды бір жаа засыз жнелту деп оларды кез келген байланыс кралымен, арнайы адам арылы, сонымен атар стар мен жануарларды пайдалану арылы жібе-. руді айтамыз. Жоарыда крсетілген заттарды, рал-саймандарды, прекурсорларды бір тланы билігінен баса тлалара кез келген тэсілмен засыз беру (сату, сый-лау, арызын теу, айырбастау, арыза беру, баса адама укол салу т.б.) осы заттарды засыз ткізу болып табылады. ылмысты кодексті 259-бабыны 2-тармаындаы ылмысты объективтік жаыны ажетті белгілеріні бірі - зада крсетілген заттарды ткізу масатында иемденіп алу немесе сатау болып табылады. ткізу масатында засыз иемденіп алу немесе сатау пиылымен жа-саландыы жнінде мэселені шешу шін бл заттарды шын мэнінде ткізуге дайындаланын дэлелдейтін айатар жинаын арау ету керек (мысалы, жоарыда крсетілген заттар кп млшерде табылса, оларды зі ана пайдаланатынын жоа шыармайтын фактілерді болуы — заттарды блшектенуі, ралдар мен жабдытарды блініп ойылуы, кінэліні басалармен есір-ткіні олданатын фактілеріні орын алуы т.б.).
ылмысты кодексті 297-бабыны 3-тармаында осы ылмысты аса ауырлата-тын трлері: Есірткі заттарды немесе психотропты заттарды ткізу, дайындау, сату, жнелту масатында засыз иемденіп алуды, тасымалдауды немесе сатауды не ткізуді.
а) алдын ала сз байласан адамдар тобы жасаса (К-ті 31-ба-бын араыз);
б) бірнеше рет (К-ті 12-бабын араыз);
в) есірткі заттара немесе психотропты заттара атысты аса ірі млшерде; Есірткі немесе психотропты заттарды ірі немесе те ірі млшерге жататыны немесе
жатпайтыны жиынты кесте арылы аныталады.
Лауазымды адам ызмет бабын пайдалана отырып жасааны шін жауаптылы кзделген (К-ті 3-бабыны 26-тармаын араыз)
ылмысты кодексті 297-бабыны 4-тармаында: Есірткі заттарды немесе психо-тропты заттарды ткізу, дайындау, сату, жнелту масатында засыз иемденіп алуды, тасымалдауды немесе сатауды не ткізуді;
а) ылмысты топ жасаса (К-ті 31-бабын араыз);
б) білім беру йымдарына;
в) крінеу кэмелетке толмаан адама атысты жасалан ылмыстар шін жауаптылы белгіленген.